Chiều 19/6, tại Diễn đàn Báo chí toàn quốc đã diễn ra phiên thảo luận chuyên sâu “Lãnh đạo nữ trong báo chí: Tiếng nói của nữ giới trong điều hành tin tức”.
Tham dự phiên thảo luận có Nhà báo Phan Thanh Phong - Trưởng ban Chuyên đề, Báo Nhân Dân, Phó Chủ tịch Liên chi hội nhà báo Báo Nhân Dân; TS Nguyễn Tri Thức - Ủy viên Ban Biên tập, Giám đốc Trung tâm Chuyên đề và Truyền thông - Phát hành, Tạp chí Cộng sản; Bà Phó Cẩm Hoa - Trưởng Ban Đối ngoại (VOV5), Đài Tiếng nói Việt Nam; Ông Nguyễn Ngọc Thanh - Trưởng Ban Nhân Dân điện tử, Báo Nhân Dân; Bà Đặng Thị Phương Thảo - Phó Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch; Bà Lý Việt Trung - Tổng Biên tập Báo Phụ nữ TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội nhà báo TP Hồ Chí Minh; Bà Lại Thuý Hà - Báo Văn hoá; Nhà báo Hà Tùng Long - Báo Nông thôn ngày nay/điện tử Dân Việt…
Tỷ lệ nữ giới trong vai trò lãnh đạo báo chí cấp cao vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng
Hiện cả nước có hơn 800 cơ quan báo chí với khoảng 41 nghìn người hoạt động trong lĩnh vực báo chí - truyền thông, trong đó có khoảng 21 nghìn người được cấp thẻ nhà báo. Mặc dù lực lượng nhà báo nữ ngày càng gia tăng cả về chất và lượng, tiềm năng vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Tỉ lệ nữ hội viên trong Hội Nhà báo Việt Nam chiếm hơn 40%, song đến nay vẫn chưa có nữ lãnh đạo giữ chức vụ Phó Chủ tịch hội trở lên; số lượng nữ tổng biên tập cũng còn khá khiêm tốn so với tổng số nữ nhà báo.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Nhà báo Phan Thanh Phong - Trưởng ban Chuyên đề, Báo Nhân Dân cho biết, qua một thế kỷ phát triển của nền báo chí cách mạng Việt Nam, bóng dáng những người phụ nữ làm báo luôn hiện diện - âm thầm nhưng bền bỉ.
Đến thời kỳ đổi mới, phụ nữ làm báo tiếp tục khẳng định bản lĩnh qua những vai trò ngày càng cao hơn trong hệ thống báo chí. Nhiều nữ tổng biên tập đã góp phần mở ra tư duy làm báo nhân văn, đổi mới và gắn với thời cuộc.
Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều nữ phóng viên, biên tập viên là gương mặt chủ lực tại các cơ quan báo chí lớn - từ tòa soạn in đến truyền hình, phát thanh và nền tảng số. Họ có mặt tại các tuyến đầu - từ phòng họp chính trị đến vùng bão lũ, từ đối thoại quốc tế đến phóng sự điều tra. Họ được ghi nhận bằng giải thưởng báo chí quốc gia và nhiều giải báo chí uy tín khác, bằng sự tin cậy của độc giả, và bằng chính vị trí lãnh đạo mà họ đang đảm nhiệm.
“Nhưng thẳng thắn mà nói, tỷ lệ nữ giới trong vai trò lãnh đạo báo chí cấp cao vẫn còn quá khiêm tốn so với tiềm năng. Không ít nhà báo nữ tài năng vẫn ngần ngại khi bước vào vị trí quản lý - bởi gánh nặng kép giữa gia đình và công việc, bởi những định kiến âm ỉ về giới tính trong điều hành, và đôi khi là bởi thiếu các cơ hội tiếp cận với kỹ năng quản trị hiện đại trong môi trường số”, bà Phong nhấn mạnh.
 |
Nhà báo Phan Thanh Phong - Trưởng ban Chuyên đề, Báo Nhân Dân phát biểu tại phiên thảo luận. |
Theo Nhà báo Phan Thanh Phong, trong bối cảnh hiện nay, khi truyền thông đang đứng giữa cơn bão của chuyển đổi số, AI, nền tảng đa kênh và áp lực cạnh tranh chưa từng có, vai trò của người lãnh đạo càng trở nên then chốt. Ở đó, tiếng nói của nữ giới - với sự mềm dẻo, đa cảm nhưng cũng đầy lý trí và kiên định - cần được lắng nghe, nhìn nhận và trao cơ hội phát huy một cách bình đẳng, thực chất.
Nữ nhà báo không chỉ là người làm nghề giỏi - mà có thể là người lãnh đạo giỏi
Cũng tại phiên thảo luận, Nhà báo Hà Tùng Long cho biết, chủ tọa phiên thảo luận đề cập chính là tiếng nói của các lãnh đạo nữ trong cơ quan báo chí hiện nay. Về điều này, nếu hiểu “tiếng nói” ở đây không chỉ là quyền được nói ra, được bày tỏ ý kiến mà còn là quyền được lắng nghe, có ảnh hưởng và quyết định thì trong 100 năm phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam, điều này được thay đổi tích cực và rõ rệt trong từng thời kỳ, từng giai đoạn lịch sử.
Trong thời đại báo chí công nghệ số thì tiếng nói của các lãnh đạo nữ trong cơ quan báo chí đang hiện diện rất rõ ràng và tương đối dễ nhận diện.
“Tính đến nay, chúng ta có hơn 40% hội viên Hội Nhà báo Việt Nam là nữ giới, trong đó có rất nhiều nữ nhà báo làm Tổng Biên tập, Phó Tổng Biên tập, Giám đốc Đài Truyền hình và Phó Tổng Giám đốc hoặc Phó Giám đốc Đài Truyền hình.
Thời đại báo chí công nghệ số đã mở ra rất nhiều cơ hội để phụ nữ khẳng định vai trò lãnh đạo cơ quan báo chí thông qua: Sáng tạo và định hướng nội dung; Tổ chức, quản trị và điều hành tòa soạn; Xây dựng văn hóa công sở và đối ngoại; Gắn hoạt động báo chí với công tác xã hội; Quản lý khủng hoảng truyền thông số…; Thúc đẩy bình đẳng giới trong cơ quan báo chí”, Nhà báo Hà Tùng Long cho hay.
Cũng theo Nhà báo Hà Tùng Long, tiếng nói của phụ nữ trong điều hành báo chí bây giờ không chỉ đơn thuần là việc có mặt trong bộ máy lãnh đạo mà nhiều năm trở lại đây đã góp phần làm thay đổi bản chất của truyền thông: từ thông tin đơn thuần sang truyền thông tạo tác động xã hội tích cực. Tuy nhiên, khách quan mà nói thì tiếng nói của lãnh đạo nữ trong cơ quan báo chí vẫn chưa được lắng nghe ở quy mô tương xứng với năng lực và tiềm năng của họ. Điều này không chỉ là vấn đề nội bộ ngành báo chí mà còn phản ánh hệ giá trị xã hội về quyền lực, tiếng nói và giới.
 |
| Các đại biểu tham gia phiên thảo luận. |
Phiên thảo luận đã đưa ra nhiều vấn đề rất thẳng thắn, từ vấn đề “Có phải nhiều phụ nữ ngồi ghế lãnh đạo hiện vẫn đang bị “kiểm soát mềm””; “Nữ lãnh đạo, để tồn tại, vừa phải giữ vững nguyên tắc, vừa phải mềm mại hơn kỳ vọng”; “Liệu có đang tồn tại một định kiến rằng phụ nữ dễ cảm xúc nên khó làm tổng biên tập”; “Có hay không một “chuẩn mực ngầm” đang tồn tại, nơi phụ nữ nếu quá sắc sảo thì bị coi là mạnh mẽ thái quá, mà nếu mềm mỏng thì lại bị đánh giá là thiếu bản lĩnh lãnh đạo?”; ““Tiêu chuẩn kép” đang khiến nhiều phụ nữ phải gồng mình để chứng minh bản thân, thay vì chỉ đơn giản được… tin tưởng?”…
Sau hơn 2 giờ trao đổi sâu sắc, những câu chuyện thực tiễn và cả những trăn trở thẳng thắn cho thấy tiếng nói của nữ giới trong báo chí hôm nay không chỉ là sự hiện diện - mà là sức mạnh kiến tạo, điều hành và dẫn dắt. Từ phòng tin đến phòng họp, từ hiện trường đến bàn biên tập - những nữ nhà báo đang từng ngày khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và sự dấn thân trong một nghề nghiệp đầy thử thách.
“Những điều hôm nay chúng ta nghe được không phải là câu chuyện “bình đẳng giới” đơn thuần. Mà là một lời khẳng định: Nữ nhà báo không chỉ là người làm nghề giỏi - mà có thể là người lãnh đạo giỏi. Họ không cần ưu ái - chỉ cần cơ hội công bằng và sự tin tưởng thật sự. Khi nữ giới bước lên - không chỉ họ thay đổi - mà cả nền báo chí sẽ trưởng thành theo một cách bền vững và nhân văn hơn”, Nhà báo Phan Thanh Phong chia sẻ.
