Chế độ đa thê đã có từ ngàn xưa và giờ đây vẫn tồn tại ở nhiều nơi trên thế giới. Ví như đàn ông Ả Rập Hồi giáo có nhiều vợ, vì kinh Koran cho phép họ được có 4 vợ và một số tiểu thiếp. Hay chế độ phong kiến Trung Hoa ngày xưa, hoàng đế có tới trên 3000 cung tần mỹ nữ hậu cung. Nhưng chuyện xảy ra ở thị trấn đa thê Hildale và Colorado City, bang Utah thì đáng ngạc nhiên.
Bang Utah của Mỹ vốn nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh hùng vĩ, đặc biệt là vườn quốc gia Bryce và Zion quyến rũ khách thập phương bởi nét duyên dáng đậm chất làng quê. Tuy nhiên, bên cạnh vẻ đẹp mỹ miều ấy, điều nữa khiến du khách cảm thấy tò mò, khó hiểu và tìm đến đây, là hai thị trấn đa thê Hildale và Colorado City nằm ở biên giới giữa hai bang Utah và Arizona.
Thật khó tin rằng ở thị trấn thuộc một quốc gia văn minh và phát triển bậc nhất như Mỹ vẫn tồn tại một phong tục kỳ lạ. Người dân nơi đây tin rằng, phải có ít nhất 3 bà vợ, sau khi chết mới có thể lên thiên đường. Do đó, họ đã kết hôn với đồng thời nhiều người phụ nữ và cùng họ sinh con.
Giáo phái “đa thê” FLDS
Nước Mỹ hiện có 50.000 đàn ông đa thê, phần lớn là tín đồ các giáo phái thuộc đạo “đa thê” FLDS. Riêng ở bang Utah, tín đồ FLDS có khoảng 40.000 người (số liệu này không chính xác vì những người đa thê sống kín đáo ít ai biết) đang sống trong các gia đình một chồng nhiều vợ.
Hai thị trấn Hildale và Colorado City thuộc phía Đông Bắc nước Mỹ, nằm giữa sa mạc cằn cỗi, bao quanh bởi những vách đá màu đỏ cùng hẻm núi hùng vĩ. Người dân sinh sống ở cộng đồng này bằng việc tự trồng các loại cây ăn trái, có người sống bằng nghề điều hành khách sạn hay làm việc trong các nhà máy chế tạo.
Nơi đây có trụ sở của FLDS (giáo hội Jesus của Các Thánh Hữu Hậu Thế), một nhánh của giáo hội Mormon, do một người đàn ông có tên Warren Jeffs được cho là đứng đầu, làm “giáo chủ”.
Warren Jeffs, tự xưng “Nhà tiên tri” điều hành đạo FLDS từ năm 2002 đến 2007 như thể hồi thế kỷ 19. Giáo phái này tách khỏi dòng chính là giáo phái Mormon ở Mỹ kể từ thập niên 1930 sau khi giáo phái này – dưới sức ép của chính quyền - chính thức từ bỏ hủ tục đa thê từ năm 1890. Do đó, FLDS còn được gọi là đạo Mormon phái đa thê.
Trái ngược với cuộc sống phóng khoáng và văn minh bậc nhất thế giới của Mỹ, Giáo hội FLDS lại có lối sống bảo thủ và lạc hậu. Người dân ở đây vẫn sống như thời cổ xưa, từ ăn mặc cho tới cách sinh hoạt. Họ không có truyền hình hay internet, không xem phim đọc sách, không câu cá, cắm trại, tổ chức sinh nhật, nghỉ lễ Giáng sinh hay bất kỳ hình thức giải trí nào… và không tiếp xúc với thế giới bên ngoài.
 |
| Hình ảnh người dân cộng đồng đa thê ở thị trấn Hildale và Colorado City. |
Vâng lời tuyệt đối là điểm căn bản của đức tin trong đạo FLDS cho dù giáo chủ nói gì làm gì. Có những điều luật cấm và được cho rất trái khoáy nhưng tín đồ không dám có ý kiến. Ví dụ hôm nay có thể chơi bóng rổ nhưng ngày mai lại cấm chơi. Nhà thờ có thể mở cửa đón tín đồ nhưng cũng có thể đóng cửa cả tháng.
Một người được khen là tốt suốt năm có thể bị tống khứ ra khỏi giáo khu mà không có lời giải thích nào, trong khi vợ con của nạn nhân được giao cho một người đàn ông khác. Họ bị cấm tham gia các môn thi thể thao vì “nó làm cho các con tự kiêu tự đại”. Warren tổ chức nhiều đội “truyền giáo” xuống nhà các đạo hữu rao giảng nhưng thực chất là rình xem trong nhà có ai xem tivi hay nghe nhạc hay không.
Điều không bao giờ thay đổi
Chỉ có một điều không bao giờ thay đổi là chuyện đa thê. Giáo phái này chủ trương đàn ông có bao nhiêu vợ cũng được, đẻ càng nhiều con cháu càng được… vinh danh. Phụ nữ và đàn ông của cộng đồng này buộc phải tuân theo quy định nghiêm ngặt của giáo phái và không có quyền lựa chọn bạn đời cho riêng mình.
Tín đồ nữ, nhất là con gái, là “món quà” mà “nhà tiên tri” tặng cho đàn ông. Tín đồ nam FLDS được giáo huấn là muốn đạt mức cao nhất trên thiên đàng, phải có ít nhất 3 vợ. Bản thân Warren nghe nói có đến 80 vợ và 250 đứa con. Trong một gia đình có 3 bà vợ thì bà thứ nhất lo việc nấu ăn, bà thứ hai lo dạy học cho con cái (trẻ con thường được dạy học tại nhà không đến trường), bà thứ ba thì lo việc may vá.
Một điều đáng ngạc nhiên là tại sao còn nhiều phụ nữ chấp nhận thân phận nô lệ, phụ thuộc vào đàn ông. Đó là bởi vì trong cộng đồng khép kín và theo chế độ đa thê này, người đàn bà chấp nhận vai trò của mình vì họ cho rằng “đây là thử thách của bề trên” để họ vượt qua sự ganh ghét và lòng kiêu hãnh đối với các bà vợ khác của chồng mình. Nữ tín đồ muốn lên thiên đàng phải chiều chuộng chồng hết mực để được chồng “giới thiệu lên”. Phụ nữ được khuyến cáo sinh con mỗi năm.
Họ mặc quần áo “mốt” từ thế kỷ 19, phụ nữ ăn mặc rất giản dị và theo cung cách cổ kính, váy dài tới gót, tóc phía mái trước chải bồng ngược lên phía trên theo kiểu xưa. Trẻ em ở đây chỉ học đến lớp 8, không có nhiều người học cao hơn, thậm chí phải ra đồng trồng trọt phụ giúp gia đình. Họ có tinh thần tương trợ rất cao. Đám tang của một người sẽ được cả ngàn người đến dự.
 |
| Hình ảnh người dân cộng đồng đa thê ở thị trấn Hildale và Colorado City. |
Không ai được lấy chồng hay cưới vợ mà không do Warren Jeffs sắp đặt. Tự ý làm việc này sẽ bị khai trừ khỏi cộng đồng. Nhiều người bị ép buộc phải kết hôn với anh em xa trong dòng tộc. Con gái dù còn nhỏ (13-14 tuổi) có thể bị giáo chủ gả chồng bất cứ lúc nào. Chống lại sẽ bị đưa vào nhà thương điên. Chồng là “chúa tể” trong nhà.
Hồi năm 2007, Warren Jeffs đã bị chính phủ Mỹ bắt giam và phạt 10 năm tù, nhưng cộng đồng và lối sống của họ vẫn tiếp tục được duy trì ở hai thị trấn Hildale (bang Utah) và Colorado City (bang Arizona). Nơi đây cũng không hào hứng chào đón người lạ cũng như đón tiếp khách du lịch.
Những cuộc tháo chạy
“Giáo chủ” Warren Jeff cai trị giáo dân bằng cách gieo rắc sự sợ hãi. Do vậy, không phải tất cả những người trong giáo phái này đều chịu đựng những luật lệ mà Warren Jeffs đặt ra. Nhiều người không chịu được cách sống này mà đã rời bỏ thị trấn ra đi.
Pennie Petersen, một người phụ nữ đến từ Phoenix, từng là thành viên của giáo phái này ở Colorado City, đã bỏ trốn trước đêm làm đám cưới. Khi đó, cô mới 14 tuổi và chồng cô 48 tuổi. Petersen tiết lộ, cô phải cưới kẻ trước đây từng lạm dụng mình, không chấp nhận số phận nên cô tìm cách bỏ trốn. Hiện giờ Petersen là một trong những người hoạt động tích cực trong việc giải cứu và hỗ trợ các cô dâu vị thành niên ở Colorado City.
Bà Faith Bistline, một người dân sống ở thị trấn đa thê, nhưng đã bỏ nhà ra đi từ khi còn thanh niên: “Tôi có ba bà mẹ và 27 anh chị em. Anh cả 42 tuổi và em út mới 4 tuổi lúc tôi bỏ nhà đi. Tôi nghĩ giờ nó đã lên 10”. Cũng do không chịu nổi cảnh đàn ông được phép lấy nhiều vợ ở đây mà Bistline đã rời đi.
Hiện nay, các bác sĩ ở Mỹ đã chỉ ra rằng, cộng đồng đa thê này đang phải đối mặt với một vấn đề nguy hiểm: Thảm họa di truyền. Càng ngày càng có nhiều trẻ em ở khu vực này sinh ra bị thiếu hụt enzime fumarase. Việc rối loạn chuyển hóa như thiếu fumarase gây tàn phá cơ thể người đặc biệt cho não. “Nó gây ra những bất thường về cấu trúc và tạo ra chứng động kinh, chậm phát triển”, Vinodh Narayanan, bác sĩ tâm thần học nổi tiếng của Arizona cho biết.
Bản thân bà Faith Bistline cũng có 5 người anh em họ mắc căn bệnh này: “Họ bị khuyết tật hoàn toàn về thể chất và tinh thần. Người lớn tuổi nhất bắt đầu học đi khi lên 2, nhưng bất ngờ bị một cơn động kinh ập đến. Bây giờ em đó đã 30 tuổi, nhưng không thể bò được và phải chăm sóc 24/24”.
