Theo khuyến nghị của Hiệp hội BHTG quốc tế (IADI) tại Bộ Nguyên tắc cơ bản phát triển hệ thống BHTG hiệu quả, “Hệ thống BHTG cần thực hiện việc chi trả kịp thời cho người gửi tiền để góp phần ổn định tài chính. Thời điểm bắt đầu chi trả cho người gửi tiền được bảo hiểm phải được xác định một cách rõ ràng và chắc chắn”.
Trong trường hợp đã bắt đầu chi trả nhưng có sự chậm trễ kéo dài, tổ chức BHTG có thể thực hiện tạm ứng chi trả hoặc thanh toán từng phần khẩn cấp. Ngoài ra, IADI cũng khuyến nghị về việc áp dụng cơ chế bảo hiểm toàn bộ trong trường hợp đặc biệt. Theo đó, cơ chế bảo hiểm toàn bộ đã được áp dụng ở nhiều nước và là một công cụ hữu hiệu nhằm đảm bảo niềm tin của người gửi tiền.
Các tổ chức Bảo hiểm tiền gửi quốc tế hiện đại hóa quy trình chi trả
Tại Nga, trên thực tế, khung thời gian chuẩn bị chi trả được giảm xuống còn 9 ngày (6-7 ngày làm việc). BHTG Nga sẽ lựa chọn ngân hàng đại lý để chi trả theo thủ tục lựa chọn do Hội đồng quản trị của BHTG Nga xây dựng với sự nhất trí của Cơ quan chống độc quyền Liên bang. Hội đồng quản trị của BHTG Nga cũng quy định tiêu chuẩn về phí đại lý trả cho ngân hàng đại lý và quyết định thực hiện chi trả thông qua một vài ngân hàng đại lý cùng lúc. Sau đó, BHTG Nga sẽ thông báo cho người gửi tiền về khung thời gian bắt đầu chi trả, địa điểm, hình thức và thủ tục tiếp nhận đề nghị chi trả của người gửi tiền thông qua một số phương tiện truyền thông như: đăng tải trên trang web, thông báo cho ngân hàng thanh lý, đăng tải trên trang web của NHTW Nga, thông báo trên 1 tờ báo thuộc cơ quan báo chí Liên bang Nga.
Đặc biệt, BHTG Nga đã sử dụng dịch vụ chi trả trực tuyến thông quan ngân hàng đại lý. Đối với hình thức này, BHTG Nga chi trả mà không cần tiếp nhận đơn đề nghị của người gửi tiền cá nhân (hoàn tất trong vòng 3 ngày kể từ ngày bắt đầu chi trả). Tính riêng trong năm 2021, dịch vụ chi trả trực tuyến đã được sử dụng bởi 40% số lượng người gửi tiền tại ngân hàng đại lý cung cấp dịch vụ này. BHTG Nga hướng tới sẽ tăng tỷ trọng chi trả trực tuyến cho người gửi tiền trong thời gian tới.
 |
BHTGVN là thành viên của IADI |
Tại Hàn Quốc, Luật BHTG quy định, khi xảy ra rủi ro bảo hiểm tại một tổ chức tham gia BHTG, BHTG Hàn Quốc sẽ chi trả cho người gửi tiền của tổ chức tham gia BHTG đó. Cụ thể, trong trường hợp tổ chức tín dụng mất khả năng thanh toán cho người gửi tiền hoặc do yêu cầu của Ủy ban giám sát tài chính Hàn Quốc về việc tổ chức tín dụng đó ngừng thanh toán và ngừng hoạt động, BHTG Hàn Quốc sẽ chi trả cho người gửi tiền sau khi Ủy ban BHTG ra quyết định xử lý. Trong trường hợp thứ hai, khi tổ chức tín dụng bị hủy bỏ giấy phép hoạt động, giải thể hoặc tuyên bố phá sản, BHTG Hàn Quốc sẽ chi trả ngay cho người gửi tiền mà không cần dựa trên quyết định xử lý của Ủy ban BHTG. Hiện nay, hạn mức trả tiền bảo hiểm ở Hàn Quốc là 50 triệu won (tương đương hơn 37.000 đô la Mỹ).
Hàn Quốc đã phát triển một “Hệ thống thông tin xử lý tích hợp” (IRIS) trực tuyến nhằm phục vụ quá trình chi trả nhanh chóng, thuận tiện, phù hợp với xu thế phát triển công nghệ và số hóa hiện nay. Ngoài ra, BHTG Hàn Quốc còn phối hợp với các tổ chức tài chính để hỗ trợ quá trình trả tiền bảo hiểm. BHTG Hàn Quốc thông qua các đại lý như 6 ngân hàng thương mại lớn có chi nhánh trên toàn quốc để xác minh thông tin người gửi tiền trực tiếp và chuyển khoản, thanh toán; phối hợp với công ty xếp hạng tín nhiệm để xác minh thông tin người gửi tiền qua điện thoại; tạm ứng trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền; mua tiền gửi và trái phiếu vượt quá hạn mức bảo hiểm và chi trả cổ tức tạm ứng bằng cách tính vào tỷ lệ cổ tức phá sản dự kiến v.v.
Nâng cao hiệu quả công tác chi trả bảo hiểm tiền gửi
Tại Việt Nam, Luật BHTG quy định trong thời hạn 60 ngày, kể từ thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) có trách nhiệm trả tiền bảo hiểm cho người được bảo hiểm tiền gửi theo hạn mức quy định.
Đến nay, BHTGVN đã tiến hành chi trả bảo hiểm tiền gửi cho người gửi tiền tại 39 quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn 11 tỉnh, thành phố cho 1.793 người được bảo hiểm tiền gửi với số tiền 26,78 tỷ đồng. Trong đó, BHTGVN trực tiếp thực hiện chi trả 34 quỹ tín dụng nhân dân, ủy quyền cho tổ chức tín dụng thực hiện chi trả 05 quỹ tín dụng nhân dân. Nhìn chung, việc chi trả bảo hiểm tiền gửi bằng cả 02 hình thức trực tiếp và ủy quyền đều được thực hiện một cách chính xác và kịp thời, góp phần quan trọng ổn định an ninh trật tự và an toàn xã hội tại các địa phương, tham gia giải quyết dứt điểm việc xử lý pháp nhân đối với các quỹ tín dụng nhân dân gặp khó khăn kéo dài không thể khắc phục.
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác chi trả BHTG, BHTGVN đã xác định mục tiêu tại Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030: Chi trả BHTG theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và các quy định của pháp luật Việt Nam, phấn đấu rút ngắn thời gian chi trả thực tế kể từ khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm đến năm 2025 là 30 ngày làm việc và đến năm 2030 là 15 ngày làm việc, giúp người gửi tiền được tiếp cận sớm với tiền gửi của mình khi tổ chức tham gia BHTG được xử lý.
 |
Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam phổ biến kiến thức đến người gửi tiền. Ảnh: TBTCVN |
Trên cơ sở đó, các giải pháp cụ thể được đặt ra trong thời gian tới đối với hoạt động chi trả của BHTGVN bao gồm:
Nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BHTG theo hướng tiếp cận với thông lệ quốc tế nhằm: Đảm bảo ngăn chặn tình trạng trục lợi BHTG, trách nhiệm phối hợp giữa tổ chức BHTG và các cơ quan liên quan; Tạo hành lang pháp lý để tổ chức BHTG tham gia thanh lý tài sản của tổ chức tham gia BHTG nhằm tối đa hóa giá trị thu hồi. Luật BHTG cần quy định cụ thể về về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, bổ sung quy định về tạm ứng chi trả, quy định về cơ chế bảo hiểm toàn bộ trong trường hợp đặc biệt.
Xây dựng kế hoạch dự phòng và diễn tập chi trả cho từng loại hình tổ chức tham gia BHTG;
Xây dựng sổ tay chi trả đối với từng loại hình tổ chức tham gia BHTG nhằm chuẩn hóa quy trình chi trả, đa dạng hóa các hình thức chi trả, áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình chi trả nhằm rút ngắn thời gian chi trả thực tế.
