Trước đó Báo PLVN có loạt bài “Cuộc đấu” thị phần vận chuyển hàng hóa hàng không” phản ánh kỳ vọng chính đáng của doanh nghiệp Việt trong bối cảnh thực hiện “mục tiêu kép” vừa chống dịch vừa phát triển sản xuất. Và dự án Hãng hàng không chuyên vận chuyển hàng hóa được đánh giá sẽ nâng cao năng lực logistics của Việt Nam nói riêng, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế nói chung.
Đầu tư 2.400 tỷ đồng lập hãng hàng không chuyên vận chuyển hàng hóa
Văn phòng Chính phủ vừa có Công văn số 4380/VPCP-CN gửi Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) về kiến nghị của Công ty CP IPP Air Cargo. Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành giao Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/7/2021 về đề nghị hỗ trợ thành lập hãng hàng không vận chuyển hàng hóa của Công ty Cổ phần IPP Air Cargo.
Ngày 15/9/2020, Văn phòng Chính phủ đã có Văn bản 7709/VPCP-CN gửi Bộ GTVT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ với nội dung: Bài viết “Hàng nông sản Việt Nam khó vươn ra thế giới vì chi phí logistic” trên báo ngày 10/9/2020 phản ánh ý kiến của doanh nghiệp “phải có một hãng hàng không (Cargo Airlines) với đội bay chở hàng hóa riêng biệt phục vụ cho các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, cho các tuyến đường riêng biệt”, Thủ tướng giao Bộ GTVT phối hợp các bộ, cơ quan nghiên cứu, đánh giá và đề xuất.
Trước đó, Công ty Cổ phần IPP Cargo đã có Văn bản số 9/2021 ngày 15/6/2021 gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính xin hỗ trợ thành lập Hãng hàng không vận chuyển hàng hóa IPP Air Cargo. Tại văn bản này, ông Nguyễn Hạnh – Chủ tịch HĐQT IPP Air Cargo - cho biết, doanh nghiệp này đã có tờ trình gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư xin phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án thành lập Hãng hàng không IPP Air Cargo.
Theo đó, Công ty xin phép chủ trương được thành lập một hãng hàng không chuyên biệt vận chuyển hàng hóa (không vận chuyển hành khách như các hãng hàng không hiện tại của Việt Nam). Trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vào đầu tháng 6/2021, Công ty đã gửi Tờ trình và Đề án đến Bộ GTVT.
Dự án thành lập Hãng hàng không IPP Air Cargo có mục tiêu thành lập một hãng hàng không chuyên biệt vận chuyển hàng hóa (không vận chuyển hành khách) với mục tiêu góp phần tăng giá trị cạnh tranh của các hãng hàng không hàng hóa của Việt Nam trên các đường bay quốc tế, giúp kết nối các cảng hàng không quốc tế trong nước để hoàn thiện mạng đường bay nội địa cũng như để góp phần vào sự phát triển chung của ngành Hàng không Việt Nam.
Dự án có tổng mức đầu tư 2.400 tỷ đồng, tương đương 100 triệu USD. Hãng sẽ bắt đầu bằng 5 chiếc vào năm đầu hoạt động và tăng dần lên đến 10 chiếc kể từ năm thứ 3; thời gian bắt đầu khai thác từ quý I/2022.
IPP Cargo cho biết là tại Văn bản số 5833/VPCP-CN ngày 17/7/2020 của Văn phòng Chính phủ về rà soát, xem xét việc thành lập thêm các hãng hàng không mới, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng có ý kiến đồng ý về nguyên tắc kiến nghị của Bộ GTVT về việc thành lập hãng hàng không mới sẽ được xem xét sau thời điểm thị trường hàng không phục hồi (dự kiến năm 2022).
Tuy nhiên, trong văn bản gửi Chính phủ, Bộ GTVT chỉ đề cập đến sự sụt giảm hành khách của các hãng hàng không vận chuyển hành khách (năm 2020 ước đạt 42,7 triệu khách, giảm 46% so với năm 2019, dự báo đến hết năm 2022 tổng thị trường vận chuyển dự báo đạt 78 triệu khách, bằng 74% so với dự báo) chứ không đề cập đến các hãng chuyên biệt vận chuyển hàng hóa.
Ông Nguyễn Hạnh - Chủ tịch IPP Air Cargo - cho biết, hiện nay, nhu cầu vận chuyển hàng hóa ngày càng tăng cao, thị phần vận chuyển hàng hóa đang do các công ty nước ngoài chiếm 80% thị phần.
Việt Nam là đất nước có nền nông nghiệp đang phát triển mạnh mẽ, nhu cầu đưa các sản phẩm nông nghiệp tươi bằng đường hàng không đang rất lớn, trong khi chi phí vận chuyển bằng đường biển đang gặp nhiều rào cản về hạ tầng (hầu hết nông sản vùng Đồng bằng sông Cửu Long phải xuất khẩu qua cảng Cát Lái).
Bên cạnh đó, dịch vụ logistics được đánh giá là một trong những lĩnh vực có nhiều tiềm năng lớn và khả năng bứt phá mạnh nhất tại Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập sâu rộng và quá trình dịch chuyển, tái cơ cấu các chuỗi cung ứng quốc tế đang diễn ra ngày càng rõ nét. Vì vậy, việc thành lập một hãng hàng không chuyên biệt về vận chuyển hàng hóa tại thời điểm hiện nay là vô cùng cần thiết.
Ông Nguyễn Hạnh nhấn mạnh, việc thành lập hãng hàng không chuyên biệt vận chuyển hàng hóa của Công ty phù hợp với chỉ đạo của Văn phòng Chính phủ đối với Bộ GTVT về việc nghiên cứu, đề xuất thành lập một hãng hàng không với đội bay chuyên chở hàng hóa chuyên biệt. Hơn nữa, đội tàu bay được đề xuất trong Đề án cũng nằm trong qui hoạch đội tàu bay đã được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 318/QĐ-TTg ngày 04/03/2014.
“Do đó, Đề án của Công ty không đi ngược lại chỉ đạo của Văn phòng Chính phủ tại Văn bản số 5833/VPCP-CN ngày 17/7/2020 nêu trên” – ông Hạnh nói.
 |
Tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn |
Nâng cao năng lực dịch vụ logistics của Việt Nam
Đại dịch Covid-19 thúc đẩy mạnh mẽ thị trường mua sắm online, nhưng vì không có chuỗi logistics chuyên nghiệp nên Việt Nam đã đánh mất nhiều cơ hội. Các hãng hàng không tận dụng máy bay thương mại để vận chuyển hàng hóa, nhưng do không có thiết kế phù hợp, không đúng quy định bảo hiểm nên chỉ có thể vận chuyển ở mức rất hạn chế. Thực trạng này chính là lý do lớn nhất thôi thúc Tập đoàn IPPG vào cuộc, đề xuất đầu tư dự án thành lập Hãng hàng không IPP Air Cargo. “Tân binh” này tự tin rằng, nếu đề án sớm được chấp thuận, IPP Air Cargo sẽ nhanh chóng chiếm tới 38% thị phần.
Với số vốn đầu tư 100 triệu USD, theo tính toán, nếu được cấp phép, trong năm đầu tiên đi vào hoạt động, IPP Air Cargo sẽ khai thác 5 tàu bay hàng hóa, sau đó tăng lên 7 chiếc vào năm thứ hai và 10 chiếc vào năm thứ ba. Hãng lên kế hoạch vận chuyển khoảng 115.000 tấn hàng hóa, đạt doanh thu 71 triệu USD. IPP Air Cargo dự kiến bắt đầu có lãi từ năm thứ 4 kể từ khi cất cánh chuyến bay đầu tiên.
Hiện Việt Nam chưa có hãng hàng không hàng hóa chuyên biệt được cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không. Thực tế, hàng hóa vận chuyển đường hàng không chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng trọng lượng hàng vận chuyển quốc tế (chưa đến 0,5%), nhưng lại chiếm khoảng 30% giá trị xuất nhập khẩu cả nước.
Động thái của IPPG cho thấy tham vọng giành lại “sân chơi” Air Cargo. Điều đặc biệt ấn tượng là tỷ phú Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch IPPG khẳng định Hãng IPP Air Cargo không cạnh tranh với các doanh nghiệp logistics Việt Nam, không lấn sân cạnh tranh vận chuyển hành khách với 4 hãng hàng không trong nước hiện nay.
Ông Johnathan Hạnh Nguyễn cũng tiết lộ đã âm thầm chuẩn bị đầy đủ từ nhân lực đến vật lực hơn năm qua, không chỉ phục vụ việc thành lập IPP Air Cargo mà còn xây dựng chuỗi liên hoàn trung tâm logistics bao gồm Công ty Bellazio Logistics - cung cấp giải pháp công nghệ thông minh, hiện đại nhất để quản lý kho hàng... Đó là chiến lược dài hơi, đúng đắn, rõ ràng thể hiện năng lực và quyết tâm lớn.
Đề xuất của IPPG về việc thành lập IPP Air Cargo nhận được sự quan tâm lớn của nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu, đặc biệt là các doanh nghiệp logistics. Tuy nhiên, như PLVN đã phản ánh, điều đáng phải suy nghĩ là trước đề án của IPPG, một số cơ quan có trách nhiệm thẩm định, cấp phép lại đang “đủng đỉnh”. Trong khi đó, TS. Trần Bảo Ngọc, Vụ trưởng Vụ Vận tải (tổ chức giúp việc của Bộ trưởng Bộ GTVT) cho biết, chính Vụ ông cũng chưa được Bộ giao xem xét sự việc.
Theo đánh giá của Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), trong các biện pháp nhằm kéo giảm chi phí dịch vụ logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam, biện pháp phát triển vận tải hàng hóa bằng đường không và mở các tuyến bay chuyên chở hàng hóa quốc tế trực tiếp được đánh giá cao về tính khả thi. Hướng giải pháp này cũng phù hợp với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng trong Công văn 7709 ngày 15/9/2020 mà Văn phòng Chính phủ gửi Bộ GTVT về việc nghiên cứu, đánh giá việc “phải có một hãng hàng không (Cargo Airlines) với đội bay chuyên chở hàng hóa riêng biệt phục vụ cho sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, cho các tuyến đường riêng biệt”.
Góp phần tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế
Đề án IPP Air Cargo độc đáo ở chỗ hãng hợp tác với các hãng bay ngoại, nối tiếp vận chuyển hàng hóa tới 16 sân bay tại 16 địa phương khác ở Việt Nam để mở rộng mạng lưới logistics. Sau 2022, IPP Air Cargo dự định sẽ đầu tư hệ thống máy bay sức chứa lớn hơn, cùng các hãng Air Cargo quốc tế bay vận chuyển hàng hóa ra nước ngoài và hợp tác chở hàng từ nước ngoài về Việt Nam.
Theo một luật sư, việc thành lập hãng hàng không chuyên biệt vận chuyển hàng hóa của IPP Air Cargo là phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ với Bộ GTVT; đồng thời phù hợp với quan điểm Chính phủ nêu ra tại Quyết định 318/QĐ-TTg được Thủ tướng ký ban hành năm 2014 “Phát triển dịch vụ vận tải hàng hóa, hành khách theo hướng hiện đại; thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao năng lực và chất lượng dịch vụ, giảm chi phí vận tải, tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế”.
Đối với vận tải hàng không, văn bản nêu: “Đẩy mạnh phát triển dịch vụ vận tải hàng hóa và hình thành mạng đường bay chở hàng riêng, khuyến khích các nhà đầu tư phát triển cảng hàng không trung chuyển hàng hóa của khu vực”. Thế nhưng, với thực tế đã diễn ra thì một số cơ quan có trách nhiệm đã thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng như nêu trên? Nhiều ý kiến lo ngại kiểu “tư duy hành chính” như vậy, nếu không được Trung ương chấn chỉnh, sẽ có thể làm nản lòng các doanh nghiệp nhiệt tình như IPP Air Cargo.
