Giải thể thao thưởng cao, giải học tập thưởng thấp
Cụm từ trên mấy năm nay thường được dùng mỗi khi bình luận về mức thưởng cho HSSV đoạt giải quốc gia, quốc tế. Trong khi việc khen thưởng trong thể thao vừa được nâng cao, vừa thu hút được nguồn xã hội hóa mạnh mẽ, thì mức khen thưởng cho HSSV đoạt giải trên các đấu trường quốc tế, đem lại vinh quang không nhỏ cho nước nhà, lại vẫn khá “tượng trưng”.
Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIV, Đại biểu Quốc hội đã có ý kiến: Hiện nay giải thưởng và tiền thưởng cho các em học sinh giỏi cấp quốc gia, quốc tế rất thấp, trong khi đó giải thưởng, tiền thưởng cho các vận động viên rất cao, đề nghị Chính phủ quan tâm xem xét, điều chỉnh để phù hợp với điều kiện thực tiễn và các quy định hiện hành.
Đó là bởi, việc khen thưởng cho HSSV hiện vẫn đang thực hiện theo Quyết định số 158/2002/QĐ-TTg quy định về chế độ khen thưởng đối với HSSV đoạt giải trong các kỳ thi HSSV giỏi, Olympic quốc gia, Olympic quốc tế, kỹ năng nghề quốc gia và kỹ năng nghề quốc tế (sau đây gọi tắt là Quyết định số 158). Dù Quyết định 158 thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, ghi nhận thành tích và sự cố gắng phấn đấu của HSSV đạt thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế, là hình thức khen thưởng cao nhất của Nhà nước đối với HSSV với mức thưởng cao so với mức lương cơ sở tại thời điểm ban hành Quyết định, nhưng sau 16 năm thực hiện, mức khen thưởng và hình thức khen thưởng tại Quyết định số 158 đã không còn phù hợp.
Hơn nữa, hiện nay, HSSV không chỉ tham dự các kỳ thi học sinh, sinh viên giỏi, Olympic quốc gia, Olympic quốc tế, kỹ năng nghề quốc gia và kỹ năng nghề quốc tế, mà còn tham gia và đạt thành tích xuất sắc về nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế. Đây là đối tượng cũng cần được khen thưởng trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ.
Quyết định số 158 quy định một hình thức khen thưởng cấp nhà nước là Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ đối với học sinh, sinh viên đoạt Huy chương Vàng quốc tế. Các thành tích ở thứ hạng khác đều chung một hình thức khen thưởng là Bằng khen của Bộ trưởng. Việc khen thưởng cùng một hình thức như trên chưa bảo đảm nguyên tắc thành tích đến đâu, khen thưởng đến đó theo quy định hiện hành của Luật Thi đua, khen thưởng.
Khen thưởng bảo đảm sự tôn vinh
Thực hiện chỉ đạo của Ban chấp hành Trung ương Đảng tại Khoản 7 Mục III Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 “Tôn vinh, khen thưởng xứng đáng các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc và đóng góp nổi bật cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo” và Nghị quyết số 105/NQ-CP của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng xây dựng Nghị định quy định chế độ khen thưởng đối với HSSV đoạt giải trong các kỳ thi quốc gia, quốc tế trên tinh thần thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với ngành Giáo dục, coi giáo dục là “quốc sách hàng đầu”.
Dự thảo đề xuất điều chỉnh tăng hình thức khen thưởng đối với HSSV đoạt giải quốc tế. Cụ thể, Quyết định số 158 chỉ quy định một hình thức khen thưởng cấp nhà nước là Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng cho HSSV đoạt Huy chương Vàng Olympic quốc tế, nay Bộ GD - ĐT đề xuất các hình thức khen thưởng Huân chương lao động các hạng và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho phù hợp với tiêu chuẩn khen thưởng quy định tại Điều 22, 23, 24 và 38 Nghị định số 91/2017/NĐ-CP ngày 31/7/2017 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng.
Cụ thể dự thảo đề xuất mức tiền thưởng HSSV đoạt giải thế giới như sau: a) Huy chương Vàng - 50 lần mức lương cơ sở; b) Huy chương Bạc - 33 lần mức lương cơ sở; c) Huy chương Đồng - 22 lần mức lương cơ sở; d) Khuyến khích - 12 lần mức lương cơ sở.
Mức tiền thưởng HSSV đoạt giải châu Á: a) Huy chương Vàng - 33 lần mức lương cơ sở; b) Huy chương Bạc - 22 lần mức lương cơ sở; c) Huy chương Đồng - 12 lần mức lương cơ sở; d) Khuyến khích - 07 lần mức lương cơ sở.
Mức tiền thưởng HSSV đoạt giải quốc gia: a) Giải Nhất - 04 lần mức lương cơ sở; b) Giải Nhì - 2.5 lần lương mức lương cơ sở; c) Giải Ba - 1.5 lần mức lương cơ sở.
Về hình thức khen thưởng: dự thảo điều chỉnh tăng hình thức khen thưởng đối với HSSV đoạt giải quốc tế như sau: Huân chương Lao động hạng nhất để tặng HSSV có thành tích đặc biệt xuất sắc trong số các HSSV đoạt giải thưởng cao nhất trong các kỳ thi quốc tế: Hai lần đoạt Huy chương Vàng thế giới môn học hoặc đoạt 01 Huy chương vàng thế giới và 01 Huy chương Vàng Châu Á đối với học sinh, sinh viên thi tay nghề do quy chế thi tay nghề chỉ cho phép thí sinh tham gia thi 01 lần duy nhất đối với mỗi cấp độ (cấp quốc gia, Đông Nam Á, Châu Á và Thế giới). Huân chương Lao động hạng nhì để tặng HSSV đoạt Huy chương Vàng thế giới (đối với Olympic thể thao thế giới, vận động viên đoạt Huy chương Vàng được tặng Huân chương Lao động hạng nhất). Huân chương Lao động hạng ba để tặng HSSV đoạt Huy chương Vàng Châu Á hoặc Huy chương Bạc thế giới.