Nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu
Nghị quyết quy định về việc thành lập, hoạt động, quản lý, giám sát và các cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng đối với TTTC quốc tế; áp dụng đối với các thành viên TTTC quốc tế, các nhà đầu tư, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động của TTTC quốc tế được thành lập theo Nghị quyết.
Nghị quyết nêu rõ mục tiêu phát triển TTTC quốc tế. Theo đó, TTTC quốc tế đặt tại TP Hồ Chí Minh và TP Đà Nẵng được xây dựng trên cơ sở thống nhất về hoạt động, quản lý, giám sát; có định hướng phát triển sản phẩm riêng biệt, phát huy thế mạnh của từng TP; đảm bảo sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu trở thành TTTC quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, gắn với động lực tăng trưởng kinh tế.
Thúc đẩy tài chính bền vững, khuyến khích phát triển các sản phẩm tài chính xanh và huy động nguồn lực cho các dự án chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi xanh, đóng góp vào phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
TTTC quốc tế vận hành theo các chuẩn mực quốc tế tiên tiến, kết nối với các thị trường và TTTC lớn trên thế giới, tạo điều kiện liên kết các sàn giao dịch trong nước với quốc tế, thúc đẩy dòng vốn đầu tư và phát triển dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ.
Thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên gia tài chính trong nước và nước ngoài; tạo môi trường làm việc và sinh sống thuận lợi cho chuyên gia, doanh nhân quốc tế tại TTTC quốc tế.
Việc phát triển TTTC quốc tế phải đảm bảo hài hoà lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người dân trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, ổn định chính trị, trật tự,an toàn xã hội.
Nghị quyết cũng nêu rõ các chính sách đặc thù áp dụng trong TTTC quốc tế. Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/9/2025.
Quy định bảo đảm an toàn, hiệu quả, tuân thủ pháp luật
Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, ý kiến của đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ phạm vi áp dụng, đối tượng áp dụng của Nghị quyết để chính sách mang tính bao trùm, không giới hạn trong địa giới TTTC; theo đó, xem xét, nghiên cứu mở rộng theo hướng áp dụng đối với các thành viên của TTTC có dự án đầu tư tại Việt Nam.
Về nội dung này, Chính phủ cho hay, yêu cầu của việc xây dựng TTTC là phải có chính sách đặc thù, vượt trội, tiệm cận thông lệ quốc tế nhưng phải đi kèm với cơ chế kiểm soát rủi ro, đảm bảo an toàn hệ thống. Trong khi đó, quy định pháp luật hiện hành về ngoại hối, ngân hàng, kiểm toán, chứng khoán… còn khoảng cách so với chuẩn mực quốc tế.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Điều 2 dự thảo Nghị quyết đã sửa như sau: “Nghị quyết này áp dụng đối với các Thành viên TTTC quốc tế, các nhà đầu tư, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động của TTTCQT được thành lập theo Nghị quyết này”.
Trong quá trình thực hiện, Chính phủ sẽ tổng kết và có kiến nghị về mở rộng phạm vi điều chỉnh nếu điều kiện cho phép. Việc quy định phạm vi điều chỉnh có lộ trình như vậy là phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn của Việt Nam.
Về ý kiến của đại biểu Quốc hội về vai trò của cơ quan giám sát tại TTTC và cơ chế phối hợp với các cơ quan trong quá trình vận hành TTTC, Chính phủ cho biết, việc giám sát tại TTTC được thực hiện theo thông lệ quốc tế và dựa trên rủi ro.
Trong giai đoạn đầu, để bảo đảm an toàn, hiệu quả, tuân thủ pháp luật trong quá trình hoạt động, việc phối hợp giữa Cơ quan giám sát TTTC và các cơ quan quản lý chuyên ngành là cần thiết.
Cụ thể, cơ quan giám sát TTTC sẽ thực hiện nhiệm vụ giám sát một số lĩnh vực cốt lõi và từng bước mở rộng phạm vi hoạt động. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các Bộ Tài chính, Công Thương, Công an và các cơ quan liên quan vẫn thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra, giám sát theo thẩm quyền, nhưng thông qua cơ chế phối hợp với Cơ quan giám sát TTTC, hạn chế tối đa việc can thiệp trực tiếp đến các thành viên trong TTTC, bảo đảm nguyên tắc “một đầu mối” tiếp nhận, xử lý.
Chính phủ sẽ ban hành quy định chi tiết, phân công rõ ràng trách nhiệm, thẩm quyền và cơ chế phối hợp, nhằm tránh chồng chéo, trùng lặp nhiệm vụ; giảm thiểu thủ tục hành chính; bảo đảm hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu kiểm soát rủi ro, bảo vệ tính ổn định và minh bạch của TTTCQT.
Về các chính sách đặc thù áp dụng trong TTTC, ý kiến của đại biểu Quốc hội cho rằng việc cho phép Thành viên thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch trong TTTC tiềm ẩn một số rủi ro; cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra-vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt chưa được quy định rõ.
Đồng thời, đại biểu Quốc hội cũng đề nghị rà soát các chính sách ưu đãi thuế tại dự thảo Nghị quyết, tránh tình trạng lạm dụng chính sách.
Tiếp thu, giải trình các ý kiến nêu trên, Chính phủ cho biết, trong quá trình xây dựng Nghị quyết, Chính phủ cũng đã nhận thức được các rủi ro về thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch nêu trên cũng tiềm ẩn một số rủi ro bị lợi dụng để hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp thông qua mua bán các sản phẩm trên; rủi ro bị đầu cơ, thổi giá, tạo bong bóng tài sản...
Theo đó, cần xây dựng khung pháp lý đồng bộ; thiết chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có hệ thống, theo chuẩn mực quốc tế để kiểm soát các giao dịch trên sàn. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu các quy định cụ thể để đưa vào Nghị định hướng dẫn.
Chính phủ cũng cho biết, việc xây dựng các chính sách ưu đãi tại dự thảo Nghị quyết đã bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 47-TB/TW.
Do Nghị quyết chỉ quy định những vấn đề khung, nguyên tắc, các nội dung cụ thể sẽ được quy định tại Nghị định, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ nghiên cứu và quy định các nội dung liên quan đến cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra-vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt tại Nghị định.