Để thực hiện tốt các nhiệm vụ, đòi hỏi mọi cán bộ, chiến sĩ phải có hiểu biết không chỉ pháp luật về quốc phòng mà còn về nhiều lĩnh vực khác, không chỉ pháp luật Việt Nam mà cả pháp luật quốc tế. Do đó, việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) trong quân đội là rất cần thiết. Hiểu biết và tuân thủ pháp luật là một trong những điều kiện thiết yếu để Quân đội có thể tiến lên chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao trong thời kỳ mới.
So với các môi trường dân sự khác, hoạt động tuyên truyền, PBGDPL trong Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam có nhiều thuận lợi nhưng đồng thời cũng có những khó khăn nhất định. Những thuận lợi và khó khăn này xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của QĐND Việt Nam trong tình hình mới.
Tuyên truyền, PBGDPL trong QĐND Việt Nam diễn ra trong một môi trường đặc biệt. Mặc dù đóng quân ở các vùng miền khác nhau, mỗi đơn vị có nhiệm vụ khác nhau nhưng tất cả các đơn vị quân đội đều phải tuân theo 11 chế độ trong ngày, 3 chế độ trong tuần với các chế độ học tập, công tác một cách thống nhất trong toàn quân, bao gồm các chế độ đọc báo, xem thời sự, ngày chính trị, văn hóa, tinh thần, ngày pháp luật, diễn tập tổng hợp…
Trong Quân đội, công tác tuyên truyền, PBGDPL do nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân khác nhau thực hiện.
Khó khăn lớn nhất đối với các đơn vị Quân đội là luôn có một lực lượng phải trực ban, trực sẵn sàng chiến đấu và làm các nhiệm vụ khác. Điều này ảnh hưởng đến quân số tham gia các hoạt động tuyên truyền, PBGDPL tập trung. Lực lượng giáo viên pháp luật trong Quân đội còn mỏng, nhiều báo cáo viên pháp luật chưa được đào tạo bài bản… Điều này ảnh hưởng đến chất lượng của hoạt động tuyên truyền, PBGDPL.
Mục tiêu của công tác tuyên truyền, PBGDPL trong Quân đội là nhằm trang bị cho cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng, người lao động kiến thức cơ bản về pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội và tạo sự chuyển biến tích cực về môi trường pháp lý, nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy trong toàn quân. Thông qua đó, làm cho các văn bản pháp luật được quán triệt sâu sắc, đi vào cuộc sống và mọi hoạt động của bộ đội; văn hóa pháp luật trở thành nếp sống đẹp trong các cơ quan, đơn vị.
Đồng thời, nâng tầm nhận thức, trách nhiệm, hành vi, ứng xử của bộ đội trong các nhiệm vụ và các mối quan hệ công tác, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Trong triển khai thực hiện công tác tuyên truyền, PBGDPL, Bộ Quốc phòng đã phối hợp tốt với các bộ, ban, ngành ở Trung ương và địa phương để tổ chức các chương trình, hoạt động phối hợp PBGDPL cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên địa bàn đóng quân, đặc biệt là hoạt động phối hợp tuyên truyền, PBGDPL với Bộ Tư pháp và Báo PLVN.
* * *
Ngày 27/5/2009, Bộ Quốc phòng ban hành Thông tư số 24/2009/TT-BQP, sau đó là Thông tư 104/2014/TT-BQP ngày 13/8/2014 qui định về chế độ, định mức, tiêu chuẩn, đời sống văn hóa, tinh thần trong QĐND Việt Nam. Theo đó, đơn vị từ cấp Đại đội và tương đương trở lên được cấp phát Báo PLVN.
Có thể thấy, trong quá trình thực hiện, Thông tư 24/2009/TT-BQP đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế. Một số loại báo, tạp chí cấp cho một số đối tượng không còn phù hợp với nhu cầu thực tế... nên phải ban hành Thông tư 104/2014/TT-BQP thay thế. Việc tiếp tục được Bộ Quốc phòng lựa chọn cấp phát cho các đơn vị trong Quân đội cho thấy Báo PLVN rất cần thiết với cán bộ, chiến sĩ trên mọi miền Tổ quốc.
| |
| Phó Tổng biên tập Trần Đức Vinh (bìa trái) và đại diện BĐBP Kiên Giang cùng ngư dân treo cờ trên nóc tàu cá. |
Là cơ quan ngôn luận của Bộ Tư pháp, những năm qua, Báo PLVN đã thực hiện xuất sắc sứ mệnh tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, là địa chỉ tin cậy của người dân, cơ quan, tổ chức, là đối tác tin cậy của doanh nghiệp.
Ngay sau khi Bộ Quốc phòng ban hành Thông tư số 24/2009/TT-BQP, Báo PLVN đã tổ chức chuyên trang Quốc phòng - An ninh, phát hành 3 số/tuần, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về các hoạt động của các đơn vị trong Quân đội; tăng cường thông tin về hoạt động xây dựng và thực hiện pháp luật, các điển hình tiên tiến, gương “Người tốt, việc tốt” trong chấp hành pháp luật của các đơn vị, cá nhân, góp phần tuyên truyền, PBGDPL đến cán bộ, chiến sĩ.
* * *
Từ hơn 10 năm trước, khi mạng internet chưa phát triển, hàng ngày, Báo PLVN đã vượt hàng nghìn cây số, đến với cán bộ, chiến sĩ trong toàn quân, đặc biệt là các đơn vị ở vùng sâu, vùng xa, các đồn biên phòng đứng chân nơi biên giới, hải đảo, mỗi ngày cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật và kịp thời phản ánh các hoạt động của các đơn vị trong toàn quân, PBGDPL trên toàn quốc, là tài liệu quý giá đối với cán bộ, chiến sĩ. Các chiến sĩ trẻ rất thích đọc các trang: Pháp luật - Đời sống, Quốc phòng - An ninh, Tư vấn pháp luật…
Giữa Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, Cục Tuyên huấn Tổng cục Chính trị và Báo PLVN luôn có phối hợp chặt chẽ trong định hướng tuyên truyền lĩnh vực Quốc phòng - An ninh và tuyên truyền, PBGDPL trong Quân đội. Lãnh đạo Cục Tuyên huấn và lãnh đạo Báo đã có nhiều cuộc họp bàn về đổi mới công tác truyền thông về Quốc phòng - An ninh trên Báo PLVN, từng bước nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần, hiểu biết pháp luật của cán bộ, chiến sĩ quân đội.
Thời gian qua, Bộ Quốc phòng thường xuyên tổ chức các cuộc giao lưu, tọa đàm, thi tìm hiểu pháp luật, thi học viên giỏi pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật giỏi giữa các đơn vị và trong toàn quân để nắm chất lượng tuyên truyền, PBGDPL. Ngoài phối hợp với Vụ Pháp chế Bộ Quốc phòng đưa tin các hoạt động này, Báo PLVN đã phối hợp nhiều đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng tổ chức các hoạt động truyền thông pháp luật, giao lưu, tư vấn pháp luật; phối hợp cùng cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng tuyên truyền, PBGDPL, tặng Báo PLVN, tặng quà, sổ tiết kiệm cho hộ nghèo vùng biên giới, hải đảo.
Những năm gần đây, sách báo pháp lý được Nhà nước xuất bản rất phong phú với nhiều nội dung khác nhau. Tủ sách pháp luật không thể thiếu Báo PLVN được thành lập ở cấp tiểu đoàn, đại đội độc lập và tương đương trở lên, phát huy tốt hiệu quả, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng công tác PBGDPL.
Kết quả khảo sát cho thấy, đại đa số các báo cáo viên pháp luật vẫn thường xuyên sử dụng phương pháp thuyết trình, rất ít báo cáo viên sử dụng các phương pháp giáo dục hiện đại như thảo luận nhóm, xử lý tình huống, đóng vai… Để buổi học pháp luật hay hơn, dễ hiểu, dễ nhớ hơn, cần sử dụng phương pháp xử lý tình huống vào PBGDPL. Khi xây dựng các tình huống pháp luật, các báo cáo viên có thể lấy nội dung từ các vụ án, vụ việc trong thực tiễn được đăng tải trên Báo PLVN. Các vụ việc đó đã được các nhà báo, các chuyên gia pháp luật phân tích kỹ lưỡng mọi khía cạnh pháp lý.
* * *
Hơn 10 năm đồng hành cùng những người lính trên khắp mọi miền Tổ quốc, Báo PLVN và chuyên trang Quốc phòng - An ninh đã trang bị cho cán bộ, chiến sĩ những kiến thức cơ bản về pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy trong toàn quân, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của Quân đội, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. N.T.N
Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa
(Ủy viên BCH TW Đảng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam)