Đánh giá về tính hợp lý, khả thi của một số quy định
Trình bày Báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật tại phiên họp, Phát biểu Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (QH) Vũ Hồng Thanh cho biết, về tên gọi của dự án Luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế tiếp thu ý kiến đại biểu QH, giữ nguyên tên gọi của dự án Luật là Luật HTX (sửa đổi), đồng thời rà soát, sửa đổi, bổ sung tại các điều, khoản của dự án Luật và thiết kế lại bố cục, kết cấu của dự án Luật bảo đảm thống nhất, đồng bộ, phù hợp với tên gọi của dự án Luật.
Về việc thể chế hóa nội dung 8 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới (Nghị quyết số 20-NQ/TW), Thường trực Ủy ban Kinh tế tiếp thu ý kiến đại biểu QH, rà soát và chỉnh lý các quy định về nguyên tắc, tiêu chí, nguồn vốn thực hiện và nội dung chính sách, trong đó khẳng định một trong những nguyên tắc thực hiện chính sách là thống nhất triển khai theo Chương trình tổng thể về phát triển kinh tế tập thể, phù hợp với khả năng cân đối nguồn lực của Nhà nước ở từng thời kỳ, không thấp hơn chính sách hỗ trợ đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa; làm rõ tiêu chí thụ hưởng chính sách của Nhà nước đối với tổ hợp tác, HTX và liên hiệp HTX.
Đồng thời, điều chỉnh các nội dung về 8 chính sách từ 1 điều tại dự thảo Luật do Chính phủ trình QH thành 8 điều, quy định riêng về nội dung từng chính sách, rà soát và chỉnh lý các quy định nhằm bảo đảm phù hợp và thể chế hóa chủ trương tại Nghị quyết số 20-NQ/TW, phù hợp và thống nhất với quy định của pháp luật có liên quan.
Ngoài ra, Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng tiếp thu ý kiến đại biểu QH, thể hiện tại khoản 2 Điều 23 của dự thảo Luật về chính sách bảo hiểm, trong đó bổ sung việc hỗ trợ phí bảo hiểm đối với tài sản chung không chia tham gia bảo hiểm của tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX; hỗ trợ phí bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với thành viên, người lao động của tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX làm việc theo hợp đồng, hưởng tiền lương, tiền công theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội; tạo điều kiện để các thành viên tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Cho ý kiến tại phiên họp, đại biểu Đồng Ngọc Ba (đoàn Bình Định) đánh giá cao cách làm và chất lượng của dự án Luật, đồng thời cơ bản đồng tình với nội dung của dự thảo Luật HTX (sửa đổi).
Về một số nội dung cụ thể, đánh giá dự thảo Luật có nhiều điểm mới tiến bộ, tuy nhiên đại biểu Đồng Ngọc Ba đề nghị hết sức cân nhắc quy định về đối tượng có thể trở thành thành viên tổ hợp tác.
Theo đại biểu, dự thảo Luật mở rộng thêm đối tượng là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi với một số điều kiện có thể trở thành thành viên tổ hợp tác nhưng không được tham gia một số giao dịch dân sự theo quy định của pháp luật. Đồng thời, theo dự thảo Luật, đối tượng là hộ gia đình, tổ hợp tác và các tổ chức khác không có tư cách pháp nhân cũng có thể tham gia vào tổ hợp tác.
Đại biểu Đồng Ngọc Ba đề nghị xem xét, đánh giá thêm về nhu cầu, tính hợp lý, khả thi của việc quy định công dân từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có thể tham gia tổ hợp tác. Theo đại biểu, cần rà soát quy định của dự thảo Luật với Bộ Luật lao động liên quan đến người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, xem việc những người này tham gia góp sức vào tổ hợp tác có đảm bảo các yêu cầu của Bộ Luật lao động hay không, tránh việc thành viên tham gia tổ hợp tác có thể chưa thành niên nhưng thực hiện các hoạt động lao động hay vào những địa điểm không phù hợp với quy định của Bộ Luật lao động.
Cùng với đó, đại biểu đề nghị cân nhắc quy định mở rộng thêm đối tượng là các hộ gia đình, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân. Bởi, về pháp lý, Bộ Luật Dân sự và các nghị định của Chính phủ đều quy định với tinh thần đã là thành viên tổ hợp tác thì là cá nhân hoặc pháp nhân.
Theo đại biểu, quy định như Bộ Luật Dân sự là hợp lý, nhằm tránh những rắc rối pháp lý không cần thiết khi các chủ thể là hộ gia đình hay tổ hợp tác không có tư cách pháp nhân.
Liên quan đến quy định tổ hợp tác phải đăng ký, đại biểu Đồng Ngọc Ba đề nghị đánh giá kỹ, chưa nên quy định thủ tục đăng ký đối với tổ hợp tác như trong dự thảo Luật. Đại biểu đề nghị tính toán để có biện pháp để các tổ hợp tác hiện nay thực hiện nghiêm quy định về thông báo để nắm thông tin quản lý, thay vì đưa lên cơ quan kinh doanh cấp huyện, vừa tốn kém thời gian và chi phí, lệ phí đăng ký đối với các tổ hợp tác.
Rà soát, quy định để các HTX giải thể được khi không còn hoạt động
Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hoá) thống nhất cao với các quy định của dự thảo Luật. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị quy định thêm nguyên tắc tổ hợp tác và HTX chỉ hưởng một lần đối với 1 chính sách để tránh việc trục lợi chính sách và hưởng chính sách 2 lần.
Về Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, đại biểu đề nghị Quỹ này nên giao cho Liên minh HTX quản lý đối với Quỹ cấp trung ương và giao cho Liên minh HTX ở tỉnh đối với quỹ ở cấp tỉnh, đồng thời quy định rõ hoạt động của Quỹ này không vì mục đích lợi nhuận.
Băn khoăn quy định tại Điều 48 của dự thảo Luật về công bố nội dung đăng ký của HTX, liên hiệp HTX, đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) cho rằng, giải trình về việc HTX, Liên HTX phải nộp phí khi công bố nội dung đăng ký chưa thực sự thuyết phục. Bởi, theo đại biểu, pháp nhân khi đi đăng ký với cơ quan nhà nước đã nộp phí để được công nhận là pháp nhân.
 |
Đại biểu Trần Văn Lâm phát biểu tại phiên họp. |
“Cơ quan nhà nước và Trung tâm hỗ trợ nghiệp vụ đăng ký kinh doanh có thể trao đổi dữ liệu cho nhau, Trung tâm có thể lấy dữ liệu từ cơ quan đăng ký để công bố. Quy định doanh nghiệp, HTX phải cung cấp phí là không thuyết phục. Vì vậy, để đẩy mạnh cải cách hành chính, giảm các thủ tục cũng như giảm chi phí cho doanh nghiệp, HTX, đề nghị quy định HTX không cần nộp phí để lưu giữ thông tin, cơ sở dữ liệu của các chủ thể kinh doanh”, đại biểu nêu quan điểm.
Về quy định về giải thể HTX, liên hiệp HTX tại Điều 96 của dự thảo Luật, đại biểu cho rằng quy định tại dự thảo Luật là mâu thuẫn khi điểm b, khoản 1 của Điều 96 quy định HTX giải thể bắt buộc theo quyết định của Toà án hoặc khi bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký HTX trong khi khoản 2 lại quy định HTX, liên hiệp HTX chỉ được giải thể khi bảo đảm thanh toán hết các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản khác và không có tranh chấp trong quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án hoặc Trọng tài.
Đại biểu đề nghị nghiên cứu quy định chuyển từ nghĩa vụ nợ của pháp nhân đã bị giải thể sang nghĩa vụ nợ của các cá nhân hoặc nghiên cứu giải quyết theo thủ tục phá sản để các HTX khi không còn hoạt động nữa có thể giải thể được./.
