Hôm qua (25/5), Dự thảo Luật Giáo dục đại học và dự thảo Luật Công đoàn đã được các đại biểu Quốc hội thảo luận khá sối nổi tại hội trường với nhiều nội dung nóng.
| |
| Đại biểu Phạm Thị Hải (Đồng Nai) phát biểu tại hội trường. |
Không để doanh nghiệp “trốn” quỹ công đoàn
Thực tế hiện nay đang diễn ra tình trạng “Luật 1 bên và đình công 1 bên”. Do vậy, ĐB Trần Ngọc Vinh (TP.Hải Phòng) đề nghị cần quy định cơ chế và trình tự thủ tục cho tổ chức công đoàn thực hiện có hiệu quả vai trò của tổ chức đại diện cho NLĐ, bảo vệ quyền lợi NLĐ và điều đình với NSDLĐ khi có đình công. ĐB Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) nhận thấy, dự thảo chưa có chế tài bảo đảm hoạt động của Công đoàn nên khó tránh khỏi hình thức trong hoạt động công đoàn, ảnh hưởng đến tính khả thi của Luật.
Nguồn thu 2% cho quỹ công đoàn vốn “chưa tìm được tiếng nói chung” khi Tổng LĐLĐ VN cho rằng “tiếp tục phải thu”, còn DN tìm mọi cách để “trốn” thì đến nay càng khó giải quyết khi tranh cãi về nguồn trích lập quỹ công đoàn. Qua tiếp xúc cử tri, ĐB Trương Văn Vở (Đồng Nai) nhận thấy, DN “phản ứng” với nguồn quỹ này vì cho rằng, cách thu như hiện nay là được “cấp trùng 2 lần, vừa qua NSNN, vừa do DN đóng góp”. Hơn nữa, nếu phải trích 2% “tổng quỹ lương thực trả cho NLĐ” thì DN không “kham nổi” khi “thực tế, lương chính thành phụ, lương phụ thành chính”.
Thậm chí, ĐB Huỳnh Nghĩa (TP.Đà Nẵng) lo ngại, nếu tính như vậy thì “các DN vốn không “mặn mà” với qui định về trích 2% quỹ lương để lập quỹ công đoàn, thậm chí có DN đã “không thành lập tổ chức công đoàn để... “trốn” 2% này” sẽ càng khiến tổ chức công đoàn khó có “đất sống” trong khu vực DN, ảnh hưởng đến quyền lợi NLĐ”.
ĐB Trần Xuân Hòa (Quảng Ninh) cho rằng, nếu chỉ trích trên tổng quỹ lương BHXH thì “không thể hiện hết trách nhiệm của DN” nên ĐB Hòa đề nghị phải trích 2% tổng quỹ lương thực trả cho NLĐ của DN để lập quỹ công đoàn. ĐB Phạm Huy Hùng (TP.Hà Nội) cũng cho rằng, nếu chỉ tính trên tổng quỹ lương BHXH thì “thực sự không đủ cho công đoàn hoạt động, mà thực tế là hoạt động vì quyền lợi của NLĐ và NSDLĐ trong mối quan hệ lao động”.
Các ĐBQH cũng quan tâm đến việc có cho người nước ngoài tham gia tổ chức công đoàn, các cơ chế đảm bảo tính minh bạch của nguồn quỹ công đoàn, hiệu quả hoạt động thực tế của tổ chức công đoàn...
Không tự chủ “tràn lan” theo cơ chế “xin – cho”
Cho rằng “quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm là điều kiện tiên quyết để cơ sở giáo dục đại học (GDĐH) thực hiện nhiệm vụ, sứ mệnh và trách nhiệm xã hội của mình”, nhiều đại biểu ủng hộ việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở GDĐH vì khi các cơ sở này thực hiện quyền tự chủ sẽ có “xã hội”, “pháp luật” đánh giá và “xử lý” nếu hoạt động kém chất lượng hay vi phạm pháp luật.
Các đại biểu lưu ý, việc giao quyền tự chủ cho các cơ sở GDĐH phải dựa trên cơ sở của điều kiện năng lực, kết quả kiểm định chất lượng của từng trường để khuyến khích các đơn vị trường học nâng cao khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, ĐB Phạm Thị Hải (Đồng Nai) cho rằng: “Việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở GDĐH không thể thực hiện đồng loạt và cào bằng vì các trường có đặc điểm cũng như điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học, đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên... khác nhau, không đồng đều về quy mô cũng như chất lượng”.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cho biết, việc phân tầng các cơ sở GDĐH đã triển khai ở mức độ nhất định với việc thành lập hai ĐHQG, Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng và những ĐH 2 cấp, đa ngành, đa lĩnh vực có nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học chất lượng cao; quyết định một danh mục có 18 trường đại học trọng điểm với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của các ngành mũi nhọn và phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền...
Song với thực trạng của GDĐH hiện nay, nếu tất cả các trường đều được giao quyền tự chủ ngay có thể sẽ dẫn đến việc khó kiểm soát, làm ảnh hưởng chất lượng GDĐH. Một “khúc mắc” khi thảo luận dự thảo Luật này là không ít điều trong số 27 điều qui định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của dự thảo Luật chưa thể hiện hoặc thể hiện rất ít sự giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho cơ sở GDĐH hoặc ít nhiều mang tính “xin - cho” khiến nhiều ĐB băn khoăn. Vì vậy, các ĐB tán thành quy định việc thu hồi quyền tự chủ đối với các cơ sở GDĐH không còn đủ năng lực hoặc có hành vi vi phạm là cần thiết.
Hương Giang