Đề nghị trình QH xem xét, thông qua theo quy trình 1 kỳ họp
Trình bày Tờ trình tóm tắt dự án Luật tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho biết, trên cơ sở nhận diện các cơ sở chính trị và tổng kết các tồn tại, vướng mắc, khó khăn trong thi hành Luật Điện lực thời gian, vừa qua, Chính phủ đã trình Quốc hội đề nghị xây dựng Luật Điện lực (sửa đổi) với 6 chính sách lớn. Bao gồm quy hoạch và đầu tư phát triển điện lực nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho đất nước; phát triển điện năng lượng tái tạo và năng lượng mới; hoàn thiện các quy định về điều kiện hoạt động điện lực và việc cấp, thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực; quản lý hoạt động mua bán điện theo hướng thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh minh bạch, công bằng, hiệu quả và giá điện theo cơ chế thị trường.
Quản lý, vận hành hệ thống điện, chú trọng khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, tăng cường thực hiện giải pháp quản lý nhu cầu điện và điều chỉnh phụ tải điện; an toàn sử dụng điện sau công tơ và bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy điện trong giai đoạn xây dựng và vận hành công trình thủy điện.
Dự thảo Luật bao gồm 9 chương với 121 điều, trong đó kế thừa và có sửa đổi chủ yếu 62 điều về quy định chung, cấp giấy phép hoạt động điện lực, thị trường điện, mua bán điện, giá điện, quyền và nghĩa vụ của các đơn vị điện lực và khách hàng sử dụng điện, bảo vệ công trình điện lực và an toàn điện, bỏ 4 điều, gộp 4 điều vào các điều khác.
Đồng thời, bổ sung 59 điều gồm các nội dung về quy hoạch phát triển điện lực, chính sách đấu thầu chủ đầu tư các dự án nguồn điện, chính sách xử lý các nguồn điện khẩn cấp, các chính sách về năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió), năng lượng mới với điều kiện tiến bộ khoa học kỹ thuật phù hợp (như hydrogen), cơ chế mua bán điện trực tiếp, triển khai đầy đủ các cấp độ của thị trường điện cạnh tranh, tiến tới xóa bỏ bù chéo giá điện giữa các thành phần kinh tế, các loại giá điện, giá mua bán điện theo thời gian trong ngày, giá điện nhiều thành phần…
Chính phủ trình QH xem xét, thông qua dự án Luật này theo quy trình 1 kỳ họp, cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 của QH khóa XV.
Cụ thể hoá các chính sách để đảm bảo tính khả thi
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Thanh cho biết, dự thảo Luật đã đưa ra chính sách xoá bỏ mọi độc quyền, rào cản bất hợp lý, thực hiện xã hội hóa tối đa trong đầu tư, khai thác sử dụng dịch vụ cơ sở vật chất của hệ thống truyền tải điện quốc gia trên cơ sở bảo đảm quốc phòng, an ninh.
 |
Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên họp. |
Tuy nhiên, ở quy định về vận hành lưới điện truyền tải vẫn đang giữ lại phần độc quyền tương đối nhiều. Do đó, Phó Chủ tịch QH đề nghị nghiên cứu, phân cấp, phân loại về truyền tải điện để phát huy xã hội hoá trong việc đầu tư và thực hiện lộ trình về giá điện thực hiện theo cơ chế thị trường.
“Nếu phần đầu tư thì xã hội hoá nhưng truyền tải điện vẫn hạn hẹp thì không thực hiện được. Đầu tư mà không có truyền tải thì không biết sẽ đi tới đâu, nên phải rất hợp lý và đồng bộ”, Phó Chủ tịch QH nói.
Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của QH Vũ Hồng Thanh cho rằng, quy định Nhà nước độc quyền trong truyền tải điện là cần thiết để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Tuy nhiên, chỉ nên độc quyền đến mức nào đó để huy động được các nguồn lực xã hội tham gia vào công tác truyền tải điện.
“Nhà nước chỉ nên độc quyền ở mức cao áp và siêu cao áp, tức là trên 35 kV, còn ở dưới 35 kV thì chỉ cục bộ ở một địa bàn nào đó thôi”, ông Thanh nêu đề xuất.
Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Thanh cho biết, dự thảo Luật đưa ra 15 nội dung chính sách về phát triển điện lực nhưng bên cạnh nhiều chính sách đã đưa rất chi tiết thì có một số chính sách quá chung, không rõ nội hàm, khó cho việc thực thi trong quá trình tổ chức thực hiện.
Do vậy, Phó Chủ tịch QH đề nghị làm rõ về chính sách để đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện, đảm bảo huy động được các nhà đầu tư và quản lý.
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của QH Hoàng Thanh Tùng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục rà soát, đối chiếu các quy định của dự thảo Luật với các luật có liên quan để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp quy định của các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Hải yêu cầu các cơ quan tiếp tục rà soát để thể chế hoá đầy đủ các chủ trương của Đảng, nhất là Nghị quyết số 55 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương, đáp ứng yêu cầu xây dựng thị trường năng lượng cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN;
Đa dạng hoá các hình thức sở hữu và phương thức kinh doanh, xoá bỏ mọi rào cản để đảm bảo giá năng lượng minh bạch, do thị trường quyết định, kết nối với thị trường khu vực và thế giới; áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng; không thực hiện bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng miền;
Đồng thời, cụ thể hoá các chính sách của Nhà nước về phát triển điện lực để đảm bảo tính khả thi; xem xét kỹ các lĩnh vực Nhà nước độc quyền đầu tư, chỉ quy định những nội dung thực sự cần thiết để đảm bảo an ninh năng lượng, tạo cơ chế thúc đẩy xã hội hoá, giảm đầu tư công…
