Để tiếng Anh thực sự trở thành ngôn ngữ thứ hai
Báo cáo kết quả thử nghiệm bộ học liệu thuộc nhiệm vụ Nghiên cứu xây dựng thử nghiệm học liệu dạy Toán, Khoa học, Sinh học bằng Tiếng Anh, TS. Hà Thị Thúy, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, đại diện nhóm nghiên cứu nhấn mạnh, tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự đổi mới và hợp tác trong lĩnh vực kỹ thuật số. Việc giảng dạy môn Toán, Khoa học, Sinh học bằng tiếng Anh đang ngày càng phổ biến hơn ở các quốc gia dùng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai.
Khi được học tiếng Anh trong một bối cảnh môn học cụ thể, học sinh được trang bị vốn ngoại ngữ chuyên ngành và tăng khả năng vận dụng tiếng Anh trong lĩnh vực chuyên môn, tăng cơ hội thử sức trong các kì thi quốc tế. Từ đó, các em cũng có nhiều cơ hội học tập ở các quốc gia phát triển, tăng khả năng thích nghi và năng lực cạnh tranh nghề nghiệp. Ngoài ra, theo TS. Hà Thị Thúy, việc xây dựng nguồn tài nguyên học tập kĩ thuật số để giảng dạy môn Toán, Khoa học, Sinh học bằng tiếng Anh cũng góp phần giúp nền giáo dục Việt Nam tăng khả năng bắt kịp xu hướng học tập của thế giới. Với sự hỗ trợ của công nghệ, những bộ tài liệu số, tài liệu cập nhật trí tuệ nhân tạo, sẽ hỗ trợ thầy, cô giáo thuận lợi hơn khi giảng dạy các môn học này bằng tiếng Anh.
GS.TS Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam nhấn mạnh, tại Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị (Kết luận 91) có nêu: “Các cấp đẩy mạnh hội nhập quốc tế, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong giai đoạn mới; tập trung nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh, sinh viên, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học”.
GS.TS Lê Anh Vinh nhìn nhận, đây là nhiệm vụ lớn đã được Bộ Chính trị quan tâm và là nhiệm vụ khó khăn, với mục tiêu dài hạn. Có nhiều thách thức phải đối mặt như: về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, điều kiện bảo đảm và đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, hiện chúng ta đã có lộ trình rõ ràng, bước đầu quốc tế hóa giáo dục ở một số địa phương và nhiều cơ sở giáo dục có điều kiện. Hơn nữa, năng lực tiếng Anh đầu vào của học sinh đã tốt hơn. Cùng với đó, năng lực đội ngũ giáo viên cũng hơn, sự hỗ trợ giữa thầy cô với học sinh cũng rất đa dạng với nhiều bộ tài liệu, tích cực cung cấp thông tin. Vì thế, GS.TS Lê Anh Vinh cho rằng, cần có định hướng và sự chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai để từng bước đạt được kết quả tích cực.
Bà Nguyễn Thị Mai Hữu, Trưởng Ban Quản lý Đề án Ngoại ngữ quốc gia nhấn mạnh, kho tri thức của nhân loại lớn nhất được lưu trữ bằng tiếng Anh. Nếu chúng ta không biết tiếng Anh sẽ trở nên lạc hậu so với những người biết tiếng Anh vì họ tiếp cận kho học liệu này một cách tự tin. So với thế giới, chúng ta cũng bị lạc hậu. Cùng với đó, công nghệ thông tin phát triển nhanh. Với các phần mềm như trí tuệ nhân tạo AI, ngôn ngữ lập trình là tiếng Anh. Vì thế, nếu không biết tiếng Anh thì việc sử dụng công nghệ sẽ gặp khó khăn. Do vậy, nhu cầu biết và sử dụng tiếng Anh không thể thiếu được.
Và cần hiểu rằng việc từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là không chỉ trong giảng dạy, mà được thể hiện trong đời sống, làm việc hằng ngày.
Thay đổi từ thầy cô
Để tiếng Anh thực sự trở thành ngôn ngữ thứ hai tại Việt Nam thì “ngoài việc giúp học sinh thành thạo tiếng Anh, cần bảo đảm được độ chuyên sâu và hiểu được nội dung môn học”, ông Melvyl Lim - Giám đốc cấp cao của Hội đồng khảo thí Cambridge tại Việt Nam nêu ý kiến, “giáo viên phải hiểu biết sâu sắc về dạy học song ngữ, nắm bắt tâm lý người học và những thách thức, rào cản của họ. Đồng thời, kiểm tra đầu vào của học sinh, phân hóa trình độ, để thiết kế các chương trình học giúp học sinh vừa nâng cao năng lực ngoại ngữ, nhưng cũng hiểu chuyên sâu về lĩnh vực mà mình quan tâm”.
Việc giảng dạy môn Toán, Khoa học, Sinh học bằng tiếng Anh đang ngày càng phổ biến hơn ở các quốc gia dùng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Khi được học tiếng Anh trong một bối cảnh môn học cụ thể, học sinh được trang bị vốn ngoại ngữ chuyên ngành và tăng khả năng vận dụng tiếng Anh trong lĩnh vực chuyên môn, tăng cơ hội thử sức trong các kì thi quốc tế, được có nhiều cơ hội học tập ở các quốc gia phát triển, tăng khả năng thích nghi và năng lực cạnh tranh nghề nghiệp. Việc xây dựng nguồn tài nguyên học tập kĩ thuật số để giảng dạy môn Toán, Khoa học, Sinh học bằng tiếng Anh cũng góp phần giúp nền giáo dục Việt Nam tăng khả năng bắt kịp xu hướng học tập của thế giới.
Ở góc độ quản lý, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, Bộ GD&ĐT Tạ Ngọc Trí nhấn mạnh tới việc cần bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên, đưa ra quy chuẩn với mức độ tối thiểu cho giáo viên khi giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh. Cụ thể như nâng cao chất lượng tiếng Anh cho sinh viên sư phạm dạy các môn học chuyên ngành, giảng dạy chương trình song ngữ cho sinh viên sư phạm; Phát triển, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có khả năng thành thạo tiếng Anh; Phối hợp giữa giáo viên chuyên ngành và giáo viên ngôn ngữ để nâng cao hiệu quả giảng dạy…