Trong thư gửi tới Báo Pháp luật Việt Nam điện tử mới đây, bạn đọc đưa ra tình huống: Ông A và bà B kết hôn năm 1980 và có 03 người con. Đầu năm 2020, ông A đệ đơn yêu cầu li hôn bà B với lí do không thể tiếp tục chung sống xuất phát từ những bất đồng trong quan điểm. Yêu cầu của ông B được Toà án tiếp nhận và giải quyết xong bằng một quyết định chưa có hiệu lực.
Sau đó, ông A chuyển ra khỏi ngôi nhà chung của hai vợ chồng và về sống với người con trai cả, coi như đã chính thức li hôn; còn bà B sống cùng 02 người con gái.
Tuy nhiên, bà B qua đời ngay sau đó, có để lại di chúc phân chia tài sản cho ba người con nhưng không đề cập đến ông A vì cho rằng hai người đã li hôn. Ông A khởi kiện ra toà vì cho rằng trên giấy tờ hai ông bà vẫn là vợ chồng và ông vẫn có quyền được chia di sản.
Về tình huống này, Luật sư Nguyễn Tiến Sơn - Văn phòng Luật sư Hoàng Huy (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) - nhận định: Tuy tranh chấp phát sinh từ quan hệ hôn nhân giữa ông A và bà B nhưng vẫn thuộc phạm vi điều chỉnh của Bộ luật dân sự 2015 do có những yếu tố về phân chia tài sản thừa kế, cụ thể sau li hôn.
Căn cứ khoản 2 Điều 655 Bộ luật dân sự 2015: “Trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.” Áp dụng vào trường hợp thực tế, trong khoảng thời gian bản án chưa có hiệu lực pháp luật, và tại thời điểm bà B chết, ông A vẫn có quyền được hưởng tài sản thừa kế theo quy định pháp luật.
Việc ông A khởi kiện ra Toà án được giải quyết trên cơ sở Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành và thuộc thẩm quyền của Toà án nhân dân cấp huyện.
Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 644 Bộ luật dân sự 2015 về những người thừa kế không phụ thuộc nội dung di chúc: “Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó: a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;”, chồng vẫn được hưởng tài sản thừa kế kể cả khi không có tên trong di chúc.
Theo đó, trong trường hợp này, ông A vẫn có quyền hưởng di sản với một khoản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản đó được chia theo pháp luật. Việc chia di sản được thực hiện trên cơ sở tổng tài sản mà bà B để lại.