Thủ tướng Phạm Minh Chính: Nỗ lực, quyết tâm cao nhất để thực hiện kế hoạch năm 2023

Năm 2023, thực hiện Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị và Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ tập trung chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương nỗ lực, quyết tâm cao nhất để thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023 với phương châm: "Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; chủ động, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả".

Ngày 3/1, Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với địa phương tổng kết công tác năm 2022 và triển khai Kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội Khoá XV về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023.

Nền kinh tế chịu tác động tiêu cực kép

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, năm 2022, tình hình thế giới biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, khó khăn hơn so với dự báo.

Đại dịch COVID-19 và hậu quả còn diễn biến phức tạp; xung đột Nga - Ukraine kéo dài; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; lạm phát tăng cao, xu hướng tăng lãi suất, thắt chặt chính sách tiền tệ; suy giảm tăng trưởng, nguy cơ suy thoái kinh tế; rủi ro tài chính, tiền tệ, bất động sản, mất an ninh năng lượng, lương thực… đang hiện hữu tại đa số các quốc gia trên thế giới.

Ở trong nước, hậu quả của dịch bệnh cần thời gian để khắc phục; tác động của nhiều yếu tố bất lợi bên ngoài tạo sức ép lớn đối với điều hành kinh tế vĩ mô, nhất là về lạm phát, tỉ giá, lãi suất; giá xăng dầu, nguyên vật liệu đầu vào biến động mạnh, chi phí sản xuất kinh doanh tăng cao; nhiều thị trường lớn, truyền thống của ta suy giảm (như Mỹ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc…).

Bên cạnh đó, khi khó khăn, những bất cập, yếu điểm bên trong của nền kinh tế lại bộc lộ rõ nét hơn như tín dụng ngân hàng, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản. Mặt khác, các loại dịch bệnh, thiên tai, bão lũ diễn biến phức tạp, gây nhiều thiệt hại.

"Có thể nói, năm 2022 nền kinh tế chịu tác động tiêu cực kép cả từ bên ngoài và bên trong đến cùng một thời điểm. Trong bối cảnh đó, chúng ta đã đoàn kết, trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt, với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, vượt qua khó khăn, thách thức, hoàn thành các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó", Thủ tướng nhấn mạnh.

Người đứng đầu Chính phủ nêu một số vấn đề mang tính chất trao đổi, gợi mở để các đại biểu thảo luận, làm rõ thêm về những trọng tâm chỉ đạo, điều hành, mặt được, chưa được, nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và bài học kinh nghiệm để năm 2023 phải đạt được nhiều thành tích, kết quả hơn so với năm 2022.

Triển khai quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trên tất cả các lĩnh vực

Theo Thủ tướng, bám sát Nghị quyết Đại hội XIII, Kết luận của Trung ương, các nghị quyết của Quốc hội; dưới sự lãnh đạo trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; Chính phủ đã cùng các cấp, các ngành, các địa phương triển khai quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trên tất cả các lĩnh vực, đồng thời góp phần xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, thực chất, hiệu quả.

Tiếp tục triển khai hiệu quả chiến lược vaccine, chúng ta đã kiểm soát được đại dịch COVID-19 và từ giữa tháng 3/2022 đã mở cửa toàn bộ nền kinh tế với tinh thần phục hồi nhanh và phát triển bền vững. Tập trung rà soát, hoàn thiện thể chế, pháp luật; tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo, tham vấn ý kiến, kiểm tra thực tiễn, đánh giá tình hình, phát hiện, giải quyết những hạn chế, bất cập.

Đổi mới cách làm, không dàn trải, xác định trình tự ưu tiên, tập trung giải quyết những vấn đề trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó; thành lập các ban chỉ đạo, tổ công tác để đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn, tại các địa phương và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Thủ tướng nhấn mạnh: Chúng ta đã vừa nỗ lực xử lý hiệu quả những nhiệm vụ thường xuyên ngày càng nhiều, yêu cầu ngày càng cao, nhân dân chờ mong, đòi hỏi ngày càng lớn; vừa ứng phó kịp thời, hiệu quả các vấn đề cấp bách phát sinh diễn biến nhanh, khó lường, khó dự báo; đồng thời phải tập trung giải quyết nhiều vấn đề tồn đọng, khó khăn, nhạy cảm kéo dài nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ, nhất là 6 ngân hàng yếu kém, 8/12 doanh nghiệp, dự án thua lỗ, các nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, Sông Hậu 1, Long Phú I, Trung tâm Nhiệt điện Ô Môn... Quyết tâm, quyết liệt chấn chỉnh, lành mạnh hoá các thị trường tín dụng, ngân hàng, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản.

Đạt những kết quả quan trọng, khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương; sự ủng hộ, tham gia tích cực của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp và sự quan tâm giúp đỡ của bạn bè quốc tế, tình hình kinh tế-xã hội đất nước phục hồi tích cực và đạt những kết quả quan trọng, khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực; đạt được mục tiêu tổng quát; đạt và vượt 13 chỉ tiêu, xấp xỉ đạt 1 chỉ tiêu và chưa đạt 1 chỉ tiêu trong số 15 chỉ tiêu kế hoạch chủ yếu do Trung ương, Quốc hội giao; có nhiều điểm sáng đáng mừng về quy mô GDP, thu nhập bình quân đầu người, kim ngạch xuất, nhập khẩu; xuất khẩu nông sản; thu NSNN; vốn FDI thực hiện; số doanh nghiệp thành lập mới…

Cụ thể, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng phục hồi nhanh, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Chỉ số giá tiêu dùng tăng 3,15%. GDP tăng 8,02%, nâng quy mô nền kinh tế lên 409 tỷ USD, bình quân đầu người đạt 4.110 USD. Thu NSNN vượt 27,8% dự toán (tăng 392 nghìn tỷ đồng). Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt 732,5 tỷ USD; xuất siêu 11,2 tỷ USD. An ninh năng lượng, an ninh lương thực được bảo đảm. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 11,2%; vốn FDI thực hiện đạt 22,4 tỷ USD, tăng 13,5%. Trên 208 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và hoạt động trở lại, tăng 30,3% và gấp 1,45 lần số doanh nghiệp rút khỏi thị trường. Nhiều tổ chức quốc tế uy tín duy trì, nâng bậc xếp hạng tín nhiệm, đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế Việt Nam.

Công tác xây dựng pháp luật, cải cách thủ tục hành chính, tinh giản bộ máy, phát triển nguồn nhân lực, đổi mới sáng tạo, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh được quan tâm. Chính phủ đã tổ chức 9 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật; cho ý kiến, thông qua 39 đề nghị xây dựng luật, dự án luật và 125 nghị định; tích cực, chủ động xử lý hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn và kiến nghị của người dân, doanh nghiệp. Đã cắt giảm, đơn giản hoá 1.041 quy định kinh doanh; chỉ số hài lòng của người dân đạt 87,5%; tập trung hoàn thiện và từng bước phát huy hiệu quả hệ thống dữ liệu dân cư (Đề án 06). Tinh giản bộ máy bên trong, cắt giảm khâu trung gian; trong đó giảm 17 tổng cục, 8 cục, 145 vụ, 22 đơn vị sự nghiệp thuộc bộ, tổng cục, hàng nghìn phòng thuộc bộ, cơ quan, địa phương và tinh giản biên chế đạt mục tiêu đề ra. Chủ trì và phối hợp tham mưu cho Bộ Chính trị xây dựng, ban hành các nghị quyết và triển khai các Chương trình hành động về phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh 6 vùng trên cả nước. Đào tạo nguồn nhân lực, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn được quan tâm thúc đẩy. Chỉ số đổi mới sáng tạo (GII) của Việt Nam xếp hạng 48/132 quốc gia và đứng thứ 2/36 nền kinh tế có thu nhập trung bình thấp.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được quan tâm chú trọng hơn. Các cơ quan trung ương và 63/63 địa phương đã có chương trình hành động, kế hoạch, giải pháp cụ thể triển khai thực hiện Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc. Đẩy mạnh phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá"; tổ chức thành công SEAGAMES 31, Đại hội thể dục thể thao toàn quốc. Công tác an sinh xã hội triển khai kịp thời, hiệu quả. Xây dựng nông thôn mới được đẩy mạnh; trên 73% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Giảm nghèo bền vững được chú trọng; tỉ lệ hộ nghèo đa chiều giảm khoảng 1%. Chủ động các biện pháp ứng phó, kịp thời khắc phục hậu quả, giảm thiểu thiệt hại của thiên tai, bão lũ.

Quốc phòng, an ninh, đối ngoại được tăng cường. Độc lập, chủ quyền quốc gia được giữ vững; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; các hoạt động đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế được đẩy mạnh; góp phần nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế. Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh; công tác kiểm tra, thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử được chú trọng và đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: Từ những số liệu nêu trên, có thể nói những kết quả đạt được của năm 2022 cao hơn năm 2021 là minh chứng cho sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, sự chung sức, đồng lòng, ý chí quyết tâm của cả hệ thống chính trị và nhân dân cả nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Từng bước trưởng thành, bản lĩnh hơn và có thêm những kinh nghiệm quý, bài học hay

Bên cạnh kết quả đạt được là cơ bản, nền kinh tế vẫn còn những tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức. Vẫn còn 1 chỉ tiêu chưa đạt và 1 chỉ tiêu xấp xỉ đạt kế hoạch; sức ép lạm phát cả bên trong và bên ngoài còn lớn; giải ngân vốn đầu tư công, triển khai thực hiện một số chính sách thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia và công tác lập quy hoạch ngành, quy hoạch địa phương còn chậm. Các thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản còn tiềm ẩn rủi ro; thanh khoản của một số tổ chức tín dụng yếu kém gặp khó khăn. Sản xuất kinh doanh trong một số ngành, lĩnh vực bị ảnh hưởng, tác động đến việc làm, thu nhập, đời sống của một bộ phận người lao động. Tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế tại một số cơ sở y tế chưa được xử lý dứt điểm. Phản ứng chính sách của một số bộ, ngành để khắc phục hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ tại một số địa phương còn chậm. Công tác bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng, đấu tranh phòng, chống tội phạm trên một số địa bàn còn nhiều khó khăn, thách thức…

Những hạn chế, bất cập nêu trên có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Tình hình thế giới biến động rất nhanh, phức tạp, khó lường; nước ta là một nước đang pháp triển, nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi, quy mô còn khiêm tốn, có độ mở lớn, năng lực nội tại, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế. Công tác phân tích, dự báo, ứng phó với biến động tình hình có lúc, có nơi còn bị động, lúng túng, chưa kịp thời. Sự phối hợp giữa một số bộ, ngành, địa phương chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao. Kỷ luật, kỷ cương hành chính có lúc, có nơi chưa nghiêm; còn một số cán bộ, công chức vi phạm quy định, bị xử lý kỷ luật...

Theo Thủ tướng, từ thực tiễn công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành trong khó khăn, thách thức vừa qua, chúng ta được trải nghiệm nhiều hơn, đã từng bước trưởng thành, bản lĩnh hơn và có thêm những kinh nghiệm quý, bài học hay như: (1) Phải bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, tổ chức thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, kịp thời, hiệu quả, ưu tiên trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó.

(2) Theo dõi sát, nắm chắc tình hình thực tiễn, bình tĩnh, sáng suốt; không chủ quan khi đạt kết quả, không bi quan khi gặp khó khăn, thách thức; phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, phù hợp, hiệu quả; chủ động có các phương án, kịch bản, chương trình, kế hoạch cụ thể, thực hiện từng bước chắc chắn, bài bản, lớp lang, khoa học, hiệu quả.

(3) Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tinh thần trách nhiệm, sự chủ động, phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả của các ban, bộ, ngành, địa phương, các cơ quan trong hệ thống chính trị; luôn cầu thị, học hỏi, khiêm tốn, lắng nghe.

(4) Có cơ chế, chính sách phù hợp huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực, kết hợp hài hòa, chặt chẽ, hiệu quả giữa các nguồn lực bên trong và bên ngoài.

(5) Giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hoá và đề cao trách nhiệm người đứng đầu gắn với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực và tiếp tục đẩy mạnh công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Nỗ lực, quyết tâm cao nhất để thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023

Thủ tướng nêu rõ, năm 2023 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm bản lề thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025. Tình hình thế giới dự báo tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường cả về chính trị, an ninh, kinh tế, xã hội. Những khó khăn, thách thức, yếu tố bất lợi kép từ bên ngoài và bên trong cùng những vấn đề mới phát sinh khó lường, chưa dự báo được tiếp tục tác động, ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh tế-xã hội, đời sống nhân dân, an ninh, quốc phòng của đất nước ta.

Thực hiện Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị và Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ tập trung chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương nỗ lực, quyết tâm cao nhất để thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023 với phương châm: "Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; chủ động, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả". Tinh thần đã nói là làm; đã cam kết là phải thực hiện; đã làm, đã thực hiện là phải có hiệu quả, sản phẩm lượng hoá được cụ thể, rõ ràng, cân đong, đo, đếm được. Tranh thủ thời cơ, vận hội, "biến nguy thành cơ"; vừa tập trung xử lý hiệu quả các nhiệm vụ thường xuyên ngày càng nhiều, đòi hỏi ngày càng cao; vừa giải quyết những vấn đề khó khăn, bất cập, tồn đọng kéo dài; vừa kịp thời ứng phó những vấn đề mới phát sinh, đồng thời tạo nền tảng mang tính căn cơ, lâu dài cho phát triển bền vững.

Các báo cáo của Chính phủ và dự thảo Nghị quyết 01 đã thể hiện rõ những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể trên tất cả các lĩnh vực. Thủ tướng nhấn mạnh một số vấn đề trọng tâm, mang tính gợi mở để Hội nghị tập trung thảo luận, làm rõ, thống nhất nhận thức và triển khai thực hiện hiệu quả trong năm 2023.

Cụ thể là các giải pháp nhiệm vụ, giải pháp để duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế; tăng cường kỷ luật, kỷ cương; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng tạo nền tảng cho nâng cao năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh, góp phần xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN độc lập, tự chủ, hội nhập thực chất, toàn diện, sâu rộng.

Cùng với đó là các nhiệm vụ, giải pháp để phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, đẩy nhanh hoàn thành phê duyệt các quy hoạch; thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Bộ Chính trị, của Quốc hội và Chương trình hành động của Chính phủ về phát triển 6 vùng kinh tế-xã hội; thúc đẩy đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, dạy nghề, nhất là kỹ năng nghề, thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn.

Đồng thời, phát triển văn hóa ngang tầm với phát triển kinh tế, chính trị, xã hội; gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế với văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống nhân dân; thực hiện hiệu quả các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về quốc phòng, an ninh, đối ngoại để gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ khi chưa có nguy cơ; làm tốt hơn nữa công tác thông tin truyền thông, nhất là truyền thông chính sách.

Thủ tướng nêu rõ, Hội nghị hôm nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023 theo Kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội. Với tinh thần dân chủ, thẳng thắn, trách nhiệm cao, sâu sát thực tiễn, Thủ tướng đề nghị đề nghị quý vị đại biểu, lãnh đạo các địa phương, bộ, ngành quan tâm dành thời gian nghiên cứu, phát biểu ngắn gọn, tập trung đóng góp vào các báo cáo và dự thảo Nghị quyết 01 của Chính phủ.

Thủ tướng nhấn mạnh, tại Hội nghị hôm nay, chúng ta rất mong đợi được đồng chí Tổng Bí thư, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước phát biểu, góp ý, chỉ đạo. Những ý kiến chỉ đạo, định hướng của đồng chí Tổng Bí thư và của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước sẽ là nguồn động viên, cổ vũ to lớn, tạo thêm động lực và bổ sung, hoàn thiện mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp để Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương thực hiện hiệu quả trong năm 2023 và những năm tới.