Vai trò của người mua/bán gần như không đáng kể
Tại Điều 40 Nghị định 91/2016/NĐ-CP (Điều kiện đối với tổ chức, cá nhân mua bán chế phẩm), khoản 3 nêu rõ: Tổ chức, cá nhân mua bán các chế phẩm diệt côn trùng diệt khuẩn thông dụng bao gồm: Nhang (hương) xua, diệt muỗi; tấm hóa chất xua muỗi dùng trong gia dụng và y tế; bình xịt xua, diệt côn trùng; bả diệt côn trùng; kem xoa, tấm dán, vòng xua côn trùng dùng cho người; dung dịch bốc hơi xua, diệt muỗi; màn, rèm, giấy tẩm hóa chất xua, diệt muỗi; chế phẩm diệt khuẩn dùng trong gia dụng không phải đáp ứng các yêu cầu quy định tại Khoản 1 Điều này (tức là không phải đáp ứng điều kiện Người phụ trách về an toàn hóa chất phải có trình độ trung cấp trở lên về hóa học và Người trực tiếp bán hàng có kiến thức về chế phẩm”.
Như vậy, Dự thảo Nghị định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước Bộ Y tế vẫn giữ quy định các tổ chức, cá nhân này phải đáp ứng điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật quy định tại khoản 2 Điều 40.
Theo nhận định của cộng đồng doanh nghiệp, phản ánh tới Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thì, trên thực tế, vai trò của người mua/bán đối với việc bảo đảm chất lượng của các loại chế phẩm diệt côn trùng này gần như không đáng kể. Cơ sở vật chất nơi mua bán gần như không ảnh hưởng lớn tới chất lượng của các sản phẩm này, và vì vậy cũng không ảnh hưởng tới lợi ích công cộng liên quan. Việc kiểm soát cần và nên được thực hiện ở khâu sản xuất.
Vì vậy, VCCI đề nghị bổ sung quy định sửa đổi khoản 3 Điều 40 theo hướng đối với các tổ chức, cá nhân mua bán các chế phẩm côn trùng trên không phải đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1 (về nhân sự), khoản 2 (cơ sở vật chất) Điều 40 Nghị định 91/2016/NĐ-CP.
Phải kiểm soát cơ sở cung cấp dịch vụ bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn
Điều kiện đối với cơ sở cung cấp dịch vụ diệt côn trùng, diệt khuẩn bằng chế phẩm được nêu rõ tại Điều 41 Nghị định 91/2016/NĐ-CP. Theo đó, Cơ sở là doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh được thành lập theo quy định của pháp luật (khoản 1), người trực tiếp thực hiện diệt côn trùng, diệt khuẩn có kiến thức về sử dụng chế phẩm để diệt côn trùng, diệt khuẩn theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Y tế (khoản 2), có trang thiết bị phù hợp với yêu cầu đối với từng kỹ thuật mà cơ sở cung cấp dịch vụ (khoản 3).
Dự thảo Nghị định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý nhà nước Bộ Y tế đã bỏ hai điều kiện quy định tại khoản 1, 2 và giữ lại điều kiện “có trang thiết bị phù hợp với yêu cầu đối với từng kỹ thuật mà cơ sở cung cấp dịch vụ” (khoản 3).
Tuy nhiên, các chuyên gia VCCI phân tích, việc giữ lại điều kiện có lẽ là không thích hợp bởi, xét về tính minh bạch, điều kiện này chưa đủ rõ ràng vì không rõ như thế nào được cho là “phù hợp”. Điều này có thể tạo ra sự tùy nghi trong diễn giải cách hiểu của các cơ quan nhà nước khi tiến hành kiểm tra doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, dịch vụ diệt côn trùng, diệt khuẩn bằng chế phẩm có thể gây ảnh hưởng tới lợi ích công cộng (sức khỏe, tính mạng con người, động thực vật ở khu vực xử lý) đối với mỗi lần thực hiện (tức là mỗi lần cung cấp dịch vụ). Do đó, việc kiểm soát bằng điều kiện kinh doanh (trước khi kinh doanh) là không cần thiết và không hiệu quả. Thay vào đó, cần kiểm soát quy trình cung cấp dịch vụ cho mỗi lần cung cấp dịch vụ. Như vậy, việc kiểm soát bằng các tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với quy trình cung cấp dịch vụ trong trường hợp này là thích hợp hơn.
Từ những phân tích trên, VCCI kiến nghị bỏ các điều kiện đối với cơ sở cung cấp dịch vụ diệt côn trùng, diệt khuẩn bằng chế phẩm quy định tại Điều 41 Nghị định 91/2016/NĐ-CP và thay bằng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với quy trình cung cấp dịch vụ.