Điển hình là cuối tháng 6/2023 có 2 người dân tại xã Châu Bính, huyện Quỳ Châu lấy khúc cây mú từn chặt ra nấu nước uống trong 2 ngày. Sau đó, 2 người này thấy đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn nhiều, la hét, hoảng loạn, nói nhảm và được đưa đến Trung tâm Y tế huyện để cấp cứu, điều trị. Trong đó, 1 trường hợp nặng hơn vẫn còn tình trạng lên cơn, đập phá đồ đạc nên tiếp tục được chuyển xuống Bệnh viện Hữu nghị đa khoa tỉnh để điều trị.
Tiếp đến tháng 7/2023, ghi nhận thêm 2 ca ngộ độc do uống nước nấu từ cây mú từn và uống rượu ngâm từ rễ cây rừng với các triệu chứng tương tự. Khi bị ngộ độc do độc tố của cây mú từn, bệnh nhân có các triệu chứng thần kinh như: Nói nhảm, nói không đúng chủ đề, quấy phá, tay chân khua, lên cơn loạn thần, kích thích vật vã, trường hợp nặng gây tổn thương não, tổn thương thận và rất dễ tử vong.
Theo Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm Nghệ An, cây mú từn còn có tên gọi khác là cù boong nậu, thuộc họ dây Khế (Cannabaceae) với tên khoa học là Rourea Oligophlebia Merr. Loài cây này thường mọc ở khu vực rừng núi sâu, kẽ đá cao, xuất hiện nhiều nhất ở các khu vực Tuyên Quang, Yên Bái, Đà Nẵng, Nghệ An...
Mú từn có thân dài khoảng 5 -15m thuộc họ dây leo thân gỗ, lá mọc kép đối xứng. Loài cây này ít có hoa, cánh hoa dài màu hồng phớt và đài có lông phủ bên ngoài. Rễ cây có màu nâu đỏ ở phía ngoài và trong lõi màu vàng, vỏ ngoài sần sùi, kích thước không đồng đều và rất chắc khỏe. Rễ cây thường được phơi khô, ngâm rượu uống để sử dụng như bài thuốc chữa xương khớp và tăng cường sinh lý. Tuy nhiên ngoài một số bài nghiên cứu nhỏ phân tích về hoạt chất hóa học thì chưa có nghiên cứu về dược tính y học của nó.
 |
| Tự ý sử dụng rễ cây mú từn có thể gây ngộ độc, thậm chí tử vong. |
Để chủ động phòng ngừa ngộ độc do độc tố của cây mú từn nói riêng và rễ, thân cây rừng nói chung, Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm Nghệ An khuyến cáo người dân tuyệt đối không tự ý thu hái, sử dụng các loại nấm rừng và rễ, thân, quả của cây rừng không rõ loại hoặc không rõ công dụng bởi có thể gây ngộ độc, nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng.
Trước khi sử dụng bất kỳ loại dược liệu nào người dân phải tham khảo ý kiến chuyên môn của thầy thuốc để được hướng dẫn phù hợp với thể trạng sức khỏe. Khi phát hiện các triệu chứng bất thường cần đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để được cấp cứu và điều trị kịp thời.
