SỐNG VUI SỐNG KHỎE - LÌ XÌ NGÀY TẾT - NÉT ĐẸP VĂN HOÁ VIỆT
Người thực hiện: Thục Khuê
Quý vị đang nghe chuyên mục Sống vui Sống khỏe trên radio PL-BPLVN
Thưa quý vị, cứ mỗi độ Tết đến, Xuân về lòng người lại xốn xang tiễn năm cũ đón năm mới với nhiều nét đẹp văn hóa ngày Tết và phong tục lì xì cũng là nét đẹp ấy. Theo truyền thống, sáng mùng một Tết, cả gia đình sẽ sum họp lại với nhau thắp hương tổ tiên và cùng nhau vui vầy ăn Tết. Trẻ nhỏ trao cho người lớn những lời chúc tốt đẹp. Ông bà, cha mẹ thì gửi đến trẻ trong nhà những phong bao lì xì đỏ để lấy lộc đầu năm. Đây được xem như là phong tục chẳng thể thiếu vào ngày Tết cổ truyền Việt Nam.
Cô Trần Thuỷ Tiên, quê Vĩnh Long, chia sẻ về phong tục này:
(Cắt lời phỏng vấn bỏ vào)
Được biết, lì xì hay mừng tuổi đầu năm là một tục lệ truyền thống trong dịp Tết Nguyên Đán tại các nước Á Đông, trong đó có cả Việt Nam. Theo phong tục, người lớn thường sẽ đặt tiền vào một phong bì có màu đỏ để mừng tuổi cho các bé nhỏ, với mong muốn các bé có một năm nhiều sức khỏe, may mắn và bình an.
Tục lệ mừng tuổi đã xuất hiện từ thời xa xưa và được bắt nguồn từ Trung Quốc. Tương truyền rằng, tại Đông Hải có rất nhiều yêu quái bị các thần tiên hạ giới giam giữ, tuy nhiên hàng năm các vị thần tiên sẽ phải về trời vào thời khắc giao thừa.
Lúc này lũ yêu quái sẽ lộng hành, xoa đầu trẻ nhỏ đang ngủ, khiến trẻ nhỏ giật mình và bật khóc. Hôm sau, những đứa trẻ thường sẽ bị sốt, đau đầu, làm cho cha mẹ không dám ngủ thức để canh chừng. Vào một lần, tám vị tiên đi ngang thấy cảnh này liền hoá thành những đồng tiền nằm bên cạnh những đứa bé và bảo cha mẹ gói vào tấm vải đỏ để xua đuổi yêu quái.
Khi quái vật đến, những đồng tiền này bỗng nhiên lóe sáng lên khiến cho chúng sợ hãi bỏ chạy. Hai vợ chồng vui mừng đem chuyện kể lại cho mọi người, từ đó Tết đến mọi người sẽ bỏ tiền vào phong bì đỏ để tặng trẻ con, với mong muốn mau ăn, chóng lớn và khỏe mạnh. Từ đó, mừng tuổi đầu năm đã trở thành phong tục không thể thiếu mỗi dịp Tết về.
Ngoài ra thì lì xì theo tiếng Trung Quốc là phiên âm của từ “lợi thị” có nghĩa là được lợi, được tiền, được may mắn. Vì thế, tiền lì xì là tiền đem lại cái may mắn, điều lành, điều tốt cho trẻ em dịp đầu năm.
Ngày nay tục lì xì ngày Tết rất phổ biến ở những quốc gia châu Á như: Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản,... Ý nghĩa lì xì ngày Tết là cầu chúc may mắn, sức khỏe và tài lộc cho mọi người. Theo đó cả người nhận và người tặng phong bao đều nhận những điều tốt đẹp trong năm mới. Ý nghĩa của phong bao lì xì không nằm ở số tiền mừng tuổi mà quan trọng là ý nghĩa tốt đẹp của chính hành động đó.
Vào ngày nay, việc mừng tuổi đã không còn giới hạn trong ngày mùng một hay ba ngày đầu năm nữa, mà chỉ cần còn không khí Tết vẫn còn rộn ràng thì vẫn còn có thể lì xì. Ngoài ra tục lì xì cũng không còn giới hạn chỉ người lớn lì xì cho trẻ nhỏ nữa. Chỉ cần là người đã đi làm, có thu nhập là có thể mừng tuổi những bậc cao niên như cha mẹ, ông bà để như gửi lời chúc tốt đẹp tới họ. Không chỉ người thân trong gia đình, tục lì xì đã mở rộng khi bạn bè, đồng nghiệp, hàng xóm chúc Tết cũng có thể lì xì lẫn nhau.
Anh Nguyễn Trần Tân Khánh (Vĩnh Long) cũng chia sẻ về phong tục này:
(Cắt đoạn phỏng vấn)
Tuy phong tục này mang ý nghĩa tốt đẹp như vậy, nhưng qua thời gian, ý nghĩa phong bao lì xì cũng dần mất đi những nét đẹp vốn có của nó. Đó là khi mà giờ đây tác động tiêu cực nền kinh tế thị trường đến từng ngõ ngách đời sống xã hội câu chuyện lì xì lại được mang ra tranh cãi, bàn tán. Lì xì chỉ trở nên xấu xí, khiến “lòng người nặng trĩu” khi người ta gán vào nó những cơ hội, những thước đo, đánh giá nhiều/ít, giàu/nghèo mà quên đi, làm mất đi bản chất thật sự của nó.
Chị Lê Ngọc Linh (Hà Nội) cũng có đôi lời chia sẻ về vấn đề này:
(Cắt đoạn phỏng vấn)
Anh Nguyễn Khánh Long (Hà Nội) cũng chia sẻ đôi chút về phong tục lì xì ngày Tết này:
(Cắt đoạn Phỏng vấn)
Ngoài điều đấy ra thì vẫn còn một số người dù tin rằng lì xì đang trở thành áp lực vô hình đối với nhiều người nhưng vẫn bày tỏ không muốn tập tục này mất đi cùng với phần ý nghĩa tốt đẹp của nó.
Bản chất của lì xì là một nét văn hóa đẹp, là chút lộc may mắn đầu năm chúng ta mang đến cho nhau cùng câu chào, lời chúc. Lì xì đầu năm cũng là nỗi háo hức mong chờ của bọn trẻ. Trong mỗi con người, lì xì đều là phần ký ức đẹp đi liền với ngày Tết từ thời ấu thơ. Dù mệnh giá bao lì xì là bao nhiêu thì phong bao lì xì vẫn luôn giữ vững ý nghĩa vốn có của nó chính là mong muốn người nhận gặp thật nhiều may mắn và dồi dào sức khỏe trong năm mới.
Hiện nay bao lì xì cũng không chỉ còn là màu đỏ hay vàng truyền thống mà còn có thêm nhiều mẫu mã phù hợp với sở thích của mỗi người.
Những chiếc bao lì xì gắn kết mọi người với nhau hơn, là lúc được thể hiện tình cảm, sự hy vọng vào một năm mới ấm áp, an lành và gặp thật nhiều may mắn. Cách đón Tết hiện đại và Tết truyền thống của người Việt đã có ít nhiều thay đổi, nhưng lì xì vẫn là một nét văn hóa đẹp và không thể thiếu trong Tết cổ truyền của người Việt Nam.
Thưa quý vị, đến đây thì số phát sóng lần này cũng đã kết thúc. Hi vọng rằng, vào dịp Tết Nguyên Đán này, quý vị sẽ có thật nhiều sức khỏe, niềm vui và hạnh phúc. Cảm ơn quý thính giả đã quan tâm, lắng nghe. Xin kính chào và hẹn gặp lại. Chương trình được thực hiện bởi Thục Khuê.