Bên cạnh những chiếc sari và trang sức bằng vàng tuyệt đẹp đặc trưng của văn hóa Tiểu lục địa Ấn Độ, một trong những món đồ mà nhiều người phụ nữ theo đạo Hindu và đạo Jain thường đeo trên mình là bindi - một chấm đỏ ở giữa 2 lông mày trên trán.
Bindi bắt nguồn từ chữ “bindu” trong tiếng Phạn, có nghĩa là “giọt, hạt nhỏ hay dấu chấm”. Do có nhiều ngôn ngữ và phương ngữ được sử dụng trên khắp Ấn Độ nên những dấu chấm bindi còn được biết đến bằng nhiều tên khác, như kumkum, sindoor, teep, tikli và chai. Tuy nhiên, dù ở khu vực nào hay được gọi bằng cái tên địa phương nào thì ý nghĩa đằng sau vật này vẫn giống nhau.
Con mắt thứ 3
Khoảng năm 3.000 trước Công nguyên, tức nhà tiên tri cổ xưa của Hindu giáo (hay Ấn Độ giáo) đã viết Kinh Vệ Đà, trong đó họ mô tả sự tồn tại của các khu vực tập trung năng lượng của con người được gọi là luân xa.
Theo Kinh Vệ Đà, có 7 luân xa chính chạy dọc theo trung tâm của cơ thể, và luân xa thứ 6 (còn được gọi là luân xa ajna, luân xa trán hay luân xa con mắt thứ 3) ở chính vị trí mà người theo đạo Hindu đặt các bindi. Trong tiếng Phạn, ajna có nghĩa là “chỉ huy” hay “nhận thức”, lĩnh hội. Nó được coi là con mắt của trực giác và trí tuệ.
Theo Kinh Vệ Đà, khi một sự vật, hiện tượng xuất hiện trong 2 con mắt trần của con người hay trong giấc mơ của họ thì ajna cũng sẽ nhìn thấy sự vật, hiện tượng đó. Do đó, người theo Hindu giáo tạo ra những chấm bindi nhằm tăng cường sức mạnh của luân xa này, tăng cường khả năng đạt được sự thông tuệ bên trong mỗi cá nhân hoặc thông qua sức mạnh của Thần.
Theo quan niệm của họ, việc đặt bindi lên trán như vậy sẽ giúp họ có thể kiểm soát được sự tập trung, nhìn thế giới và diễn giải mọi thứ một cách chân thực, không thiên lệch nhưng cũng không từ bỏ bản ngã, loại bỏ được những suy nghĩ xấu xa, không đúng đắn. Vì vậy. phụ nữ Hindu mang chấm dấu đỏ vào vị trí luân xa thứ 6 để được thông thái, minh mẫn hơn đồng thời giúp họ tránh xa được ma quỷ.
Quan niệm trong Ấn Độ giáo cho rằng tất cả mọi người có con mắt bên trong thứ 3. Hai con mắt vật lý được sử dụng để nhìn thế giới bên ngoài còn con mắt thứ 3 tập trung vào Thần. Như vậy, dấu chấm màu đỏ còn mang ý nghĩa biểu thị lòng mộ đạo cũng như là một lời nhắc nhở liên tục để các tín đồ luôn giữ Thần trong thâm tâm.
Cũng có quan niệm cho rằng, trong văn hoá của người Hindu, cầu nguyện là một phần không thể thiếu, nhưng họ không thể dùng cả ngày để cầu nguyện. Vì thế, chấm đỏ trên trán như lời nhắc nhở về mục đích cuộc sống, giúp họ thấy cần phải làm gì để đạt tới sự giác ngộ.
Dấu chấm mang lại sự may mắn
Cùng với ý nghĩa trên, dấu chấm đỏ trên trán của người phụ nữ Hindu còn là dấu hiệu tốt lành của hôn nhân. Màu đỏ của bindi tượng trưng cho danh dự, tình yêu và sự thịnh vượng. Trong xã hội Aryan cổ đại, một chú rể sẽ vẽ 1 “tilaka” (một dấu dọc dài) trên trán cô dâu như một dấu hiệu của giá thú.
Nhiều người cho rằng việc dán chấm bindi của phụ nữ Hindu hiện nay xuất phát từ phong tục cổ xưa này. Ở các nước Nam Á, vào đúng ngày tổ chức lễ thành hôn, chú rể sẽ tự tay điểm bindi lên trán cô dâu để biểu thị cô gái đã là người có chồng.
Người Hindu giáo quan niệm rằng, khi cô dâu mang trang phục lấp lánh bước qua cửa nhà chồng, bindi màu đỏ trên trán cô sẽ mở ra sự thịnh vượng cho gia đình, trao cho cô dâu mới vai trò người bảo hộ mái ấm, giúp duy trì nòi giống cho nhà chồng.
 |
| Đến những năm 1970, bindi vẫn là thứ cho thấy một phụ nữ thuộc tôn giáo nào, đã kết hôn hay chưa và thuộc tầng lớp nào |
Vì vậy, trong quan niệm truyền thống của người Hindu, phụ nữ có chồng rồi mới chấm bindi lên trán để đàn ông biết mình là người đã yên bề gia thất. Khi có sự không may xảy đến và người phụ nữ trở thành góa bụa, cô sẽ không được mang bindi đỏ. Hầu hết những người này khi đó sẽ mang một bindi màu đen để thể hiện tình trạng của bản thân.
Chính vì vậy nên nếu như sau khi kết hôn rồi mà người phụ nữ nào còn chưa điểm bindi thì họ sẽ bị các bậc cha mẹ, cô chú và họ hàng thân thuộc chỉ trích, cho rằng họ cố ý lừa dối chồng mình. Chỉ những người đã kết hôn mới được điểm nốt ruồi may mắn và đang sống trong hạnh phúc.
Ngoài ra, người Ấn Độ còn có quan niệm cho rằng vết nhỏ ở vị trí ở giữa hai hàng mi tượng trưng cho niềm vui, sự may mắn. Vì thế họ gọi những bindi là “nốt ruồi may mắn”. Nhiều người Ấn Độ còn tin rằng chấm đỏ trên trán giúp họ tránh mỏi mắt, hỗ trợ thính giác, giảm nếp nhăn giữa 2 chân mày, tránh mất ngủ… thông qua việc tác động tới các dây thần kinh ở vị trí này.
Thay đổi cùng thời đại
Đến những năm 1970, dấu chấm nhỏ ở giữa 2 lông mày trên trán của người phụ nữ vẫn là thứ cần thiết để cho biết người đó thuộc tôn giáo nào, đã kết hôn hay chưa và thuộc tầng lớp nào. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại ngày nay, cùng với sự cởi mở về tư tưởng trong xã hội, việc sử dụng những chấm đỏ trên trán của phụ nữ theo đạo Hindu đã thay đổi rất nhiều.
Hiện nay, phạm vi những người có thể đặt dấu bindi lên trán cũng đã được mở rộng. Không chỉ những phụ nữ đã kết hôn mà một số trẻ nhỏ và các cô gái chưa chồng cũng điểm “nốt ruồi may mắn”. Đối với trẻ nhỏ, bindi giúp chúng khoẻ mạnh, thoát khỏi bệnh tật và tránh xa ma quỷ.
Bindi hiện nay cũng phần lớn được sử dụng như một thứ trang sức. Giờ đây hầu hết phụ nữ Hindu thích mang một viên ngọc quý thay vì chấm đỏ. Hình dạng, kích cỡ và màu sắc của các chấm bindi cũng đã thay đổi. Đôi khi, bindi không phải là một dấu chấm - mà là một đường thẳng đứng hoặc hình bầu dục, hình tam giác hoặc một tác phẩm nghệ thuật thu nhỏ, phủ vàng bạc nạm đá lấp lánh.
Trước đây, người phụ nữ độc thân thường mang chấm màu đen, trong khi phụ nữ có chồng sẽ chấm nốt màu đỏ nhưng ngày nay, phụ nữ có thể chấm màu sắc phù hợp với bộ sari của họ. Ngay cả đàn ông giờ cũng có thể mang dấu chấm bindi. Đàn ông hiện đại thường mang nốt Bindi vào những dịp tốt lành như vào các dịp lễ hội, đám cưới, hoặc khi chuẩn bị có một chuyến đi xa hay vừa từ đâu đó trở về.
 |
| Các ngôi sao Hollywood cũng dán bindi |
Cũng có những ông bố, bà mẹ ở các nước Nam Á điểm cho con cái một nốt ruồi đen ở giữa hai lông mày. Việc này xuất phát từ quan niệm cho rằng con cái họ khỏe mạnh và thông minh thì dễ bị ma quỷ để ý và có khả năng gặp những điều bất hạnh, thậm chí có thể bị chết yểu. Vì vậy, họ điểm thêm một nốt ruồi đen ở giữa 2 mắt cho con cái để chúng bớt vẻ đáng yêu, từ đó ít có nguy cơ bị ma quỷ chú ý và tránh được những điều bất hạnh, tiêu trừ tai hoạ.
Trong những năm gần đây, nhiều người nổi tiếng các nữ ngôi sao Hollywood Vanessa Hudgens, Gwen Stefani, Selena Gomez… hay các nhân vật có ảnh hưởng không theo đạo Hindu cũng đã chấm những nốt chấm bindi lên trán để làm đẹp.
