Các nhà khoa học Việt Nam đang từng bước đủ năng lực giải quyết các bài toán lớn của đất nước

Đoàn kết, đem KH&CN phục vụ loài người

Đến dự Lễ kỷ niệm ngày Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã nhấn mạnh vị trí, vai trò quan trọng của ngành KH&CN cũng như gửi lời chúc mừng ngành khoa học, các nhà khoa học được tôn vinh, đã có những nghiên cứu xuất sắc, đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội thời gian qua.

Đặc biệt khi đất nước đứng trước những thách thức trong cuộc chiến đại dịch Covid-19 vừa qua, khoa học công nghệ đã chứng minh được vai trò quan trọng trên tuyến đầu.

Phó Thủ tướng đề cao tinh thần đoàn kết, đồng lòng và cống hiến tất cả vì công việc chung của đội ngũ những người làm khoa học. Phó Thủ tướng cho rằng, thời gian vừa qua là một thời gian rất đáng nhớ với giới khoa học Việt Nam, đặc biệt là những lĩnh vực mà trực tiếp liên quan tới việc chống dịch.

“Chúng ta đã đạt được những kết quả phát triển rất đáng mừng ,mặc dù 6 tháng đầu năm nay rất khó khăn nhưng Việt Nam cũng là một trong số rất ít ỏi các nền kinh tế vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng dương. Trong đó phải kể đến sự nỗ lực của toàn xã hội, và vai trò của giới KH&CN “ – Phó Thủ tướng nói.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Chính phủ cũng gửi lời cảm ơn tới tất cả các quốc gia bè bạn, các tổ chức quốc tế, các cơ quan nghiên cứu thực tế, các nhà khoa học, các giáo sư, những người thầy quốc tế đã luôn đồng hành và giúp đỡ cho nền khoa học Việt Nam.

“Chúng ta cũng tin rằng với sự đoàn kết, cùng chung một mục tiêu cao cả là đem khoa học phục vụ nhân dân, phục vụ loài người thì nhất định khoa học, công nghệ sẽ góp phần đưa đất nước chúng ta và cả thế giới vượt qua được những khó khăn, trong đó trực tiếp nhất bây giờ là đại dịch COVID-19 vẫn còn đang hoành hành trên toàn cầu” – Phó Thủ tướng nhận định.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh cho biết, từ năm 2014 đến nay, ngày KH&CN Việt Nam 18/5 đã trở thành ngày truyền thống, ngày hội quan trọng của của những người làm công tác nghiên cứu khoa học, quản lý khoa học, của các doanh nghiệp có tinh thần đổi mới sáng tạo...

Đặc biệt năm nay, nhiều hoạt động có ý nghĩa, thiết thực được tổ chức và nhận được sự quan tâm, hưởng ứng của cộng đồng các nhà khoa học và toàn xã hội, cũng là hành động thiết thực để chào mừng 130 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Điểm lại những dấu ấn đáng nhớ của ngành KH&CN trong thời gian vừa qua, Bộ trưởng Anh chia sẻ, trong đợt toàn dân phòng chống dịch bệnh Covid-19 vừa qua, thực hiện chỉ đạo của Ban Bí thư, Chính phủ, trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, ngay từ những ngày đầu bùng phát của dịch, ngành KH&CN đã tích cực huy động các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong và ngoài nước, các tổ chức, doanh nghiệp KH&CN khẩn trương triển khai các nhiệm vụ KH&CN phục vụ phòng chống dịch và đã đạt được những kết quả bước đầu rất đáng được ghi nhận.

Cụ thể, như trong việc sản xuất thành công bộ KIT phát hiện virus SARS-CoV-2 được công nhận về chất lượng để sử dụng rộng rãi trên toàn cầu. Các tổ chức KH&CN của Việt Nam cũng đã nuôi cấy và phân lập thành công virus SARS-CoV-2, tạo tiền đề cho việc nghiên cứu sâu hơn về virus, đồng thời cung cấp vật liệu và hỗ trợ tích cực cho nghiên cứu chế tạo bộ KIT, kháng thể đơn dòng và vắc-xin.

Việt Nam cũng đã sản xuất và đưa vào thử nghiệm thành công nhiều loại robot phục vụ chăm sóc y tế cho người nhiễm bệnh, nhiều ứng dụng đã được triển khai hiệu quả phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh như bản đồ vùng dịch, phần mềm khai báo y tế,…

Hoàn thiện để thích nghi thách thức mới

Cũng theo Bộ trưởng Bộ KH&CN, trạng thái bình thường mới ở Việt Nam và toàn thế giới sau dịch COVID-19 đặt ra nhiều thách thức và cơ hội cho ngành KH&CN của Việt Nam.

Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục tích cực phối hợp với các bộ, ngành để hoàn thiện pháp luật về Khoa học, công  nghệ & Đổi mới sáng tạo. Trong đó tập trung vào việc đồng bộ với pháp luật về kinh tế, đầu tư, tài chính nhằm đẩy mạnh việc thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư từ xã hội cho KH&CN và tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp và các tổ chức KH&CN triển khai các nhiệm vụ KH&CN phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của Hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, nhằm tạo động lực cho việc ứng dụng các thành tựu, kết quả của nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ vào sản xuất, kinh doanh.

Tiếp tục triển khai có hiệu quả các chương trình nghiên cứu cơ bản lớn của quốc gia như Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học đến 2020; Chương trình phát triển vật lý đến năm 2020, Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hóa học, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017-2025; …

PGS.TS. Phạm Tiến Sơn, Trường Đại học Đà Lạt (Ngành Toán học) với Công trình khoa học: Thuộc tính chung cho các chương trình bán nguyệt (Generic properties for semialgebraic programs) cùng tác giả Gue Myung Lee, công bố trên Tạp chí SIAM Journal on Optimization, Vol. 27, No. 3, 2061–2084.

Công trình nghiên cứu một vấn đề cơ bản của toán học và ứng dụng của nó, đó là bài toán tối ưu nửa đại số: Tìm giá trị nhỏ nhất của một hàm đa thức trên một tập nửa đại số. Đây là bài toán “NP-khó” và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà toán học. Dựa trên một vài ý tưởng của Lý thuyết kỳ dị và sử dụng các công cụ của Hình học nửa đại số, công trình chỉ ra tính tổng quát của các bài toán tối ưu nửa đại số.

TS. Nguyễn Trương Thanh Hiếu, Trường Đại học Tôn Đức Thắng (Ngành Vật lý) với Công trình khoa học: Điện tử năng lượng thấp không co giãn có nghĩa là đường tự do trong vật liệu (Low-energy electron inelastic mean free path in materials) công bố trên Tạp chí Applied Physics Letters (của Viện Vật lý Hoa kỳ), Vol. 108, 172901.

Trong nghiên cứu này, tác giả đề xuất một phương pháp tổng quát nhằm xác định chính xác quãng đường tự do trung bình không đàn hồi của điện tử năng lượng thấp (dưới 100 eV) trong vật liệu. Tác giả cho thấy rằng quãng đường tự do trung bình không đàn hồi của điện tử có thể được xác định trong hệ hình thức điện môi với độ chính xác tương đương với các tính toán nguyên lý đầu sử dụng phép xấp xỉ GW trong lý thuyết hệ nhiều hạt. Đồng thời, phương pháp được đề xuất là một lựa chọn khác cho việc tính toán thời gian sống của điện tử nóng (một đại lượng quan trọng trong động học điện tử siêu nhanh).

Cũng nhân dịp này cũng diễn ra Lễ tôn vinh các tổ chức, cá nhân tiêu biểu trong triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 ngay từ những ngày đầu tiên dịch bệnh bùng phát.