Liên quan vụ án, Tòa cũng đưa 2 cựu Viện trưởng Viện VSDTTW là Đặng Đức Anh (SN 1964) và Nguyễn Trần Hiển (SN 1954), cùng Phạm Sơn Thủy (SN 1959, cựu Kế toán trưởng Viện VSDTTW) ra xét xử về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Kế toán trưởng chiếm đoạt 152 tỷ đồng chơi lô, đề
Theo cáo trạng, tháng 2/2023, Cục An ninh Chính trị Nội bộ (Bộ Công an) nhận được đơn tố cáo của ông Đặng Đức Anh (Viện trưởng Viện VSDTTW) ký. Nội dung đơn phản ánh, Ban lãnh đạo Viện đã kiểm tra tài khoản, đối chiếu kiểm tra sổ sách của Phòng Tài chính - Kế toán, phát hiện từ 1/1/2017 - 31/12/2022, Nguyễn Hoàng đã có hành vi rút 110 tỷ đồng từ 4 tài khoản của Viện VSDTTW nhưng không nhập quỹ tiền mặt của Viện.
Kết quả điều tra xác định, từ tháng 3/2009 - 2/2023, Viện VSDTTW mở 6 tài khoản tại một ngân hàng. Trong quá trình quản lý, sử dụng, Nguyễn Hoàng với vai trò là kế toán viên, Kế toán trưởng, Trưởng phòng Tài chính - Kế toán đã có hành vi viết khống 409 giấy rút tiền, séc và ủy nhiệm chi (gọi chung là giấy rút tiền) để rút hơn 246 tỷ đồng.
Sau khi rút tiền, Hoàng không nhập quỹ đơn vị, không nộp lưu các chứng từ rút tiền, tự theo dõi biến động số dư 6 tài khoản (do Hoàng chỉ sử dụng số điện thoại của mình để đăng ký, nhận tin nhắn ngân hàng), không báo cáo chủ tài khoản và Phòng Tài chính - Kế toán.
Trong tổng số tiền đã rút trên, có hơn 94 tỷ đồng sau khi rút ra, Hoàng đã nộp lại vào các tài khoản đã rút. Mục đích của Hoàng là để các tài khoản trên luôn còn tiền, tránh bị phát hiện. Số tiền hơn 152 tỷ đồng còn lại, Hoàng chiếm đoạt để sử dụng cá nhân.
Thủ đoạn của Hoàng là khi trình ký các giấy rút tiền, Hoàng viết khống đề xuất tạm ứng của các đơn vị, phòng ban thuộc Viện VSDTTW. Lợi dụng những lúc Nguyễn Trần Hiển, Đặng Đức Anh và Phạm Sơn Thủy bận việc, Hoàng trà trộn các giấy rút tiền vào tập văn bản, chứng từ cần ký gấp để các cá nhân trên ký, phê duyệt các giấy rút tiền.
Ngoài ra, từ 2009 - 2017, Hoàng đã sửa đổi số liệu trên các Báo cáo tài chính. Do đó, khi duyệt báo cáo cuối năm, lãnh đạo Viện cũng như Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Y tế) không phát hiện sự việc.
Để che giấu hành vi rút tiền, Hoàng đã rút tiền từ tài khoản này rồi nộp sang tài khoản khác hoặc vay, mượn tiền từ người thân, bạn bè để nộp tiền vào các tài khoản khi các tài khoản này cần tiền để sử dụng, quyết toán, kết thúc dự án.
Cơ quan chức năng xác định tổng số tiền Nguyễn Hoàng chiếm đoạt của Viện VSDTTW là hơn 152 tỷ đồng. Theo lời khai của Hoàng, toàn bộ số tiền sau khi chiếm đoạt chỉ sử dụng cá nhân và đánh bạc theo hình thức chơi lô, đề, không chi cho bất kỳ ai.
Lãnh đạo Viện thiếu kiểm tra, giám sát
Đối với Đặng Đức Anh (cựu Viện trưởng Viện VSDTTW), VKS xác định đã thiếu kiểm tra, giám sát thông tin người nhận tiền đứng tên Nguyễn Hoàng; không kiểm tra xem có đề xuất phương án chi, chứng từ quyết toán chi, sự cần thiết phải rút tiền từ tài khoản hay không; mà chỉ tin tưởng vào chữ ký xác nhận của Kế toán trưởng là Phạm Sơn Thủy và Nguyễn Hoàng nên đã ký giấy rút tiền.
Với vai trò thủ trưởng đơn vị, chủ tài khoản nhưng Đặng Đức Anh đã không thực hiện việc kiểm tra quỹ tiền mặt của đơn vị; không thực hiện việc kiểm kê, đối chiếu số dư trong các tài khoản ngân hàng, dẫn đến việc Hoàng nhiều lần rút tiền trong thời gian dài nhưng không được phát hiện kịp thời để có biện pháp ngăn chặn. Tổng số tiền thất thoát trong giai đoạn Đặng Đức Anh làm Viện trưởng, chủ tài khoản là hơn 129 tỷ đồng.
Tương tự, VKS cũng xác định ông Nguyễn Trần Hiển đã thiếu kiểm tra, giám sát thông tin người nhận tiền đứng tên Nguyễn Hoàng; không kiểm tra xem có đề xuất phương án chi, chứng từ quyết toán chi, sự cần thiết phải rút tiền từ tài khoản hay không... Tổng số tiền thất thoát trong giai đoạn ông Hiển làm Viện trưởng, chủ tài khoản, là hơn 23 tỷ đồng.
Tại CQĐT, ông Hiển nhận thức hành vi buông lỏng quản lý tài sản, chưa chấp hành đúng chế độ tài chính trong thời gian dài của bản thân là nghiêm trọng, gây thất thoát lớn về tài sản cho Nhà nước…
HĐXX tuyên phạt bị cáo Nguyễn Hoàng tử hình về tội “Tham ô tài sản”; bị cáo Đặng Đức Anh và Nguyễn Trần Hiển cùng bị tuyên 3 năm tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”; cựu Kế toán trưởng Phạm Sơn Thủy bị tuyên 4 năm tù.
Liên quan vụ án, HĐXX kiến nghị cơ quan chức năng xem xét trách nhiệm với ông Trần Như Dương (Phó Viện trưởng, Trưởng Trung tâm dịch vụ thuộc Viện VSDTTW) để làm rõ những hành vi có liên quan đến vụ “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Ông Dương bị xác định trong thời gian từ 2019 - 2021 đã ký 33 giấy ủy quyền, ủy nhiệm chi, để bị cáo Hoàng rút tiền từ Trung tâm dịch vụ chuyển về Viện.