Phòng chống tham nhũng: Chú trọng thể chế hóa chủ trương, giải pháp

(PLVN) -  Đó là ý kiến được đưa ra tại phiên họp thường trực mở rộng của Ủy ban Tư pháp, thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2021 và một số nội dung khác ngày 6/9.
Các bị cáo trong vụ án vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng tại Ngân hàng OceanBank.
Các bị cáo trong vụ án vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng tại Ngân hàng OceanBank.

51 người đứng đầu bị xử lý

Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2021, tệ nạn tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn, có chiều hướng thuyên giảm, góp phần quan trọng làm trong sạch bộ máy Đảng và Nhà nước, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên, nhân dân, góp phần quan trọng nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, tạo động lực mới, khí thế mới để toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Tuy nhiên, tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Tham nhũng trên nhiều lĩnh vực còn nghiêm trọng, phức tạp, với biểu hiện ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong xã hội.

Về thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, theo báo cáo, các bộ, ngành, địa phương đã kiểm tra tại 6.599 cơ quan, tổ chức, đơn vị về công khai, minh bạch, phát hiện 98 cơ quan, tổ chức, đơn vị vi phạm (tăng 8,9% so với năm 2020); tiến hành 3.108 cuộc kiểm tra việc thực hiện các định mức, tiêu chuẩn, chế độ, phát hiện 276 vụ việc và 376 người vi phạm; đã xử lý hành chính 188 người; kiến nghị thu hồi 50,8 tỷ đồng, thu hồi được 43 tỷ đồng.

Các cấp, các ngành đã tiến hành chuyển đổi vị trí công tác nhằm phòng ngừa tham nhũng của 26.576 lượt cán bộ, công chức, viên chức. Đã có hơn 1,28 triệu người kê khai tài sản, thu nhập. Số bản kê khai đã hoàn thành công khai đạt 99% số đã kê khai. Có 51 người đứng đầu đã bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó 16 người bị xử lý hình sự, 35 người đã bị xử lý kỷ luật.

Trong việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng, các cơ quan điều tra trong lực lượng Công an nhân dân đã thụ lý điều tra 478 vụ án, 1.051 bị can phạm tội về tham nhũng; trong đó khởi tố mới 282 vụ, 536 bị can (giảm 4 vụ, 70 bị can so với cùng kỳ năm trước); thiệt hại hơn 628 tỷ đồng; thu hồi tài sản trong các vụ án đang thụ lý trên 503 tỷ đồng (bao gồm tiền mặt, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản…).

Tội phạm về kinh tế, tham nhũng có chiều hướng gia tăng

Trình bày ý kiến nghiên cứu về Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2021, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường cho biết, năm 2021, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh theo đúng tinh thần chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng (PCTN) với nguyên tắc: “Có vụ việc thì phải xác minh, làm rõ; tích cực, khẩn trương, rõ đến đâu xử lý đến đó…”.

Việc phát hiện, khởi tố, điều tra, xử lý tội phạm tham nhũng tại nhiều địa phương có chuyển biến tốt hơn, khắc phục dần tình trạng “trên nóng dưới lạnh”; một số địa phương đã chủ động phát hiện và kiên quyết xử lý nghiêm nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế rất nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm. Công tác xét xử tội phạm tham nhũng cơ bản kịp thời, việc xét xử bảo đảm nghiêm minh.

Đánh giá tình hình tham nhũng, nhóm nghiên cứu cơ bản tán thành với những đánh giá của Chính phủ: “Tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn, có chiều hướng thuyên giảm. Tuy nhiên, tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Tham nhũng trên nhiều lĩnh vực còn nghiêm trọng, phức tạp, với biểu hiện ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong xã hội”.

Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cho rằng trong năm 2021 tình hình tội phạm tiếp tục có những diễn biến phức tạp, một số loại tội phạm về kinh tế, tham nhũng có chiều hướng gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ “lợi ích nhóm”, “sân sau”, tập trung vào một số lĩnh vực như đấu thầu, đấu giá, cổ phần hóa, tín dụng, ngân hàng, y tế, giáo dục… trong đó có sự câu kết, “thổi giá” giữa cơ quan Nhà nước và một số doanh nghiệp hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp thẩm định giá.

Đáng lưu ý là đã phát sinh một số tội phạm tham nhũng liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 với một số hành vi phổ biến như mua bán, đấu thầu trang thiết bị phòng bệnh, lợi dụng công tác phòng, chống dịch bệnh để trục lợi…

Trong bối cảnh đó, nhóm nghiên cứu đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế- xã hội và PCTN; chú trọng thể chế hóa các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp về PCTN theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; tập trung rà soát, sửa đổi các luật, văn bản pháp luật có liên quan nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập, phục vụ có hiệu quả công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng.

Đối với việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập theo quy định của Luật PCTN năm 2018; Chính phủ cần khẩn trương hoàn thành việc xây dựng Đề án này để bảo đảm cụ thể hóa đầy đủ các quy định của luật, đồng thời bảo đảm hiệu quả công tác kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn.

Các vụ án kinh tế, tham nhũng được giải quyết trong hạn

Thẩm tra báo cáo công tác của ngành tòa án năm 2021 tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Hoàng Văn Liên - đại diện nhóm nghiên cứu nhấn mạnh, năm 2021, các Tòa án đã nỗ lực rất lớn trong công tác xét xử các vụ án hình sự. Cụ thể các Tòa án đã thụ lý 362 vụ, với 1.039 bị cáo phạm tội tham nhũng; đã xét xử 186 vụ, với 440 bị cáo.

Đặc biệt, dù bị ảnh hưởng dịch bệnh nhưng các vụ án kinh tế, tham nhũng đều được các Tòa án giải quyết trong hạn luật định. Đối với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN theo dõi, chỉ đạo, các Tòa án đã xét xử sơ thẩm 25 vụ, phúc thẩm 9 vụ, giám đốc thẩm 2 vụ án. Về cơ bản, việc xét xử các vụ án này bảo đảm chất lượng, đúng thời hạn theo Kế hoạch của Ban chỉ đạo đề ra; không có trường hợp nào bị hủy để điều tra hoặc xét xử lại về phần trách nhiệm hình sự.

Đọc thêm