Kết hợp Y học cổ truyền trị “ôn bệnh” COVID-19

Phương pháp đặc biệt tại bệnh viện dã chiến số 1 Phú Nhuận

TS Trương Thị Ngọc Lan - Phó Chủ tịch Hội Đông y TP HCM, Phó Viện trưởng Viện Y dược học Dân tộc, cho biết: Trong y văn của YHCT có thuật ngữ “ôn bệnh”. Ôn là ấm, tức các bệnh phát sốt, đồng thời còn có nghĩa nữa là “ôn dịch”.

Dịch bệnh COVID-19 là một dạng “phục tà”. Ngày xưa, người ta không biết mầm bệnh nên cho rằng có một loại tà khí gây bệnh nào đó tiềm phục trong cơ thể, từ đó gọi là “phục tà” với những triệu chứng như sốt, ho, nhức mỏi, đau họng… tương đồng với “ôn bệnh”.

Bệnh COVID-19 tiềm tàng trong cơ thể, phá hệ thống miễn dịch, làm cho cơ thể suy nhược nên thời gian ủ bệnh (tiềm phục) lâu, lúc đó mới phát bệnh. Đối tượng bị bệnh nặng là những người lớn tuổi và có bệnh nền, vì có hệ thống miễn dịch suy yếu.

COVID-19 đánh vào “chính khí”, tức là sức đề kháng của con người. Trong đợt này, virus khá mạnh. Đông y điều trị bằng cách nhắm vào hai khuynh hướng là “phù chính” và “khu tà”. “Phù chính” là sử dụng các loại thuốc bổ để năng cao sức đề kháng của bệnh nhân. “Khu tà” là các loại thuốc có khả năng duyệt virus, hỗ trợ diệt virus như Xuyên tâm liên, Diệp hạ châu, Kim ngân hoa…

Ngoài ra, còn có cách điều trị hỗ trợ cho các triệu chứng kèm theo. Triệu chứng thường gặp nhất là ho, sổ mũi, đau họng… sẽ sử dụng các loại thuốc YHCT để hỗ trợ.

Các bác sĩ của Hội Đông y đã nghiên cứu và đưa ra nhiều bài thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19. Tháng 3/2020, Bộ Y tế ban hành Quyết định 1374 về giới thiệu các giai đoạn cũng như các bài thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19 kết hợp với y học hiện đại.

TS Lan nói: Trong giai đoạn dịch bùng phát mạnh ở Bắc Giang và từ tháng 4 đến nay ở các tỉnh thành phía Nam, ngành y tế bắt đầu sử dụng kết hợp YHCT với Tây y để điều trị bệnh nhân COVID-19. Hiện tại TP HCM đang áp dụng sự kết hợp này.

Theo kinh nghiệm của Hội Đông y thu thập được, thì tại Bắc Giang cho thấy, F0 không triệu chứng, có triệu chứng mức độ nhẹ; khi được kết hợp điều trị đông y và y học hiện đại, thời gian khỏi bệnh sớm hơn 5 ngày. Tỷ lệ bệnh nhân diễn biến nặng rất thấp

Trong tháng 8/2021, Hội Đông y TP đã quyên góp 100.000 phần thuốc YHCT cho các quận huyện thông qua Dân vận quận, Hội Đông y quận. Trong mỗi phần thuốc có 25 sản phẩm từ các loại nước rửa tay, xịt họng đến các loại thuốc nâng cao thể trạng, diệt virus… Số thuốc này được phát miễn phí cho F0 đang điều trị tại nhà. “Chúng tôi sử dụng hệ thống lương y của các Hội Đông y và các bác sĩ YHCT để tư vấn sử dụng các loại thuốc đó cho hợp lý”, bà Lan nói.

TS Lan cho biết: “Hội Đông y TP còn sử dụng các loại thuốc an thần như tim sen, thuốc chống đông máu có bài thuốc huyết phủ trục ứ. Đến nay, chúng tôi đã nấu được 5.000 thang thuốc. Loại thuốc chống đông máu, chúng tôi không phát cho F0 điều trị tại nhà mà tập trung vào bệnh viện dã chiến, như bệnh viện dã chiến số 1 Phú Nhuận do Viện quản lý”.

“Đối với thuốc chống đông máu, cả Đông – Tây y đều có. Nhưng một số người ngại sử dụng thuốc tây vì lo lắng về tác dụng phụ. Sử dụng thuốc YHCT vừa có công dụng, nhưng tác dụng phụ không nhiều”.

Theo TS Lan, kinh nghiệm ở Bắc Giang và một số nước, cho thấy thời gian đỉnh của vấn đề đông máu, phát nặng vào ngày thứ 6 khi F0 phát bệnh; nên khi điều trị sẽ cho bệnh nhân uống 3 ngày; từ ngày thứ 5 đến ngày thứ 7.

Việc kết hợp Đông - Tây y trong điều trị COVID-19, theo TS Lan, là rất cần thiết, tận dụng phát huy tối đa thế mạnh của Đông y. Đông y sử dụng những bài thuốc, phương pháp vừa nâng cao sức khỏe, đề kháng, vừa diệt virus. Đối với F0 không triệu chứng thì cơ bản có thể dựa vào YHCT. Còn nếu có triệu chứng hoặc triệu chứng trở nặng, thì điều trị hoàn toàn của Tây y.

Hiện có các loại thuốc phát cho F0 tại nhà, có thể kết hợp đông y. Thuốc Tây uống xong thì khoảng 1 – 2 tiếng sau uống YHCT.

“F0 tại cơ sở y tế, đa phần điều trị theo Tây y, theo phác đồ Tây y. Còn những cơ sở nào có bác sĩ Đông y thì sẽ kết hợp Đông – Tây y”, bà Lan cho hay.

Cần chú ý cả tâm lý lẫn thể chất

Điều trị cho bệnh nhân COVID-19, dù là bác sĩ đông y hay bác sĩ y học hiện đại đều phải dựa vào phác đồ hướng dẫn điều trị của Bộ Y tế.

Với F0 điều trị tại nhà, Hội Đông y TP phát các loại thuốc để súc miệng, xịt họng, kết hợp các loại thuốc nâng cao thể trạng, diệt virus. Người bệnh phải uống liên tục vì không có người tư vấn, thăm khám hàng ngày. Trong túi thuốc được tặng có rất nhiều loại thuốc, F0 có thể hỏi thăm các bác sĩ, lương y để biết được khi nào sử dụng thuốc nào, liều nào.

Với F0 được điều trị trong cách cơ sở y tế: Trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng, CT dưới 30 (chỉ số chu kỳ tìm virus) thì điều trị như F0 tại nhà. Với F0 có triệu chứng, tùy thuộc vào triệu chứng mà các bác sĩ YHCT có phác đồ điều trị. Ví dụ, sốt ho thì cho các thuốc cảm cúm hoặc thuốc ho YHCT. Đến ngày thứ 5 thì cho sử dụng huyết phù chống đông máu. Trong bệnh viện, bác sĩ sẽ điều chỉnh thuốc tùy vào tình trạng bệnh nhân.

Trong điều trị, F0 cần chú ý cả tâm lý và thể chất. Về tâm lý, một số người nhiễm COVID-19 thường có cảm giác “thế giới sụp đổ”. Nhưng thực tế, 70% F0 không triệu chứng và 30% còn lại có triệu chứng, trong số này chỉ rất ít trở nặng. Do đó, vấn đề tâm lý quyết định bệnh nhân thuộc trường hợp nào. Trước hết, F0 cần xem lại đã được tiêm vaccine chưa? Nếu đã tiêm phải tin tưởng vào vaccine. Nếu chưa tiêm, thì nguy cơ sẽ cao hơn một chút, phải chú ý vấn đề theo dõi sức khỏe hơn. F0 phải thật bình tĩnh, thoải mái, xem đây giống như các loại bệnh khác.

“Kết hợp với tập thở, lao động, dọn dẹp vệ sinh phòng ốc… Cần phải có tâm lý tốt. Một số F0 hiện nay tâm lý rất “trầm” do ở nhà, không được ra ngoài. Có người còn bảo gọi cho tôi nói: “Em ở nhà 14 ngày muốn phát điên lên, không có việc gì làm”. Phải khắc phục tâm lý, tin tưởng mình nằm trong số 70% không có triệu chứng. F0 cần dọn dẹp phòng cho sạch, thông thoáng. Đồng thời, kết hợp với tập thở, xoa bóp, thực hiện các bài tập. Hiện tại chúng tôi có những bài tập gửi lên truyền hình công chiếu”. TS Ngọc Lan cho biết.

Hội Đông y TP hiện có khoảng 6.000 thành viên, ở khắp các phường ấp, hỗ trợ tư vấn cho F0 điều trị tại nhà. Bệnh nhân sau khi nhận thuốc của Hội Đông y, sẽ có khoảng 20 số điện thoại của bác sĩ đông y, bác sĩ YHCT, lương y.

“Khi nhiễm COVID thì xem như một thử thách trong cuộc sống. Tỷ lệ không triệu chứng là 70%. đặc biệt trong giai đoạn vừa qua, độ phủ vaccine khá cao, do đó khả năng không trở nặng, không có triệu chứng là khá cao. Mọi người phải tin tưởng vượt qua giai đoạn này và sống tích cực”, TS Ngọc Lan đưa ra lời khuyên.