Trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát, hiện tượng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đã bắt đầu xuất hiện, nguy cơ lan rộng tại một số trường học tại vùng nông thôn của tỉnh Thái Bình và trở thành nỗi lo lắng của nhiều bậc phụ huynh và nhà trường.
Trước thực trạng ấy, một nhóm giáo viên và học sinh của Trường THCS Tiền Phong (TP Thái Bình) cùng lên ý tưởng và triển khai đề tài nghiên cứu: “Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh Trung học cơ sở và một số giải pháp ngăn chặn.”
Từ số liệu về việc sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh THCS tại một số trường trên địa bàn TP Thái Bình, nhóm nghiên cứu đã nhận thấy rõ tính cấp thiết của việc triển khai đề tài. Vì thế mà ngày từ đầu năm học 2021- 2022, nhóm đã đề xuất và "bắt tay" thực hiện các giải pháp ngăn chặn. Giải pháp đầu tiên được thực hiện là tuyên truyền, nâng cao nhận thức của học sinh, phụ huynh về tác hại của thuốc lá điện tử. Các bài viết, bài phát thanh, pano, áp phích, tờ rơi... với nội dung tuyên truyền được nhóm tích cực triển khai trong các tiết sinh hoạt đầu tuần, các buổi phát thanh măng non, đồng thời được đưa vào nội dung trang trí trong lớp học, ngoài sân trường...
Tuy nhiên, dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp đã khiến việc thực hiện các giải pháp tiếp theo bị gián đoạn. Để phù hợp với yêu cầu giãn cách, nhóm đã đề xuất và triển khai một hoạt động tuyên truyền sâu rộng, đó là cuộc thi vẽ tranh, thi báo ảnh, báo tường với chủ đề “Nói không với thuốc lá điện tử, vì một môi trường không khói thuốc”. Cuộc thi đã thu hút sự tham gia của học sinh trong toàn trường, thầy cô và phụ huynh. Những sản phẩm đạt giải, những tập thể được vinh danh đã trở thành các tuyên truyền viên tích cực, hiệu quả, là tiền thân để ra đời câu lạc bộ “Nói không với thuốc lá điện tử” sau này.
Khi dịch bệnh COVID-19 đi qua, người dân trở về với cuộc sống bình thường, nhóm nghiên cứu lại nhanh chóng bắt tay vào chuẩn bị và triển khai các giải pháp tiếp theo của đề tài. Năm học 2022- 2023, công tác tuyên truyền được nhóm triển khai qua việc thiết kế, in ấn các tờ rơi, các cuốn cẩm nang và được thực hiện trực tiếp tại các lớp học, cổng trường, hay tại chính gia đình học sinh... Câu lạc bộ tư vấn, hỗ trợ cho các bạn đã mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử cũng ra đời từ đó. Một loạt các giải pháp hiệu như: “Vòng tay tin cậy”, “Cùng nhau trở về”... đã góp phần đưa nhiều bạn học sinh trở lại môi trường sống lành mạnh, thoát khỏi sự cám dỗ của thuốc lá điện tử.
Cùng với đó, nhóm nghiên cứu đã đề xuất và đăng ký làm điểm cho Câu lạc bộ Người Tổng phụ trách tỉnh Thái Bình, Hội đồng đội thành phố Thái Bình hoạt động ngoại khóa với quy mô lớn: Giao lưu - Tọa đàm về chủ đề “Nói không với thuốc lá điện tử - vì một môi trường không khói thuốc”. Sự kiện đã thu hút sự quan tâm và vào cuộc của nhiều tổ chức như giáo dục, báo chí truyền thông, y tế, công an... Không chỉ gây tiếng vang lớn trên địa bàn tỉnh nhà, hoạt động còn có sức lan tỏa rộng rãi đến nhiều ban ngành, địa phương khác.
 |
Các tác phẩm trong cuộc thi |
Năm học 2023- 2024, Bộ Y tế triển khai cuộc thi với chủ đề “Tìm hiểu kiến thức phòng chống thuốc lá trong trường học” cũng là năm nhóm nghiên cứu bước vào giai đoạn tổng kết, báo cáo đề tài. Việc thực hiện các giải pháp, đặc biệt là công tác tuyên truyền đã tiến thêm một bước mới khi đưa các thông tin tuyên truyền lên không gian mạng. Nhóm đã triển khai thành lập trang fanpage “Nói không với thuốc lá điện tử” và hiện đã có 1.400 người yêu thích; 1.600 người theo dõi và những con số ấy vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Tận dụng lợi thế của các kênh thông tin, vấn đề “Nói không với thuốc lá điện tử” đã lan tỏa đến mọi lực lượng xã hội ngoài nhà trường, thu hút sự tham gia đông đảo các bậc phụ huynh.
Sau khi tham gia cuộc thi “Tìm hiểu kiến thức phòng chống thuốc lá trong trường học” cấp thành phố, nhóm nghiên cứu đã tiến hành điều tra và xử lý số liệu, đối chiếu so sánh với những con số điều tra khi bắt tay vào thực hiện đề tài. Kết quả nhận thức và hành vi của học sinh về thuốc lá điện tử đã có sự thay đổi đáng mừng. Số lượng học sinh nhận thức đầy đủ về tác hại của thuốc lá điện tử đã tăng từ 43% lên 93%. Số học sinh đã sử dụng thuốc lá điện tử có ý định từ bỏ cũng tăng rõ rệt từ 17,4% lên 81%.
Sau hơn 2 năm triển khai, đề tài nghiên cứu “Thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh Trung học cơ sở và một số giải pháp ngăn chặn” đã tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ, thu hút sự hưởng ứng và chung tay của nhiều tổ chức trong và ngoài ngành giáo dục trong hành trình bảo vệ thế hệ trẻ trước những hiểm họa khôn lường của thuốc lá điện tử.
