Tinh thần đổi mới của Quốc hội

Kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn”, khó khăn về thể chế

Nhiệm kỳ Quốc hội (QH) khóa XV bắt đầu trong hoàn cảnh đầy thách thức. Đợt bùng phát dịch lần thứ tư lan rộng ra hầu hết các tỉnh, TP trên cả nước đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân. Trong bối cảnh đó, ngay từ kỳ họp đầu tiên, QH khóa XV đã cho thấy tinh thần đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt trong xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế khi thông qua Nghị quyết số 30/2021/QH15, cho phép Chính phủ, Thủ tướng được chủ động, linh hoạt quy định và tổ chức áp dụng các biện pháp chưa được luật quy định hoặc thậm chí khác với quy định của luật để ứng phó kịp thời với tình hình diễn biến của dịch bệnh. Đây được đánh giá là quyết định chưa từng có tiền lệ của QH nhưng cần thiết nhằm đáp ứng kịp thời đòi hỏi của thực tế.

Tiếp đó, chỉ trong vòng chưa đầy 2 tháng, trong các ngày 6/8 và 24/9/2021, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ đã triệu tập 2 phiên họp khẩn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), với kết quả là Nghị quyết 268/NQ-UBTVQH15 về việc cho phép Chính phủ ban hành nghị quyết có một số nội dung khác với quy định của luật để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch và Nghị quyết số 03/2021/NQ-UBTVQH15 ban hành chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng đại dịch COVID-19 từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Chủ tịch QH cũng nhiều lần khẳng định, QH sẽ không chờ các dự án luật được các cơ quan soạn thảo trình sang xong mới cho ý kiến, mà QH sẽ giữ vai trò chủ động dẫn dắt công tác lập pháp, vào cuộc từ sớm, từ xa. Tinh thần này được thể hiện rõ ở việc từ ngày 4 đến 11/1/2022, QH khóa XV đã tiến hành Kỳ họp bất thường lần thứ nhất. Đây là kỳ họp bất thường lần đầu tiên được tổ chức trong lịch sử hoạt động của QH Việt Nam.

Tại Kỳ họp này, sau 4,5 ngày làm việc với tinh thần khẩn trương, khoa học, dân chủ và trách nhiệm cao, Kỳ họp đã hoàn thành toàn bộ chương trình đề ra và thành công rất tốt đẹp. QH đã xem xét, thông qua 1 Luật, 4 Nghị quyết với sự thống nhất cao. Trong đó, sau khi xem xét kỹ lưỡng, QH đã thông qua Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, góp phần khắc phục những thiệt hại do đại dịch COVID-19 gây ra, khôi phục lại thị trường lao động, giải quyết các vấn đề an sinh - xã hội, đưa nền kinh tế phát triển bền vững, thích ứng linh hoạt với trạng thái bình thường mới, bắt kịp với xu thế phát triển của thế giới.

Đây cũng là quyết đáp đặc biệt quan trọng nhằm tiếp sức cho doanh nghiệp và nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay. Việc thông qua Nghị quyết này với gói hỗ trợ có quy mô lớn nhất từ trước đến nay (gần 350.000 tỷ đồng) và chỉ thực hiện trong 2 năm 2022-2023 đã cơ bản đáp ứng được mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của QH trong việc đưa nền kinh tế của nước ta sớm vượt qua giai đoạn nhiều khó khăn, thử thách để vững bước đi lên.

Cũng tại Kỳ họp, QH đã thông qua chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025. Dự án là hành lang vận tải quan trọng nhất trong hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông cả nước, có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước.

Một nội dung quan trọng khác tại Kỳ họp là xem xét, thông qua Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự theo quy trình rút gọn tại một kỳ họp. Các đại biểu QH đã nghiên cứu thấu đáo, thảo luận kỹ lưỡng về sự cần thiết và những nội dung sửa đổi, bổ sung, cẩn trọng đối với những nội dung chưa được đánh giá tác động kỹ để đưa ra nhiều ý kiến xác đáng, cụ thể, làm rõ những vấn đề bất cập; xem xét thận trọng, toàn diện trước khi biểu quyết thông qua…

Thành công của kỳ họp tiếp tục thể hiện tinh thần đổi mới, quyết liệt hành động vì lợi ích của nhân dân, luôn trăn trở, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của cử tri và nhân dân để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho người dân và doanh nghiệp; khẳng định hoạt động của QH ngày càng đi vào chiều sâu, đoàn kết, dân chủ, gần dân, sát với thực tiễn.

Tiền lệ tốt cần tiếp tục phát huy

Phát biểu tại phiên họp của UBTVQH cho ý kiến về tổng kết Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, QH khóa XV, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ khẳng định, những việc QH đã quyết định tại kỳ họp nếu để đến khi QH họp thường kỳ vào tháng 5 tới mới bàn thì sẽ làm lỡ thời cơ của đất nước. Những việc này không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt cho năm 2022, 2023 mà còn có ý nghĩa quan trọng cho cả nhiệm kỳ và những năm tiếp theo.

Biểu quyết thông qua Nghị quyết chung của Kỳ họp bất thường bằng phần mềm cài đặt trên iPad.

Theo Chủ tịch QH, toàn bộ các khâu chuẩn bị và tổ chức kỳ họp đều thể hiện rõ tầm nhìn xa, trông rộng và sự vào cuộc chuẩn bị từ sớm, từ xa, đúng như chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Kỳ họp thứ nhất, QH khóa XV, theo đó QH cần phát huy những thành tựu và kinh nghiệm của 75 năm qua, tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả hoạt động để đáp ứng tốt nhất yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đất nước trong giai đoạn mới. Chủ tịch QH cũng khẳng định, với việc tổ chức thành công kỳ họp, QH đã thể hiện tính chủ động, nhanh nhạy, linh hoạt; thể hiện rõ 3 “quyết” là quyết đoán, quyết tâm và quyết định.

Theo Đại biểu QH Vũ Tiến Lộc, QH khóa XV có rất nhiều đổi mới trong hoạt động. QH không chỉ song hành với Chính phủ mà trong một số hoạt động QH còn đóng vai trò dẫn dắt, những đề án, dự án luật không chỉ từ cơ quan Chính phủ đề xuất mà các Ủy ban của QH, UBTVQH còn đưa ra những đòi hỏi, định hướng, gợi ý, đề nghị đối với Chính phủ. Với việc tổ chức Kỳ họp bất thường lần đầu tiên trong lịch sử QH để đưa ra những chương trình, kế hoạch tái thiết, phục hồi nền kinh tế; đưa ra chính sách, giải pháp để yểm trợ cho Chính phủ trong thực hiện chương trình phòng chống dịch bệnh và phục hồi, phát triển nền kinh tế đã cho thấy vai trò chủ động, tích cực của QH.

Việc tổ chức thành công Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, QH khóa XV được đánh giá là tiền lệ tốt, cần được tiếp tục phát huy để hướng tới một QH hoạt động thường xuyên, chuyên nghiệp hơn, góp phần thực hiện tốt hơn nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, đáp ứng mục tiêu cao nhất là vì sự phát triển bền vững của đất nước, củng cố niềm tin vững chắc của nhân dân vào các chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, thích ứng linh hoạt và an toàn trong và sau đại dịch.

Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Thư ký QH, Chủ nhiệm Văn phòng QH Bùi Văn Cường cũng cho biết, tới đây nếu xét thấy có các nội dung cấp bách, quan trọng phát sinh ngoài những kỳ họp thường kỳ cần giải quyết sớm, QH sẽ tính tới tổ chức kỳ họp bất thường nữa với mục tiêu cao nhất là phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nước, đảm bảo thể chế hóa kịp thời các Nghị quyết của Đảng. Việc này cũng nhằm thể hiện sự chủ động, tích cực của QH trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.