Theo Thông báo số 1113 của Thanh tra Chính phủ, có 17 dự án vi phạm trong lĩnh vực khai thác tài nguyên khoáng sản, thì có tới 14 dự án và một số dự án vi phạm về sử dụng đất trách nhiệm thuộc về Sở TN&MT, UBND tỉnh và các ngành liên quan.
Dự án đầu tư khai thác mỏ than Bá Sơn, xã Sơn Cẩm và Cổ Lũng, huyện Phú Lương. Công ty chưa thực hiện làm thủ tục để ký họp đồng thuê đất đối với tổng diện tích 55,9 ha đang được giao quản lý, sử dụng là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 31 Luật Khoáng sản năm 2010.
Đối với Dự án đầu tư khai thác mỏ than Cát Nê, xã Cát Nê, huyện Đại Từ, xã Phúc Thuận, huyện Phổ Yên vi phạm về điều chỉnh về chất lượng, hàm lượng than của mỏ từ loại than cám về loại than phụ phẩm để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản khi chưa có ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường là chưa phù hợp về thấm quyền.
Trong số các tồn tại liên quan đến công tác quản lý nhà nước của Sở Tài nguyên và Môi trường phải kể đến dự án đầu tư khai thác Mỏ than Suối Huyền thuộc xã An Khánh và xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Từ năm 2013 đến nay, Công ty dừng ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường nhưng không thự hiện các thủ tục báo cáo cơ quan có thẩm quyền phê duyệt phương án, phương án bổ sung để điều chỉnh lại khoản tiền ký quỹ của các lần tiếp theo là vi phạm Điều 13 Thông tư số 38/2015/TT-BTNMT ngày 30/6/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Dự án khai thác mỏ măng-gan, sắt Phú Tiến tại xã Phú Tiến, huyện Định Hóa lại có một sai phạm khác, cụ thể: Đơn giá thuê đất 05 năm theo hợp đồng đã hết hạn từ 2016 chưa được điều chỉnh lại theo quy định.
Điều đáng lưu ý, tại Dự án khai thác tận thu Mỏ sắt Hàm Chim, thị trấn Trại Cau, huyện Đồng Hỷ. Năm 2013, Công ty đã khai thác 199.359 tấn/85.900 tấn (vượt 57% so với giấy phép khai thác được cấp) là vi phạm khoản 3 Điều 33 Nghị định số 142/2013/NĐ-CP ngày 24/10/2013 của Chính phủ quy định về công suất được phép khai thác.
Sau khi đóng cửa mỏ, hợp đồng thuê đất chưa được thanh lý và diện tích đất dự án chưa được bàn giao lại cho địa phương quản lý theo quy định.
Còn đối với Dự án khai thác mỏ sắt Linh Nham, xã Khe Mo, huyện Đồng Hỷ. Một số hạng mục, công trình bảo vệ môi trường xây dựng chưa đầy đủ là vi phạm khoản 2 Điều 33 Luật Khoáng sản năm 1996.
Tiếp theo là Dự án khai thác mỏ chì kẽm Bó Tòong - Lũng Áp, xã Sảng Mộc, huyện Võ Nhai. Dự án đã tiến hành hoạt động khai thác khoáng sản khi chưa có quyết định giao đất, thuê đất là vi phạm khoản 3 Điều 94 Luật Đất đai năm 2003.
Ngoài ra, Khai thác chế biến thiếc - bismut Tây Núi Pháo thuộc xã Hùng Son và Hà Thượng, huyện Đại Từ. Công ty cổ phần Kim Son bắt đầu khai thác ngày 01/7/2012 khi chưa được cơ quan thẩm quyền giao đất là vi phạm khoản 3, Điều 94 Luật Đất đai năm 2003. Việc Công ty Kim Sơn kê khai sản lượng năm 2013 và 2014 áp dụng mức phí 50.000 đồng/tấn không đúng với mức phí phải nộp.
Đối với mỏ Thiếc Đông Núi Pháo, xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Từ tháng 7/2015 đến nay, Công ty chưa thực hiện làm các thủ tục để cấp có thẩm quyền giao và cho thuê đất; chưa thực hiện khai thác mỏ.
Tiếp đến là Dự án khai thác mỏ Đồng Khau Vàng, tại xã Sảng Mộc, huyện Võ Nhai. Việc cấp phép khai thác mỏ quặng đồng Khau Vàng (Suối Chạo), xã Sảng Mộc, huyện Võ Nhai không phù hợp với quy hoạch thăm dò, khai thác,chế biến khoáng sản tỉnh Thái Nguyên là vi phạm khoản 2 Điều 17 Nghị định160/2005/NĐ-CP.
Tuy nhiên, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành Quyết định số 2077/QĐ-UBND ngày 07/7/2017 phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác sử dụng khoáng sản tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2016-2020 trong đó có mỏ đồng Khau Vàng…
Đối với Dự án khai thác mỏ vàng gốc, deluvi khu vực Đèo cắng - Lũng Địa Chất, xa Thần Sa, huyện Võ Nhai. Công ty chưa hoàn thiện hồ sơ thuê đất đối với diện tích 20,22 ha cho công trình phụ trợ, bãi thải; việc thay đổi thiết kế bản vẽ thi công chưa được cấp thẩm quyền thẩm định.
Dự án khai thác mỏ sét Cao Lanh Phú Lạc thuộc xóm Phương Nam 3, xã Phú Lạc, huyện Đại Từ, Công ty chưa có Quyết định giao đất, cho thuê đất, chưa ký Hợp đồng thuê đất nhưng đã thực hiện khai thác khoáng sản và dự án khai thác mỏ sét Cao Lanh Phú Lạc đã hết hạn theo Giấy phép khai thác từ 12/2015 nhưng Công ty chưa lập đề án đóng cửa mỏ.
Còn Dự án đầu tư khai thác Mỏ đá cát kết xã Cù Vân, huyện Đại Từ và mỏ Antimon Văn Lăng, xã Văn lăng, huyện Đồng Hỷ có những sai phạm về biện pháp bảo vệ môi trường và nợ thuế.
Đáng chú ý, Dự án đầu tư khai thác mỏ antimon Pò Tèn, xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ. Dự án đã hoạt động khai thác khi chưa có quyết định giao đất, thuê đất là vi phạm khoản 3 Điều 94 Luật Đất đai năm 2003. Hoạt động khai thác khoáng sản khi chưa hoàn thành xây dựng cơ bản mỏ theo thiết kế mỏ.
Các dự án vi phạm trong lĩnh vực tài nguyên khoáng sản nêu trên đã được Thanh tra Chính phủ chỉ ra và trách nhiệm thuộc về Sở TN&MT, UBND tỉnh và các ngành liên quan.
Ngoài ra, Sở TN&MT còn liên quan đến một số dự án vi phạm về sử dụng đất. Điển hình, Dự án Khu dân cư sinh thái kiểu mẫu phường Túc Duyên, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên giao thừa hơn 7 nghìn mét vuông đất và Dự án Khu dân cư số 5, TP Thái Nguyên do Công ty CP đầu tư APEC Thái Nguyên làm chủ đầu tư có dấu hiệu vi phạm pháp luật, bị Thanh tra Chính phủ đề nghị điều tra.
Được biết, một số dự án trên vi phạm giai đoạn 2016 – 2018, trong thời gian ông Nguyễn Thanh Tuấn giữ chức giám đốc Sở TN&MT tỉnh Thái Nguyên.
Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin.