Điều chỉnh chính sách theo hướng tăng NOXH cho thuê
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Văn Hiển (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, theo báo cáo đánh giá tác động, chính sách về phát triển và quản lý NOXH để bán, cho thuê, cho thuê mua là một trong 8 nhóm chính sách quan trọng trong lần sửa đổi luật lần này.
Chính sách trên được thể hiện trong các quy định chung và Chương 6 của dự thảo luật. Qua nghiên cứu, đại biểu nhận thấy chính sách này được thể hiện trong dự thảo chưa thực sự trúng và xử lý đúng vướng mắc từ thực tiễn.
Phân tích 2 vướng mắc chính, đại biểu Nguyễn Văn Hiển nhận định, chính sách và dự thảo Luật đang đi theo hướng cố gắng bảo đảm cho người có thu nhập thấp và đối tượng chính sách được hưởng sở hữu NOXH thay vì bảo đảm cho người dân có quyền có chỗ ở hợp pháp.
Theo đại biểu chính sách và điều khoản trong dự thảo Luật dường như đang hướng mục tiêu cho người dân có quyền sở hữu NOXH nhưng thực tế, người có thu nhập thấp, nhất là tại các đô thị, chủ yếu là công nhân, người mới đi làm có thu nhập thấp hơn mức trung bình trong khi nhà ở là tài sản quá lớn, quá sức đối với đại bộ phận người có thu nhập thấp nên việc mua, sở hữu một căn hộ, dù là NOXH trả góp cũng là gánh nặng tài chính quá lớn.
“Do đó, nếu cứ gắn mục tiêu này sẽ dẫn đến hệ quả là người dân sẽ khai man các điều kiện như diện tích, thu nhập để hưởng lợi từ việc mua NOXH với giá thấp hoặc người có tiền mượn tên công nhân để đăng ký mua dẫn đến hiện tượng đầu cơ làm cho NOXH không phục vụ đúng đối tượng, mất đi ý nghĩa của nó”, đại biểu nói.
Bất cập thứ 2 được đại biểu chỉ ra là không tách bạch giữa chính sách phát triển NOXH với chính sách quản lý, vận hành NOXH, quá chú trọng đến ưu đãi dành cho bên cung - tức là chủ đầu tư, hơn là ưu đãi dành cho bên cầu – tức là người mua nhà.
Từ các phân tích trên, đại biểu Nguyễn Văn Hiển đề nghị chính sách về NOXH cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn, cụ thể cần tập trung vào mục tiêu cốt yếu của phát triển NOXH đáp ứng nhu cầu có nơi ở phù hợp cho người dân, không phải là đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở.
Với định hướng đó, NOXH phải được điều chỉnh theo hướng tăng nhà ở cho thuê và nguồn hỗ trợ của ngân sách nhà nước được phân chia phù hợp cho cả 3 bên là chủ đầu tư, cơ quan quản lý vận hành và người dân.
Bên cạnh đó, cần tách bạch giữa chính sách phát triển NOXH với chính sách quản lý, vận hành xã hội, tách bạch giữa đầu tư nhà giá rẻ để bán, để thuê mua với đầu tư NOXH để cho thuê.
Cần tách bạch giữa đầu tư và vận hành NOXH, trong đó Nhà nước sớm hoàn thiện các quy định liên quan đến NOXH cho thuê, tạo cơ sở pháp lý cho việc bố trí các nguồn vốn hỗ trợ phù hợp, đặc biệt là nguồn vốn ngân sách; cũng như thiết lập các tổ chức chuyên biệt quản lý và vận hành NOXH.
Cùng với đó, chính sách của Nhà nước cần đặt mục tiêu, lộ trình rất cụ thể để có một số lượng NOXH đủ lớn để đáp ứng nhu cầu của người dân. Đồng thời, đại biểu đề nghị sửa đổi lại khái niệm về NOXH trong dự thảo luật. Theo đó, NOXH chỉ áp dụng hình thức cho thuê, không phải quy định là hình thức mua, cho thuê mua.
 |
Đại biểu Nguyễn Văn Hiển phát biểu tại phiên họp. |
“Nếu quy định NOXH chỉ dành cho thuê như kinh nghiệm của các nước sẽ không xảy ra tình trạng người có thu nhập cao tranh mua, thuê NOXH với người có thu nhập thấp, không tạo ra sự bất bình đẳng xã hội. Nên chăng có quy định tách riêng về nhà giá rẻ với NOXH sẽ hợp lý, vì nhà giá rẻ có thể mua và cho thuê và bản chất là nhà thương mại còn NOXH thì chỉ nên để cho thuê. Có như vậy thì người dân, nhất là người có thu nhập thấp ở đô thị mới có hy vọng được tiếp cận, nhở xã hội”, đại biểu nêu ý kiến.
Mở rộng khái niệm NOXH
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) đề nghị bổ sung đối tượng hộ gia đình vào trong nhóm cá nhân và hộ gia đình. Bên cạnh đó, tại khoản 8, đề nghị sửa lại khái niệm NOXH là nhà ở dành cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước về nhà ở theo quy định pháp luật.
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành cũng đề nghị mở rộng hơn khái niệm về NOXH, tránh quan điểm “bất thành văn” NOXH là nhà ở cho đối tượng loại 2, giá rẻ đi cùng với chất lượng kém, không đảm bảo các điều kiện sử dụng cho người dân như đã tồn tại ở một số dự án thời gian qua, nhất là vấn đề nhà ở tái định cư gây bức xúc trong dư luận.
Về đối tượng được hưởng chính sách NOXH, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, dự thảo Luật quy định cán bộ, công chức, viên chức không thuộc đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân mới được hưởng chính sách này nhưng mức chịu thu thuế thu nhập cá nhân hiện nay tương đối thấp. Do đó, đại biểu đề nghị cân nhắc để quy định phù hợp với thực tiễn đời sống cán bộ, công chức, viên chức.
Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cho rằng, để giải quyết vấn đề bốc thăm may rủi để mua NOXH theo báo chí phản ánh gần đây, ngoài việc quy định các đối tượng được hưởng chính sách về hỗ trợ nhà ở như dự thảo Luật, cần có quy định về thứ tự ưu tiên, các tiêu chí cụ thể hơn để các đối tượng dễ tiếp cận với NOXH, đồng thời quy định chặt chẽ để không làm phát sinh việc trục lợi chính sách về NOXH.
