Khiếu nại đông người gia tăng, hơn 77% về đất đai

Theo báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội VIII, trong năm 2012 và 4 tháng đầu năm 2013 các cơ quan Nhà nước đã tiếp 498.540 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo, với 5.378 đoàn đông người; tiếp nhận, xử lý 175.261 đơn thư khiếu nại, tố cáo. Nhìn chung, tình hình khiếu nại, tố cáo năm 2012 so với năm 2011 đã giảm về số lượng đơn thư và số vụ việc khiếu nại, tố cáo, nhưng số lượt đoàn đông người tăng.

Theo báo cáo Nội dung khiếu nại chủ yếu trong lĩnh vực đất đai (khiếu nại việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện dự án; khiếu nại tranh chấp đất đai; khiếu nại đòi lại đất cũ), chiếm 77,51% tổng số đơn khiếu nại. Còn lại là các vụ việc khiếu nại về nhà ở, chính sách người có công, bảo hiểm xã hội, thi hành án dân sự...

Nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ lớn chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức cố ý làm trái, chiếm đoạt tài sản, lạm dụng chức vụ quyền hạn để vụ lợi; vi phạm pháp luật trong quản lý, sử dụng đất đai, tài chính ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản, thực hiện chính sách xã hội ...  

Trong các vụ việc khiếu nại đông người, phức tạp xẩy ra từ đầu năm 2012 đến nay thì có nhiều vụ việc được phát sinh từ những năm trước nhưng chưa được giải quyết dứt điểm và có trường hợp mặc dù đã được các cấp giải quyết nhưng công dân vẫn tiếp tục khiếu kiện kéo dài.

Có những trường hợp công dân đi khiếu kiện có thái độ bức xúc và gay gắt, nhiều lần tập trung đông người kéo đến Trụ sở Tiếp công dân của Trung ương Đảng và Nhà nước và một số cơ quan Trung ương.

Đáng chú ý là một số đối tượng xúi giục, kích động, lôi kéo những người đi khiếu nại liên kết đông người có những hành vi quá khích, gây rối, tụ tập, làm mất an ninh, trật tự trước trụ sở cơ quan Trung ương, đưa lên mạng Internet với nội dung vu khống, sai bản chất sự việc nhằm bôi xấu chính quyền. Đáng quan tâm là một số người khiếu nại thể hiện thái độ coi thường kỷ cương, bất chấp pháp luật, có hành vi đối đầu với chính quyền, thậm chí có trường hợp dùng vũ khí nóng để chống người thi hành công vụ.

Theo nhận định của Chính phủ, nguyên nhân của tình trạng này là do cơ chế, chính sách, pháp luật còn có những điểm bất cập, nhất là các quy định về đất đai và một số quy định về nhà ở, về khiếu nại, tố cáo…

Trong lĩnh vực đất đai, bất cập và vướng mắc nhiều nhất là các quy định về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất.

Một nguyên nhân nữa được xác định là do công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý Nhà nước ở một số địa phương còn yếu kém, nhất là công tác quản lý đất đai. Bên cạnh đó, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo còn hạn chế, yếu kém.

Và một nguyên nhân không kém phần quan trọng là y thức chấp hành pháp luật của người khiếu nại còn hạn chế nên có những trường hợp đưa ra yêu cầu, đòi hỏi quá đáng. Có những vụ việc đã được giải quyết nhiều lần, cơ bản là đúng chính sách, pháp luật, bảo đảm có lý, có tình nhưng người khiếu nại vẫn không chấp nhận mà cố tình khiếu nại kéo dài, thậm chí có những phản ứng tiêu cực.

Về công tác tiếp dân, theo báo cáo của Chính phủ, năm 2012, các cơ quan Nhà nước đã tiếp 384.992 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo (giảm 6,6%), với 4.533 đoàn đông người (tăng gần 9%),

Trong 4 tháng đầu năm 2013, các cơ quan nhà nước đã tiếp 113.548 lượt công dân, 845 đoàn đông người, 58.804 vụ việc. Riêng tại trụ sở tiếp công dân của Trung ương Đảng và Nhà nước  tiếp 4.182 lượt người (giảm trên 35% so với 4 tháng đầu năm 2012).

Minh Nhật