Đẳng cấp âm nhạc từ đĩa than
Ca sĩ Phạm Thu Hà - giọng ca được mệnh danh “Họa mi bán cổ điển” vừa ra mắt dự án âm nhạc đặc biệt của cô “Live studio session”. “Live studio session” là sản phẩm đầu tiên tại Việt Nam thực hiện với công nghệ thu âm đĩa than trực tiếp tại Việt Nam. Nếu trước đây các ca sĩ Việt phải qua Mỹ để thực hiện đĩa than thì nay Phạm Thu Hà tiên phong thực hiện đĩa than tại Việt Nam với ê-kíp toàn người Việt.
Nhiều năm qua, Phạm Thu Hà kiên định theo đuổi con đường cổ điển giao thoa, mang âm nhạc cổ điển hòa quyện với các thể loại khác nhau nhằm tới gần công chúng. Dự án lần này một lần nữa khẳng định nỗ lực của cô, khi thể hiện rõ sự pop hoá phong cách hát cổ điển, tạo nên cái chất rất riêng cho mỗi ca khúc, mà không khiến chúng trở nên khiên cưỡng, xa lạ.
“Live studio session” được chia làm 4 phần. Nếu như phần I bao gồm những ca khúc trữ tình, lãng mạn quen thuộc: Phố mùa đông (Bảo Chấn); Biết mãi là bao lâu (Đỗ Bảo); Đời có bao nhiêu ngày vui (Châu Đăng Khoa); Xin lỗi (Hồ Tiến Đạt); phần II lại là màn kết hợp mới mẻ của Phạm Thu Hà với hai giọng ca trẻ Nguyễn Đình Tuấn Dũng; Phạm Anh Duy qua 2 ca khúc “Như chưa bắt đầu” (Đức Trí), “Không còn mùa thu” (Việt Anh). Phần 3 dành riêng cho các tác phẩm của Trịnh Công Sơn, vị nhạc sĩ mà Phạm Thu Hà vô cùng mến mộ qua các ca khúc: “Ru tình”, “Hoa vàng mấy độ”, “Tiến thoái lưỡng nan”... Phần 4 đưa khán giả trở về một không gian đậm chất cổ điển, ở đó Phạm Thu Hà phát huy tối đa thế mạnh và sức sáng tạo của mình qua loạt ca khúc đậm chất trữ tình.
 |
Lần đầu tiên, Phạm Thu Hà và ê-kíp với dự án âm nhạc thực hiện đĩa than ngay tại Việt Nam. |
Phạm Thu Hà chia sẻ: “Tôi luôn muốn khẳng định nghệ sĩ cổ điển không hề khó gần, hát cổ điển không khó nghe như mọi người vẫn mặc định. Mong muốn lớn nhất của ê-kíp là để sản phẩm lần này tới gần hơn với công chúng, đặc biệt là khán giả trẻ, giúp họ cảm nhận được trọn vẹn cái đẹp của âm nhạc cổ điển”.
Đạo diễn Tuấn Nam cho hay, dàn nhạc tại “Live studio session” như một dàn nhạc giao hưởng thu nhỏ. Khác với những dự án thông thường chỉ tôn vinh ca sĩ, Phạm Thu Hà mong muốn cho công chúng thấy vẻ đẹp của dòng nhạc giao hưởng, sự lao động nghệ thuật của những nhạc công tham dự chương trình. Chúng tôi không thực hiện một chương trình biểu diễn xong rồi sẽ trôi vào quên lãng, mà được ghi âm, quay hình và lưu giữ lại bằng đĩa than. Chỉ cần một người đi trước hay đi sau là sẽ hỏng. Cũng bởi thế, dàn nhạc, nhà quay phim, kỹ sư âm thanh, kỹ sư hình ảnh đều tập trung cao độ vào công việc. Tôi tin, những khán giả xem “Live studio session” sẽ cảm nhận được sự khác biệt - khi các nghệ sĩ truyền tải được hơi thở của âm nhạc một cách chân thực nhất”.
Năm 2017, Phạm Thu Hà ra mắt album đĩa than “Đường em đi” với 8 ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Phạm Duy.
Trên thị trường âm nhạc Việt cũng “gợn sóng” với những sản phẩm đĩa than. Ca sĩ Vũ Thắng Lợi cũng mắt đĩa nhạc có tựa đề “Quê”- dòng nhạc quê hương, truyền thống, Vũ Thắng Lợi thừa nhận mình hơi ngông, nhưng anh muốn đưa khán giả vào cuộc chơi của mình.
Trước ca sĩ Vũ Thắng Lợi, một số ca sĩ khác cũng đã ra đĩa than với thể loại âm nhạc khác nhau. Năm 2011, ca sĩ Mỹ Linh ra mắt đĩa than “Mỹ Linh Acoustic - Một ngày”. Đây có thể coi như sản phẩm đặt dấu mốc cho sự quay trở lại của đĩa than nhạc Việt.
Sau đĩa than của Mỹ Linh, một số nhà sản xuất chương trình âm nhạc và ca sĩ trong nước bắt đầu quan tâm và nhanh chóng đưa ra thị trường hàng loạt các đĩa than: Vinh quang Việt Nam, Hà Nội mùa vắng những cơn mưa, Lệ Quyên Acoustic, Tiếng hát Lê Dung; Nguyễn Ánh 9 - Lặng lẽ tiếng dương cầm, Ngàn thu áo tím, Một thời đã xa, Hương Lan & Thái Châu - Chuyện hẹn hò; Kiếp nào có yêu nhau; Giang Trang với “Lênh đênh nhớ phố”; ca sĩ Đồng Lan với “Này em có nhớ”. Ca sĩ Quang Dũng với những nhạc phẩm Trịnh Công Sơn, Tình ca Phạm Duy, “Tình ca nỗi niềm”, “Thương một người”; Đức Tuấn - Requiem, Lệ Quyên với “Khúc tình xưa”, Phạm Thu Hà với “Đường em đi”; Mỹ Tâm với “Giai điệu thời gian”, “Tâm 9”; Hoàng Thùy Linh với “Hoàng”; Hà Anh Tuấn với “Truyện ngắn”; “Cuối ngày người đàn ông một mình”; “Tuyển tập ca khúc Quốc Bảo” với giọng ca Bằng Kiều, Hà Trần, Lê Hiếu, Nguyên Hà, Phạm Thu Hà với “Đường em đi”, NSƯT Tố Nga với “Trăng”…
Nâng chất lượng âm nhạc Việt
Thực ra đĩa than không phải nhà sản xuất nào cũng làm được, phải có chuẩn mực nhất định. Sau khi làm phần thu và mix thì phần hậu kỳ (gồm master và in đĩa), nhà sản xuất phải gửi qua nước ngoài để hoàn thiện. Chi phí tốn kém, hiện giá chiếc đĩa than tại Việt Nam vẫn còn cao. Giá trung bình một CD 100.000-200.000 đồng còn đĩa than hơn 1 triệu một đĩa. Chưa kể, để nghe đĩa than cần phải có chiếc máy nghe đĩa và một hệ thống âm thanh hi-end tốt để có thể tái hiện tinh tế nhất nguồn âm từ đĩa. Số tiền đầu tư cho máy và hệ thống âm thanh đó khá cao so vớ mức thu nhập trung bình của người dân.
Ca sĩ Vũ Thắng Lợi tâm sự: “Làm đĩa than khá tốn kém, dù không có nhiều điều kiện, tôi muốn những sản phẩm của mình đều được đầu tư chỉn chu, trau chuốt. Thứ nhất, tôi muôn tôn vinh dòng nhạc quê hương - đây là di sản mà thế hệ trước để lại, chứa những giá trị cốt lõi về văn hoá, tư tưởng. Tôi muốn ngày càng nâng tầm những bài hát ấy để thế hệ trẻ hiểu và trân trọng những giá trị đó. Thứ hai, tôi muốn các nghệ sĩ, công chúng của những dòng nhạc khác biết rằng dòng nhạc chính thống có những sản phẩm được đầu tư như vậy”.
Ca sĩ Quang Dũng cho rằng, nếu làm album thông thường mất khoảng 6 tháng đến 1 năm thì thời gian cho chiếc đĩa than gấp 2, 3 lần. Chưa kể, không hẳn ca sĩ nào có điều kiện cũng có thể thực hiện đĩa than, bởi đòi hỏi nhiều yếu tố ngoài chất giọng, như hòa âm phối khí ra sao, không gian âm nhạc thế nào… Còn ca sĩ Phạm Thu Hà cho hay, một ca sĩ phải có nền tảng kỹ thuật tốt, hát live ổn mới dám làm đĩa than. Với Phạm Thu Hà thì đĩa than được xem như một sản phẩm có tính trường tồn về thời gian, là “album để đời”.
Ra đời từ năm 1889, đĩa than là một kiểu đồng bộ tín hiệu âm thanh vào lưu trữ dạng đĩa được ghi theo từng rãnh với độ dập nổi khác nhau. Các đường rãnh được đọc từ vòng lớn nhất cho tới tâm của chiếc đĩa. Những năm 70, 80 của thế kỷ trước, là thời kỳ hoàng kim của đĩa than. Các tín đồ thực sự của âm nhạc trên thế giới thường có trong nhà một dàn thiết bị để nghe đĩa than.
Đĩa than đáp ứng gu thưởng thức âm nhạc tinh tế khi nhấn mạnh vào tần số âm thanh, sự mộc mạc bình dị không qua chỉnh sửa của kỹ thuật phòng thu. Nghe đĩa than âm thanh rất chuẩn, nhắm mắt lại có thể thấy như ca sĩ đang đứng trước mặt mình.
Đĩa than là một sản phẩm âm nhạc đã được thử thách qua thời gian, đã vượt không gian. Người nghe nhạc phải tinh tế từ tai nghe đến gu thưởng thức chứ không hẳn phải là người có tiền hay sang trọng. Từng thao tác để đọc đĩa đều có thể tạo sự hào hứng cho người nghe, khi đĩa chạy tạo nên những tiếng lách tách thú vị. Đĩa than với một chất âm mang tính lịch sử, huyền thoại, nguyên gốc, cảm xúc và tinh tế nhất.
Tưởng như đã bị ‘thất sủng” khi CD rồi file nhạc mp3, nhạc online xuất hiện vào những năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI nhưng thật bất ngờ đĩa than đang quay lại thời kỳ hoàng kim. Theo công bố mới của Hiệp hội Công nghiệp thu thanh Mỹ (RIAA), thị trường đĩa than thế giới đang tạo nên đột phá bất ngờ khi lần đầu tiên trong suốt 30 năm qua, đĩa than vượt mặt CD về doanh số với 62% tổng thu nhập từ các loại đĩa nhạc. Số lượng đĩa than bán chạy hơn CD đánh dấu bước ngoặt cho loại đĩa nhạc từng được yêu thích trong nhiều năm từ những người sưu tầm và những người mê nhạc hoài cổ.
Các sản phẩm đĩa than hiện được giới mộ điệu săn lùng với những lời khen chân thành minh chứng nghệ sĩ Việt có thể thực hiện được sản phẩm đạt chuẩn chất lượng giọng hát và âm thanh không thua kém nghệ sĩ nước ngoài.
Dẫu các album đĩa than hiện đang “được lòng” giới yêu nhạc nhưng các nhà sản xuất đều cho biết sẽ chỉ giới hạn số lượng (1000-2000 bản) vì không thể đại trà hóa các sản phẩm tinh hoa. Cố gắng “giữ mình”, không sản xuất và phát hành ồ ạt, tránh cho ra sản phẩm kém chất lượng là những cách mà giới sản xuất đĩa than và các nghệ sĩ đưa ra để khẳng định chất lượng âm nhạc Việt.
