Ngân sách trung ương hỗ trợ một lần khoảng 1.323 tỷ đồng
Tiếp tục chương trình làm việc, chiều 12/7, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tiến hành xem xét thông qua dự thảo Nghị quyết của UBTVQH về việc sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030.
Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo Nghị quyết bám sát các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể đã được xác định tại Nghị quyết số 37-NQ/TW và Kết luận số 48-KL/TW của Bộ Chính trị.
Dự thảo Nghị quyết gồm 4 chương, 25 điều, quy định rõ ĐVHC cấp huyện, cấp xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 và giai đoạn 2026 - 2030 (khoản 2, khoản 3 Điều 1); khuyến khích việc sắp xếp ĐVHC không thuộc diện bắt buộc sắp xếp (khoản 4 Điều 1); và các trường hợp không bắt buộc thực hiện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2030 do có các yếu tố đặc thù (Điều 3).
Đáng chú ý, về kinh phí thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, dự thảo Nghị quyết quy định về nội dung chi của kinh phí thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã (khoản 1); đối với nhiệm vụ của địa phương do ngân sách địa phương bảo đảm, ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các địa phương nhận bổ sung cân đối với định mức 20 tỷ đồng cho mỗi ĐVHC cấp huyện giảm và 500 triệu đồng cho mỗi ĐVHC cấp xã giảm (khoản 2).
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, định mức hỗ trợ nêu trên đã được Bộ Tài chính cân đối trên cơ sở tính toán số lượng ĐVHC cấp huyện, cấp xã dự kiến sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2030 bảo đảm phù hợp với khả năng của ngân sách trung ương trong điều kiện hiện nay.
Theo số liệu báo cáo của 63 địa phương thì trong giai đoạn 2023 - 2025 dự kiến sẽ tiến hành sắp xếp đối với khoảng 33 ĐVHC cấp huyện và khoảng 1.327 ĐVHC cấp xã thuộc diện bắt buộc sắp xếp (chưa tính số ĐVHC thuộc diện khuyến khích sắp xếp do địa phương có nhu cầu). Với mức hỗ trợ 20 tỷ đồng/huyện và 0,5 tỷ đồng/xã thì ngân sách trung ương hỗ trợ một lần khoảng 1.323 tỷ đồng.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhằm kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, tạo cơ sở pháp lý tiếp tục thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.
Với những lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Pháp luật thấy rằng, việc xây dựng và ban hành Nghị quyết này theo trình tự, thủ tục rút gọn là phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Về kinh phí thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã, ông Hoàng Thanh Tùng cho biết, ý kiến tham gia thẩm tra của Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, dự thảo Nghị quyết chưa quy định rõ khoản ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các tỉnh, TP trực thuộc trung ương nhận bổ sung cân đối ngân sách được sử dụng cho những nhiệm vụ chi nào trong quá trình sắp xếp ĐVHC, chưa thể hiện rõ đây là khoản hỗ trợ bổ sung cân đối cho địa phương hay hỗ trợ có mục tiêu, có thể dẫn tới trùng lắp trong bố trí nguồn kinh phí để thực hiện các nhiệm vụ chi phục vụ sắp xếp ĐVHC của địa phương.
Do đó, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị quy định theo hướng ngân sách trung ương hỗ trợ cho các tỉnh, TP trực thuộc trung ương nhận bổ sung cân đối ngân sách với mức hỗ trợ tối đa không quá 20 tỷ đồng cho mỗi ĐVHC cấp huyện giảm và tối đa không quá 500 triệu đồng cho mỗi ĐVHC cấp xã giảm để đầu tư xây dựng cơ bản phục vụ việc sắp xếp ĐVHC.
Các tỉnh, TP trực thuộc trung ương nhận bổ sung cân đối ngân sách khi có nhu cầu hỗ trợ từ ngân sách trung ương sẽ lập dự toán và thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.Chính phủ quy định nguyên tắc, tiêu chuẩn, định mức hỗ trợ kèm căn cứ để các địa phương lập dự toán.
Qua thảo luận, Ủy ban Pháp luật thấy rằng, việc quy định ngân sách trung ương hỗ trợ một lần cho các tỉnh, TP trực thuộc trung ương nhận bổ sung cân đối ngân sách là cần thiết, phù hợp với Kết luận số 48-KL/TW của Bộ Chính trị nhằm khuyến khích, tạo động lực và điều kiện thuận lợi cho các địa phương thực hiện sắp xếp ĐVHC.
Đây là khoản bổ sung có mục tiêu của ngân sách trung ương cho các địa phương nhận bổ sung cân đối ngân sách.
Việc phân bổ, quản lý, sử dụng và thực hiện thanh quyết toán đối với số bổ sung này nên phân cấp cho chính quyền địa phương cấp tỉnh chủ động quyết định theo quy định của pháp luật để phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu sắp xếp ĐVHC ở từng địa phương.
Do đó, đề nghị Chính phủ nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Tài chính, Ngân sách để chỉnh lý quy định của dự thảo Nghị quyết về khoản hỗ trợ một lần từ ngân sách trung ương cho các địa phương để sử dụng trong thực hiện sắp xếp ĐVHC theo nguyên tắc bảo đảm tính khả thi, phù hợp với quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước và tạo thuận lợi nhất cho địa phương; nội dung nào không tiếp thu thì cần có giải trình cụ thể.
Việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã phải đạt được rất nhiều mục tiêu
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ lưu ý rằng, việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã phải đạt được rất nhiều mục tiêu. Trong đó, phải góp phần tinh gọn tổ chức bộ máy, biên chế, giảm chi tiêu cho ngân sách; mục tiêu hướng đến là tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước là quan trọng nhất. Đồng thời, tạo được điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
 |
Quang cảnh phiên họp. |
Về cơ bản, hồ sơ dự thảo Nghị quyết đã đáp ứng được các mục tiêu này. Vấn đề đặt ra là quá trình quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện.
Do đó, Chủ tịch QH đề nghị Chính phủ, Bộ Nội vụ luôn lưu tâm mục tiêu này nhất là đối với các ĐVHC cấp huyện, các tỉnh miền núi với diện tích lớn nhưng dân số lại ít, hay những ĐVHC đô thị diện tích nhỏ nhưng dân số đông để có tính toán kỹ lưỡng.
Về kinh phí thực hiện, Chủ tịch QH nhất trí với việc Trung ương cần có hỗ trợ nhưng cần tiếp tục rà soát để quy định theo hướng phải được lập dự toán và thể hiện trong dự toán của ngân sách trung ương và không nên lấy trong dự phòng ngân sách trung ương. Trường hợp phân cấp cho địa phương chi tiêu cần quy định rõ trong Nghị quyết để địa phương có cơ sở thực hiện và có thể có định hướng rõ.
Theo Chủ tịch QH, đây là nội dung cần quy định kỹ lưỡng hơn bảo đảm phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước, đồng thời bảo đảm cho địa phương chủ động sử dụng, bởi sắp xếp ĐVHC có nhiều việc phải làm chỉ địa phương mới hiểu rõ các nội dung cần chi tiêu.
Chủ tịch QH đề nghị Bộ Tài chính cùng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Nội vụ nghiên cứu để biên tập kỹ hơn để thuận lợi trong tổ chức thực hiện.
Tại phiên họp, 100% các thành viên UBTVQH đã biểu quyết tán thành thông qua về nguyên tắc đối với Nghị quyết của UBTVQH về việc sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030.
