Tuyến biên giới Lào Cai - Vân Nam nhiều sông suối với gần 132km đường biên nằm trên lòng sông suối, đồi núi hiểm trở, đường sá đi lại khó khăn, khí hậu khắc nghiệt. Khu vực biên giới có 26 xã, phường với 17 dân tộc anh em sinh sống, cơ sở hạ tầng kém phát triển. Nhân dân hai bên biên giới có quan hệ thân tộc, dòng tộc lâu đời. Đời sống, kinh tế, văn hóa, xã hội của đồng bào còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp nên ý thức về quốc gia, quốc giới của một bộ phận đồng bào còn hạn chế.
Nơi đây, các phần tử xấu thường lợi dụng khu vực biên giới làm nơi truyền đạo trái pháp luật, hoặc kích động, chia rẽ dân tộc. Hầu hết sông suối về mùa khô đều cạn, đi lại dễ dàng làm nảy sinh các hoạt động vi phạm Quy chế biên giới, đáng chú ý là các hoạt động: buôn bán phụ nữ, trẻ em; mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, vũ khí; buôn lậu qua biên giới.
Từ năm 2005, BĐBP Lào Cai đã thiết lập quan hệ tuần tra song phương trên biên giới, là đơn vị thiết lập quan hệ sớm nhất và đang duy trì có hiệu quả hoạt động này. Đại tá Đỗ Ngọc Tuấn, Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh Lào Cai cho biết: “Từ tháng 9/2013, BĐBP tỉnh Lào Cai đã triển khai mô hình kết nghĩa giữa Đồn BP Việt Nam với trạm Kiểm soát Biên phòng và tiểu đoàn BĐB Trung Quốc, là đơn vị đầu tiên triển khai mô hình này.
Đến nay, đã có 8 đơn vị thuộc BĐBP tỉnh Lào Cai tổ chức kết nghĩa với lực lượng bảo vệ biên giới, cửa khẩu nước bạn. Thông qua hoạt động kết nghĩa, hai bên đã thực sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau, gắn bó, phối hợp chặt chẽ với nhau hơn trong thực thi nhiệm vụ.
Ngoài ra, hai bên còn phối hợp tuyên truyền, giáo dục nhân dân hai bên biên giới chấp hành nghiêm hiệp định, quy chế biên giới, phối hợp chặt chẽ trong tổ chức tuần tra song phương, trao đổi thông tin, giúp đỡ lẫn nhau trong đấu tranh phòng chống tội phạm, nhất là xử lý tốt các vụ việc xảy ra trên biên giới, cửa khẩu ngay từ cơ sở không để phức tạp nảy sinh”.
Lào Cai là tỉnh hoàn thành việc phân giới cắm mốc trước 1 năm so với các tỉnh biên giới phía Bắc theo Hiệp định phân định biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc. Sau ngày Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Trung Quốc tuyên bố hoàn thành việc phân giới, cắm mốc biên giới trên đất liền giữa hai nước (31/12/2008), Lào Cai tiếp tục là tỉnh dẫn đầu các tỉnh biên giới phía Bắc về giải quyết dứt điểm các vùng đất hiện quản (vùng đất trước kia thuộc nước bên này nhưng sau khi phân giới, cắm mốc thuộc nước đối diện), các cồn, bãi trên sông suối, cũng như giải quyết xong các mốc cũ, các công trình quân sự, quốc phòng của Trung Quốc (các công trình được xây dựng trước đây, nay không còn phù hợp với đường biên giới đã chỉnh lý sau Hiệp định phân định biên giới trên đất liền giữa hai nước).
Vào tháng 8/2013, BĐBP Lào Cai đã tham mưu cho chính quyền địa phương tổ chức kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới Việt Nam - Trung Quốc giữa thôn Cốc Phương (xã Bản Lầu, huyện Mường Khương) với tổ Tam Bình Bá (thị trấn Nam Khê, huyện Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam). BĐBP Lào Cai cũng là đơn vị đầu tiên tổ chức kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới. Đến nay, trên tuyến biên giới Lào Cai đã tổ chức kết nghĩa được 4 cụm dân cư hai bên biên giới. Cư dân ở các cặp thôn - bản kết nghĩa đều thể hiện chung nguyện vọng được sống trong khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.
BĐBP Lào Cai cũng là đơn vị đầu tiên tổ chức thiết lập cơ chế tuần tra liên hợp giữa cấp Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh với Chi đội Công an châu Hồng Hà. BĐBP tỉnh Lào Cai, cũng là đơn vị đầu tiên tổ chức diễn tập phòng chống khủng bố trên biên giới cấp Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh với Chi đội Công an châu Hồng Hà vào năm 2015.
Hiện nay, quan hệ giữa chính quyền, nhân dân khu vực biên giới hai bên có bước phát triển mới và ngày càng đi vào chiều sâu, theo đúng phương châm 16 chữ: “Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và tinh thần 4 tốt “Láng giềng tốt, đồng chí tốt, bạn bè tốt, đối tác tốt”.
Năm 2015, BĐBP Lào Cai đã tổ chức tuần tra bảo vệ biên giới được 1.107 lần/6.537 lượt cán bộ, chiến sĩ, phối hợp tuần tra liên hợp với phía Trung Quốc 7 lần/283 lượt cán bộ, chiến sĩ hai bên tham gia, các đồn biên phòng tổ chức tuần tra song phương được 19 lần/373 lượt cán bộ, chiến sĩ hai bên tham gia.
Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm thu được nhiều kết quả với 6 chuyên án, điển hình như Chuyên án 438T phát hiện, bắt giữ 2 vụ/2 đối tượng, thu gần 6 nghìn viên ma tuý tổng hợp, 9,84 gam heroin, 2 điện thoại di động, 1 xe máy. Phát hiện, xử lý 194 vụ/547 đối tượng, trong đó khởi tố 25 vụ/28 đối tượng, tiếp nhận, giải cứu 113 nạn nhân bị buôn bán ra nước ngoài, hoàn chỉnh hồ sơ điều tra ban đầu, bàn giao cho cơ quan chức năng giải quyết tiếp 42 vụ/29 đối tượng/58 nạn nhân, xử lý vi phạm hành chính 117 vụ/495 đối tượng.