Huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ việc xây dựng, phát triển dữ liệu quốc gia
Chiều 14/10, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 38, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Luật Dữ liệu.
Trình bày Tờ trình dự án Luật tại phiên họp, Thượng tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, việc xây dựng dự án Luật Dữ liệu nhằm tạo sự thống nhất, đồng bộ, sử dụng hiệu quả dữ liệu phục vụ công tác quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội; phục vụ phát triển Chính phủ số và cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính; phát triển kinh tế - xã hội; phát triển Trung tâm dữ liệu quốc gia. Dự thảo Luật gồm 7 chương, 67 điều.
Dự thảo Luật quy định về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia (Điều 29). Thẩm tra nội dung này, Uỷ ban Quốc phòng, an ninh của Quốc hội (UBQPAN) cơ bản nhất trí quy định về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách, được hình thành ở Trung ương để huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ việc xây dựng, phát triển dữ liệu quốc gia.
Có ý kiến cho rằng, cần làm rõ hơn cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn để xây dựng Quỹ này; làm rõ về các nguồn tài chính hình thành Quỹ; quy định rõ những hoạt động được chi từ ngân sách Nhà nước, hoạt động được chi từ Quỹ bảo đảm rõ ràng, minh bạch.
Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, rà soát các hoạt động được ưu tiên chi từ Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia quy định tại khoản 3 Điều 29 để tránh trùng với các hoạt động được ưu tiên đầu tư, hỗ trợ phát triển phục vụ công nghiệp công nghệ số tại dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số và các quy định của pháp luật có liên quan.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đánh giá cao Cơ quan chủ trì soạn thảo trong việc khẩn trương, tích cực xây dựng, hoàn thiện dự án Luật; kỳ vọng dự án Luật này khi được Quốc hội thông qua sẽ góp phần tạo nên hệ thống dữ liệu tập trung, thống nhất, đồng bộ và có thể nói là rất khổng lồ, trở thành kho tài sản vô giá của nước ta.
Về các nội dung của dự thảo Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quản lý, khai thác, vận hành dữ liệu không phải vấn đề mới đối với nước ta nhưng quy định tập trung, thống nhất trong một đạo luật là vấn đề mới trong hoạt động lập pháp của chúng ta. Vì vậy, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, cung cấp thêm kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt là những nước có thể chế chính trị, kinh tế - xã hội tương đồng Việt Nam để nghiên cứu, học hỏi trong quá trình xây dựng dự án Luật này.
Đảm bảo công khai, minh bạch trong việc quản lý, sử dụng Quỹ
Liên quan đến quy định về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia ở Điều 20 và Sàn giao dịch dữ liệu ở Điều 53 của dự thảo Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, trong một chừng mực phạm vi, lĩnh vực nhất định, đặc biệt là dữ liệu do các cơ quan nhà nước tạo lập bằng ngân sách nhà nước, dữ liệu cần được xem là tài nguyên quan trọng quốc gia, cần được khai thác, quản lý và bảo vệ theo những cơ chế đặc thù.
| |
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên họp. |
Do đó, việc xây dựng, vận hành, khai thác, sử dụng Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia và Sàn giao dịch dữ liệu cần hết sức cân nhắc, nghiên cứu thận trọng, đánh giá tác động kỹ lưỡng để quy định cho phù hợp.
Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cũng đề nghị cân nhắc quy định tại Điều 29 về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia. Theo ông Hoàng Thanh Tùng, về nguyên tắc, vấn đề xây dựng đề án Trung tâm dữ liệu quốc gia đã được nghị quyết của Chính phủ xác định rõ, theo đó về cơ bản do ngân sách nhà nước đảm bảo.
“Dự kiến, thành lập Quỹ để huy động nguồn lực xã hội, góp phần đầu tư phát triển thì e rằng không hiệu quả, nếu dựa vào nguồn này mà không xác định rõ trách nhiệm của Nhà nước trong đầu tư kinh phí cũng như đảm bảo nguồn lực để đầu tư, phát triển Trung tâm dữ liệu quốc gia, quản lý khai thác, sử dụng dữ liệu như dự thảo Luật”, ông Hoàng Thanh Tùng nói.
Bên cạnh đó, theo ông Hoàng Thanh Tùng, dự thảo Luật quy định một số nội dung chi của Quỹ trùng lặp với nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước.
“Về nguyên tắc, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách thì nhiệm vụ chi không được trùng lặp với nhiệm vụ chi từ ngân sách. Chẳng hạn như chi hỗ trợ đào tạo nhân lực làm công tác xử lý, quản trị dữ liệu tại Trung tâm dữ liệu quốc gia thì hoàn toàn thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách. Nếu quy định Quỹ cũng chi cho hoạt động này thì bị trùng lặp, không phù hợp”, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho hay.
Phát biểu giải trình tại phiên họp, liên quan đến Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang khẳng định, ngân sách nhà nước bố trí cho hoạt động chuyển đổi số nói chung và việc xây dựng, phát triển dữ liệu nói chung hiện còn hạn chế. Do vậy, Quỹ này để thúc đẩy ứng dụng dữ liệu, thu hút nguồn lực xã hội cho xây dựng, phát triển dữ liệu quốc gia.
Việc hình thành Quỹ này là cần thiết, phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Cơ quan soạn thảo sẽ rà soát, chỉnh lý quy định theo hướng rõ nguyên tắc hoạt động của Quỹ để đảm bảo không vì mục đích lợi nhuận; quản lý, sử dụng đúng mục đích, đúng pháp luật, kịp thời, hiệu quả, đảm bảo công khai, minh bạch và hỗ trợ cho hoạt động xây dựng, triển khai, khai thác, ứng dụng, quản trị dữ liệu mà ngân sách nhà nước chưa đầu tư hoặc chưa đáp ứng được yêu cầu.
Bộ trưởng Lương Tam Quang cũng khẳng định, hoạt động của Quỹ không trùng lặp với các hoạt động chi của Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam và một số quỹ khác.