Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, tính đến nửa đầu tháng 5/2021, tổng giá trị XK cá tra sang thị trường EU đạt 39,4 triệu USD, giảm 26,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, giá trị XK sang Hà Lan giảm 21,7%; Tây Ban Nha giảm 33%; Đức giảm 50,8% và Bỉ giảm 38,2%.
Hiện, phần lớn sản phẩm cá tra XK sang EU là sản phẩm cá tra phile đông lạnh. Trong đó, Hà Lan là thị trường XK lớn nhất của DN cá tra Việt Nam, đây cũng vẫn là thị trường nhập khẩu (NK) sản phẩm cá tra giá trị gia tăng lớn. Hiện có hơn 13 DN XK cá tra sang thị trường Hà Lan.
Bangladesh và Trung Quốc là hai đối thủ cạnh tranh với cá tra Việt Nam, tuy số lượng NK từ hai thị trường này vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng giá trị NK lại ngày càng tăng.
Do các vấn đề về chuỗi cung ứng, các nhà xuất khẩu Bangladesh thường không thể bán hàng cho các thị trường khắt khe cao cấp như lĩnh vực bán lẻ, nơi thường phải có chứng nhận về truy xuất nguồn gốc, chất lượng và tính bền vững. Thay vào đó, cá tra Bangladesh thường nằm ở phân khúc thấp của thị trường dịch vụ ăn uống. Một lợi thế lớn đối với Bangladesh là quốc gia này được hưởng lợi từ quy chế GSP+, quy chế này cho phép các nhà xuất khẩu được miễn thuế nhập khẩu. Do đó, cá tra Bangladesh khá cạnh tranh trên thị trường EU về giá cả.
Còn Trung Quốc hàng năm cũng xuất khẩu khoảng 50-100 tấn cá tra sang EU.
Theo nguồn tin từ một số nhà nhập khẩu (NK) lớn của EU, năm 2020, thị trường thủy sản EU bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi COVID-19, các biện pháp giãn cách ở Italy, Pháp, Đức... tác động không nhỏ tới lưu thông vận chuyển hàng hóa nội khối và ngoại khối.
Đầu năm 2021, thị trường bán lẻ EU tăng mạnh, tăng 30% so với năm trước. Tuy nhiên ngành dịch vụ thực phẩm (nhà hàng, khách sạn...) vẫn rất chậm.
Thêm nữa, các nhà nhập khẩu theo phương thức FOB bị khó khăn do chi phí vận chuyển đường biển cao. Giá bán cá tra ở EU vẫn ổn định, nhưng nhiều nhà NK dè dặt mua hàng. Tháng 3/2021 khoảng 2,2 USD/kg và 3,3 USD/kg với sản phẩm phile cao cấp, chưa qua xử lý (giá tại TP.HCM).
