Tại Hội thảo, đại diện Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng, chống chấn thương (Trung tâm, thuộc ĐH Y tế Công cộng) cho biết, những năm gần đây tỷ lệ người dân sở hữu ô tô gia tăng nhanh chóng.
Khoản 3 Điều 10 Luật TTATGTĐB có hiệu lực từ 1/1/2025 quy định khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m trên ô tô không được cho trẻ ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại ô tô chỉ có 1 hàng ghế. Người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em phù hợp.
Đáng lo ngại, chỉ có 1,3% ô tô có sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ, trong đó ở Hà Nội có 2,5% xe trang bị, tại TP HCM có 1,1% xe sử dụng. “Tình trạng trẻ em ngồi ghế trước khá phổ biến, trong đó 22,8% xe có trẻ em ngồi ghế trước một mình; 19,2% xe có trẻ ngồi ghế trước chung với người lớn. Đây là thực trạng rất đáng báo động”, đại diện Trung tâm thông tin.
Lý giải vì sao trẻ em không nên ngồi ghế trước, đại diện Trung tâm cho rằng, đây là vị trí chịu nhiều lực tác động hơn khi xảy ra va chạm. Trẻ dễ văng ra ngoài xe trong các trường hợp không cài dây an toàn.
Bổ sung thêm điều này, chuyên gia một hãng ô tô cho biết, có một số lý do khiến việc ngồi ghế trước nguy hiểm hơn cho trẻ em. Đó là, ô tô hiện đại trang bị túi khí được thiết kế để bảo vệ người lớn trong trường hợp va chạm.
Tuy nhiên, túi khí bung ra với tốc độ và lực cực mạnh (có thể lên đến gần 300km/h) để bảo vệ người lớn trong trường hợp va chạm. Lực tác động mạnh này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng cho trẻ em, những người có thân hình nhỏ bé và yếu hơn. Ngoài ra, túi khí bung ra ở ghế trước có thể va vào đầu hoặc cổ của trẻ.
Hơn nữa, dây an toàn ở ghế trước không phù hợp cho trẻ nhỏ. Bởi, trẻ em thường có kích thước cơ thể không phù hợp với dây an toàn dành cho người lớn. Ở ghế trước, trẻ được thắt dây an toàn dành cho người lớn có thể bị đẩy quá gần bảng điều khiển nơi túi khí bung ra. Điều này làm tăng nguy cơ túi khí va trực tiếp vào trẻ.
Theo đại diện Trung tâm, hiện nay có 97 nước trên thế giới bắt buộc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vị trí ngồi sau là vị trí an toàn nhất cho trẻ em, giảm nguy cơ bị thương so với để trẻ ngồi ở vị trí cùng hàng ghế với người lái xe. “Nếu trẻ em được sử dụng thiết bị an toàn trên ô tô đúng cách có thể kéo giảm tới 400 - 500 vụ trẻ em bị chấn thương nghiêm trọng hoặc thiệt mạng do tai nạn giao thông mỗi năm tại Việt Nam”, đại diện Trung tâm nhận định.
Tại Hội thảo, TS. Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho hay, số lượng trẻ em từ 1 - 10 tuổi tiếp cận với xe ô tô cá nhân khoảng 500.000 em/năm. Dự báo có khoảng 500.000 xe ô tô con cá nhân sẽ nằm trong đối tượng điều chỉnh của Luật TTATGTĐB.
Nhấn mạnh tất cả những phương tiện khi chở trẻ em, dù là xe cá nhân hay xe buýt, xe kinh doanh vận tải đều phải dùng thiết bị an toàn, TS. Minh cho biết, trong quá trình triển khai vào văn bản dưới luật sẽ có lộ trình phù hợp. Nhóm xe cá nhân cần tập trung, quan tâm nhiều nhất, vì xe này đang được lưu hành với tốc độ cao nhất và có tần suất sử dụng nhiều hơn. Khi di chuyển với tốc độ cao hơn, các rủi ro dẫn tới va chạm và hậu quả lớn hơn.
Chia sẻ về việc có quan điểm cho rằng mẹ ôm con trên xe có thể bảo đảm an toàn cho trẻ, TS. Minh thông tin, các nghiên cứu cho thấy, khi xe chạy với tốc độ 30km/giờ, xảy ra va chạm thì lực quán tính tương đương với 03 bao xi măng, tức 150kg và người mẹ gần như không thể giữ con lại được. Còn nếu va chạm ở tốc độ 60km/giờ, lực quán tính tương tương đương với 06 bao xi măng, tức 300kg, lúc đó thậm chí những người lớn trên xe còn không giữ nổi mình, chưa nói đến giữ trẻ em.
Từ đó, TS. Minh cho hay, suy nghĩ người lớn ngồi sau có thể bế hoặc giữ trẻ em để phòng ngừa va chạm là nhận thức không đúng về sự nguy hiểm khi có va chạm. Chỉ có dây an toàn đối với người trưởng thành và thiết bị an toàn mới có thể bảo vệ trẻ em.
Tại Hội thảo, đại diện Cục Cảnh sát Giao thông (Bộ Công an) cho biết, Luật TTATGTĐB có hiệu lực từ 1/1/2025 cần thiết phải đưa vào giảng dạy chính khóa để bắt buộc học sinh có ý thức thực hiện tham gia giao thông một cách an toàn. Hiện nay, học sinh vi phạm TTATGTĐB ngày càng diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng.
Về xe đưa đón học sinh, cơ quan chức năng đã đưa các quy định cần thiết vào dự thảo Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của Luật TTATGTĐB.