Để 334,23ha đất bị lấn chiếm
Theo KLTT, tại các xã Phú Ngọc, Gia Canh (huyện Định Quán); xã Xuân Bắc, Suối Cao (huyện Xuân Lộc); Cty Mía đường La Ngà đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN) diện tích 4.224,690ha. Trong đó, diện tích sử dụng đúng mục đích 3.523,41ha; diện tích đã bố trí làm nhà ở cho gia đình, cán bộ, công nhân viên 268,22ha; diện tích bị lấn chiếm 334,23ha; diện tích đất chưa sử dụng 98,84ha.
Cty chỉ trực tiếp sử dụng một phần diện tích đất UBND tỉnh đã giao. Phần lớn diện tích đất nông nghiệp đã thực hiện giao khoán cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng; nhưng Cty đã thiếu kiểm tra, quản lý lỏng lẻo, dẫn đến phần lớn người dân nhận khoán đã tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển đổi cây trồng trên đất nhận khoán.
Một phần diện tích đất được UBND tỉnh giao, Cty không sử dụng, để cho cán bộ, công nhân viên tự ý sử dụng vào mục đích làm nhà ở, chuồng trại, sản xuất nông nghiệp. Trong đó, có nhiều trường hợp đã kê khai, đăng ký và được UBND huyện Định Quán cấp GCN. Tính đến tháng 4/2023, UBND huyện đã ký cấp 380 GCN/407 thửa/70.3ha cho các hộ gia đình, cá nhân tại ấp 7 xã Phú Ngọc và xã La Ngà trong ranh giới khu đất Cty.
Tại khu đất ở xã Suối Cao và xã Xuân Bắc (huyện Xuân Lộc), hiện trạng có một phần đất được sử dụng làm vườn ươm và phần còn lại để trống, không sử dụng. Trong đó có khoảng 4ha đất tại xã Xuân Bắc đang tranh chấp với cá nhân nhận giao khoán đất (cá nhân nhận khoán đất hiện trồng tràm).
Qua thanh tra phát hiện, khu đất tại xã Phú Ngọc và xã Gia Canh (huyện Định Quán), diện tích đất nông nghiệp Cty được cấp GCN đã ký hợp đồng thuê đất, ký phụ lục hợp đồng thuê đất với Sở TN&MT trùng với một phần diện tích đất UBND tỉnh đã thu hồi giao địa phương quản lý.
Có 44,34ha đất rừng phòng hộ được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất thuộc trường hợp đủ điều kiện được cấp GCN theo khoản 3 Điều 98 Luật Đất đai 2013 nhưng đến nay khu đất chưa được cấp GCN.
Cùng với đó, diện tích đất phi nông nghiệp là 3,4858ha UBND tỉnh cho thuê đến nay Cty chưa được nhận GCN, chưa ký hợp đồng thuê đất, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước do chưa xác định đơn giá thuê đất.
Khu đất tại xã La Ngà (huyện Định Quán) có 0,02ha trạm bơm bờ sông; 3,0926ha khu ao cá và 0,1ha khu trạm xá cũ tại xã; chưa lập thủ tục thuê đất và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo qui định.
Chuyển vụ việc sang CQĐT
Với công tác giao khoán đất, qua thanh tra xác định, Cty không thực hiện thanh lý hợp đồng với người nhận khoán trước khi ký lại hợp đồng mới là không đúng với nội dung hợp đồng giao khoán. Thực tế trên dẫn đến trên cùng một diện tích giao khoán hoặc cùng đối tượng giao khoán có 2 dạng hợp đồng còn hiệu lực.
Sau khi các hợp đồng giao khoán theo Nghị định 135/2005/NĐ-CP được chuyển đổi sang thực hiện theo hình thức hợp đồng liên kết (từ sau 2018), chỉ thực hiện 544ha/3.173ha đất đã giao khoán theo Nghị định 135/2005/NĐ-CP, đạt 17,1% diện tích đất đủ điều kiện giao khoán. Các hộ dân nhận khoán không thanh lý hợp đồng giao khoán để ký lại hợp đồng giao khoán mới.
Cũng theo KLTT, từ khi Cty tạm dừng hoạt động do thực hiện theo Quyết định số 3474/QĐ-XPVPHC ngày 23/9/2020 của Chủ tịch UBND tỉnh, đến thời điểm thực hiện thanh tra thì toàn bộ các hộ dân nhận khoán đất trồng mía của Cty không còn thực hiện trồng mía theo hợp đồng, chuyển đổi sang trồng cây khác như: keo, mì, điều… Tuy nhiên, Cty không lập hồ sơ với việc tự ý thay đổi loại cây trồng này của người dân nhận khoán.
Trước những sai phạm trên, ngày 28/4/2023, Đoàn thanh tra có Văn bản 118/ĐTT-NV3 kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang Cơ quan CSĐT Công an tỉnh. Ngày 15/5/2023, Chủ tịch UBND tỉnh có Văn bản 587/UBND-KTN chuyển nội dung sang Cơ quan CSĐT Công an tỉnh với việc: UBND huyện Định Quán đã ký cấp GCN cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc ranh đất mà UBND tỉnh đã công nhận kết quả rà soát hiện trạng sử dụng đất, cấp GCN cho Cty. Ngày 13/6/2023, Đoàn thanh tra đã phối hợp CQĐT bàn giao và tiếp nhận hồ sơ vụ việc. Ngày 13/7/2023, Đoàn thanh tra tiếp tục bàn giao bổ sung hồ sơ theo đề nghị của CQĐT.