Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu (XK) cá ngừ của Việt Nam trong tháng 12/2024 đạt gần 86 triệu USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2023. Tính luỹ kế cả năm 2024, kim ngạch XK cá ngừ đạt 989 triệu USD, tăng 17% so với năm 2023.
Trong năm qua, XK các nhóm mặt hàng cá ngừ của Việt Nam đều tăng so với cùng kỳ. Đáng chú ý, XK các sản phẩm cá ngừ chế biến khác sau khi sụt giảm liên tục trong những tháng đầu năm đã tăng trưởng liên tục trong những tháng cuối năm. Mức tăng 24% so với cùng kỳ, chiếm 17% tổng kim ngạch XK. Trái lại, XK các sản phẩm cá ngừ đóng hộp lại có xu hướng sụt giảm trong nửa cuối năm. Tính luỹ kế cả năm 2024, XK cá ngừ đóng hộp tăng 17%.
Các sản phẩm thịt/loin cá ngừ đông lạnh của Việt Nam vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất. XK nhóm sản phẩm này trong năm 2024 đã tăng trở lại và có xu hướng tăng nhanh trong những tháng cuối năm.
Tại các thị trường, tính đến hết năm 2024, XK cá ngừ sang các thị trường chính vẫn ở mức cao hơn so với năm 2023. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng XK có xu hướng không ổn định trong nửa cuối năm. Đáng chú trong tháng 12, XK cá ngừ sang EU đã tăng nhẹ trở lại.
Cùng với EU, XK cá ngừ sang Canada sau một thời gian sụt giảm cũng đã tăng tốc trở lại trong 2 tháng cuối năm. Tính riêng trong tháng 12/2024, XK cá ngừ sang Canada tăng 40% so với cùng kỳ năm 2023.
Trong khi đó, XK sang Nhật Bản lại đang sụt giảm liên tục trong 2 tháng cuối năm. Tháng 12/2024, XK sang thị trường này giảm 27%. XK sang Israel cũng đang sụt giảm trong tháng 12 này với mức giảm 28% so với cùng kỳ.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), ngành cá ngừ Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025 nhờ nhu cầu tiêu thụ đối với các sản phẩm tiếp tục tăng. Ngoài ra, sự đổi mới trong chính sách thuế quan của các thị trường quốc tế, đặc biệt tại Mỹ, sẽ là đòn bẩy cho xuất khẩu.
VASEP cho rằng, trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Donald Trump, Việt Nam sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ các biện pháp đánh thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Đồng thời, việc khởi động lại các ưu đãi thuế quan theo các Hiệp định Thương mại trong những tháng đầu là cơ hội thuận lợi để các doanh nghiệp tăng cường xuất khẩu sang nhiều thị trường.
Tuy nhiên, ngành cá ngừ vẫn đang đối mặt với nhiều vấn đề cần được tháo gỡ nhằm thúc đẩy phát triển bền vững hơn.
Đối với ngư dân, cần tạo động lực để họ vừa tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật, bao gồm cả IUU, vừa tăng cường khai thác biển, tái đầu tư và vươn khơi xa. Một số giải pháp đề xuất bao gồm: xây dựng chợ đấu giá để giúp ngư dân bán sản phẩm với giá cao nhất và tập trung dữ liệu truy xuất nguồn gốc (TXNG); rà soát và sửa đổi các quy định về vùng khai thác (bờ, lộng, khơi); điều chỉnh quy định về kích thước khai thác tối thiểu cho một số loài cá, đặc biệt là cá ngừ vằn, ngừ vây vàng và các loài di cư. Ngoài ra, cần phát triển chiến lược xây dựng các tập đoàn hoặc doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực khai thác biển để hợp tác với các quốc gia có biển, mở rộng phạm vi hoạt động, đồng thời tạo nguồn nguyên liệu bền vững và động lực mới cho ngư dân.
Về phía doanh nghiệp, theo VASEP, việc cải thiện môi trường kinh doanh và đơn giản hóa thủ tục hành chính là rất cần thiết. Các giải pháp bao gồm: tiếp tục rà soát và cải thiện quy trình cấp giấy S/C, C/C nhằm giải quyết các bất cập hiện tại; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc đăng ký và lựa chọn phương án lấy mẫu thẩm tra (dựa trên lô hàng sản xuất hoặc xuất khẩu), cho phép doanh nghiệp linh hoạt lựa chọn khi gửi kế hoạch sản xuất và xuất khẩu tùy thuộc vào quy mô nhà máy.
VASEP dự báo, với sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và ngư dân, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong năm 2025 có thể đạt được mức tăng trưởng mạnh mẽ hơn.
