Trăn trở tuổi 30: Chuẩn bị kế hoạch cho tuổi già độc lập

Câu chuyện người trẻ tận hưởng cuộc sống

Ngưỡng 30 đối với nhiều người có thể là giai đoạn sung sức và tươi trẻ để tập trung phấn đấu cho sự nghiệp và cuộc sống để sống trọn với hiện tại. Thế nên, người ta hiển nhiên nghĩ rằng mình còn rất nhiều thời gian và quá sớm để phải chuẩn bị cho tuổi già.

Thực tế là cuộc sống của người trẻ ngày nay đã tốt hơn nhiều so với các thế hệ trước. Do vậy, người trẻ cũng “chịu chi” nhiều hơn cho những hàng hoá, dịch vụ đắt đỏ. 5 năm trước, báo cáo về Chỉ số Niềm tin người tiêu dùng do Nielsen thực hiện đã nhận định: người tiêu dùng Việt Nam đang thay đổi lối sống rất nhanh, họ ngày càng sẵn sàng chi tiêu cho những khoản mục lớn nhằm mục đích nâng cấp đời sống. Điều này phản ánh mong muốn mạnh mẽ của người tiêu dùng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Sở hữu thu nhập tốt nên chị Bùi Mai Lan (quận Bình Thạnh, TP HCM) dành nhiều ưu tiên để tận hưởng cuộc sống độc thân và chưa nghĩ nhiều đến tuổi già. “Mình lên kế hoạch mỗi năm dành một tỉ lệ nhất định trong thu nhập cho một chuyến du lịch, kiểu du lịch tận hưởng chứ không phải du lịch nhanh, nên cũng là một khoản khá”, chị Lan chia sẻ.

Thế nhưng cùng với việc tiếp cận và tận hưởng cơ hội sống tốt hơn thì người trẻ có xu hướng sợ đối mặt với tuổi già cùng những vấn đề áp lực của xã hội hiện đại, chủ yếu liên quan đến an sinh xã hội như y tế, giáo dục. Từ đó dẫn đến việc thiếu sự chủ động trong hành trình chuẩn bị cho tuổi già độc lập sau này.

Việt Nam đang già đi quá nhanh

Xu hướng người trẻ chọn sống độc thân, hoặc chỉ sinh một con đã liên tục kéo giảm tỷ suất sinh ở Việt Nam trong những năm gần đây, hiện ở mức 2,09 con/phụ nữ. Ở các đô thị lớn như TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai có mức sinh rất thấp, TP HCM chỉ có 1,53 con/phụ nữ, mức thấp nhất cả nước.

Tỷ suất sinh thấp rõ ràng sẽ là điều kiện để những đứa trẻ được chăm sóc tốt hơn, tiếp cận các dịch vụ an sinh xã hội tốt hơn nhưng mặt khác, vấn đề này khiến Việt Nam tiến gần hơn đến già hoá dân số.

Hiện tại, nước ta đã đi được khoảng một nửa chặng đường của thời kỳ dân số vàng, trong khi tốc độ già hoá dân số của Việt Nam nhanh hơn nhiều so với các nước phát triển như ở Nhật Bản là 26 năm, Mỹ 69 năm, Thụy Điển 85 năm,... nhưng Việt Nam chỉ cần 20 năm.

Một khảo sát khác trên 69.000 người ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ thực hiện hồi tháng 8/2021 cho thấy, trong số hơn 42.700 người bị mất việc làm do dịch COVID-19 thì gần 50% trong số đó có nguồn tiền tích lũy chỉ đủ để đảm bảo cho cuộc sống dưới một tháng. Rõ ràng họ chưa có kế hoạch tài chính dự phòng trong ngắn hạn chứ chưa nói đến chuẩn bị tài chính khi về già.

Chuẩn bị kế hoạch tuổi già độc lập là cấp thiết

Viễn cảnh Việt Nam già hoá là một lẽ hiển nhiên mà chúng ta đang phải đối mặt. Và thực chất, Việt Nam sẽ không còn nhiều thời gian để chuyển từ giai đoạn “già hoá dân số” sang “dân số già”. Trong khi đó, lực lượng lao động của Việt Nam đang ở giai đoạn sung sức nhất, nhưng nhìn chung thì điều kiện xã hội, mức sống lại chưa phải tốt nhất.

Nếu không kịp thời có chính sách đón đầu, chuẩn bị thích nghi với xã hội dân số già thì chỉ 15-20 năm nữa, những người trẻ hôm nay sẽ gánh trên vai rất nhiều áp lực, đó là trách nhiệm với bố mẹ già và với chính bản thân mình cũng đang về già.

Do vậy, bên cạnh các chính sách vĩ mô từ Chính phủ chuẩn bị cho sự thích ứng với xã hội “già hoá”, cần sự chủ động của mỗi người dân có kế hoạch cho bản thân khi về già. Thế hệ “còn trẻ” nên bắt đầu nghiêm túc suy nghĩ và hành động để ngăn chặn vô số khả năng đối mặt với những khó khăn về mặt tài chính và sức khỏe lớn hơn khi tuổi già ập đến.