Tại sao New York dường như có một dịch bệnh khác với hầu hết các khu vực còn lại của Hoa Kỳ? Bài viết trên CNN hôm 12/4 đã đưa ra những lý do cho câu hỏi này.
Theo đó, lý do đơn giản đầu tiên là quy mô và mật độ dân số. New York là TP đông dân nhất của Hoa Kỳ với hơn 8 triệu người, gấp đôi so với Los Angeles, thậm chí gấp tám hoặc chín lần so với bất kỳ TP nào khác của Hoa Kỳ.
Với mật độ dân số dày đặc khoảng 27.000 người trên mỗi dặm vuông, cao nhất trong cả nước, dịch Covid-19 càng lây lan dễ dàng khi mọi người chen chúc nhau trong nhà thờ hoặc tàu du lịch, trong các sự kiện ngoài trời như buổi hòa nhạc hoặc Mardi Gras ("Mùa Mardi Gras", và "mùa Carnival", đề cập đến các sự kiện của lễ hội Carnival, bắt đầu từ hoặc sau khi Lễ Hiển Linh và lên đến đỉnh điểm vào ngày trước Thứ Tư Lễ Tro để bắt đầu Mùa Chay - PV), ngay cả trong các căn hộ nhỏ với nhiều người cùng sinh sống.
Dù vậy, mật độ dân số không hoàn toàn là yếu tố quyết định cho dịch Covid-19 lây lan nhanh ở New York.
Lý do tiếp theo là do công tác thống kê số ca nhiễm và tử vong do Covid-19 do các quận hoặc giáo xứ thực hiện chứ không phải TP, và nơi cư trú của người nhiễm/tử vong có thể không phải là nơi chuẩn đoán ra bệnh của người đó. Có nghĩa là, có thể người nhiễm bệnh/tử vong không phải là người New York nhưng họ được phát hiện nhiễm/tử vong ở New York nên được thống kê vào báo cáo của TP.
| |
| New York - một trong những TP sầm uất nhất thế giới đang phải ở chế độ "tạm dừng" để hạn chế sự lây lan của dịch Covid-19. Ảnh: Financial Times. |
Bên cạnh đó, có rất nhiều xét nghiệm đang được thực hiện ở New York hơn các nơi khác ở Hoa Kỳ. Khi xét nghiệm càng nhiều sẽ càng phát hiện được nhiều trường hợp nhiễm bệnh hơn, nhất là những trường hợp nhiễm bệnh mà không có triệu chứng.
Nhưng do các xét nghiệm được chia thực hiện giữa các phòng thí nghiệm công cộng và tư nhân đã khiến việc theo dõi chính xác trở nên bất khả thi, bất chấp những thống kê của các nhóm như Covidtracking.com, WorldOmeter và Thế giới dữ liệu của chúng tôi.
Vì TP New York có thể đang thử nghiệm với tốc độ nhanh hơn các nơi khác và dù điều này có thể giúp phát hiện ra các trường hợp nhanh hơn nhưng lại cũng sẽ không đưa ra được một bức tranh chính xác.
Trong khi đó, ở các TP khác, những trường hợp tử vong tại nhà không được xét nghiệm Covid-19 không được thống kê cũng khiến số liệu về Covid-19 không cao bằng New York - nơi tiến hành xét nghiệm số lượng lớn hơn.
Các lý do trên cộng với thực tế là dịch bệnh đã xảy ra ở TP New York trước một hoặc hai tuần so với nhiều nơi khác trên cả nước nên dịch bệnh có thời gian để phát triển hơn và có sức tàn phá mạnh hơn ở những nơi khác.
| |
| Biển hiệu nhắc nhở "tránh tập trung, giảm đám đông, rửa tay" trên đường phố New York. Ảnh: Getty Image |
Nhưng đáng buồn nhất theo CNN là lý do liên quan đến khả năng chống đỡ của các bệnh viện trong TP trước số lượng các ca bệnh Covid-19 đột biến.
Theo CNN, còn một lời giải thích phù hợp nhất cho tỷ lệ tử vong cao ở TP này là chất lượng chăm sóc sức khỏe không đầy đủ dành cho nhóm người yếu thế và người nghèo trên khắp TP New York, giống như ở phần còn lại của đất nước.
Ở TP New York và tiểu bang New York, tỷ lệ ca nhiễm và tử vong do Covid-19 cũng "đại diện cho tỷ lệ nghèo". CNN đưa ra thống kê cho thấy bệnh tật cũng phân biệt chủng tộc và sắc tộc.
Người da đen và người gốc Tây Ban Nha chiếm 51% dân số của TP, nhưng chiếm tới 62% số ca tử vong do Covid-19. Họ có tỷ lệ tử vong cao gấp đôi so với người da trắng, khi thống kê theo tuổi.
Sự chênh lệch này còn có thể là kết quả của một số yếu tố như tình trạng bệnh nền (tăng huyết áp và tiểu đường) phổ biến ở các cộng đồng người da đen và người gốc Tây Ban Nha, cùng với việc thiếu điều kiện chăm sóc sức khỏe phù hợp vì nhóm người này không đủ tiền. Thêm vào đó, yếu tố thời gian, địa điểm, sự chậm trễ trong dịch vụ hỗ trợ y tế cũng có thể tăng tỷ lệ tử vong doị Covid-19.
Tình trạng này của TP New York tương tự như đối với Ý, TP New Orleans (Hoa Kỳ) và có lẽ là cả Iran: virus corona "biết khai thác điểm yếu" trong điều kiện chăm sóc sức khỏe và "nhắm vào" người cao tuổi hoặc người có bệnh nền hoặc bị hạn chế tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế.
Tiểu bang New York (Hoa Kỳ) đã có một cột mốc bi thảm trong tuần này: Tiểu bang có nhiều bệnh nhân Covid-19 hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới với tổng số 181.026 ca (tính đến ngày 11/4), cao hơn Tây Ban Nha (161.852 trường hợp) và Ý (152.271), các quốc gia có dân số lớn hơn New York nhiều lần.
Theo số liệu của CNN dựa trên dữ liệu từ Trung tâm Khoa học và Kỹ thuật Hệ thống Đại học Johns Hopkins, căn bệnh này đang giết chết người dân New York một cách không tương xứng. Trong số 20.389 ca tử vong ở Hoa Kỳ, có tới 8.627, tương đương 42%, xảy ra ở New York. Tỷ lệ tử vong do Covid-19 ở New York là 4,7%, so với 3,4% ở các quốc gia còn lại,
Tổng số ca Covid-19 ở TP New York và các quận ngoại ô Nassau, Suffolk, Westchester và Rockland chiếm 93% tổng số ca Covid-19 của toàn tiểu bang. Hơn nữa, riêng tại TP New York, tỷ lệ tử vong vì Covid-19 cao hơn khoảng 6% so với hầu hết các quốc gia.