Cần có giải pháp căn cơ, quyết liệt chống lãng phí
Theo Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn Hoà Bình), trong kết quả chung về phát triển kinh tế - xã hội của đất nước năm 2024, những tháng đầu năm 2025, có sự đóng góp không nhỏ của công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK,CLP); nội dung này được đẩy mạnh triển khai và phát huy trên nhiều lĩnh vực.
Đại biểu đánh giá, công tác THTK,CLP được thực hiện ở tất cả các khâu, từ khâu lập đến chấp hành dự toán, đến quyết toán, mua sắm, trang thiết bị, quản lý và sử dụng tài sản, phương tiện đi lại, trang thiết bị làm việc; sắp xếp lại, xử lý tài sản là nhà, đất thuộc sở hữu của nhà nước. Đặc biệt, ý thức tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng của người dân có nhiều chuyển biến tích cực.
Tuy nhiên, Đại biểu Đặng Bích Ngọc cũng chỉ ra rằng, bên cạnh những kết quả hết sức quan trọng trong công tác THTK,CLP, qua giám sát tại các địa phương cho thấy, vẫn còn phổ biến tình trạng các dự án đầu tư chậm, thậm chí không thực hiện, nhiều công trình, dự án dở dang kéo dài, bỏ hoang trong thời gian dài gây bức xúc trong cử tri và Nhân dân.
Tài sản công, trụ sở làm việc dôi dư bị bỏ hoang, thiếu sự bảo quản của các cơ quan gây hỏng hóc, xuống cấp nghiêm trọng, để không suốt thời gian dài ở các tỉnh, thành phố mà chưa được xử lý đã tạo những bất bình trong xã hội; đặc biệt là những trụ sở dôi dư ở các trung tâm thành phố lớn.
Dẫn số liệu báo cáo của Bộ Tài chính, Đại biểu chỉ ra rằng, đến cuối năm 2024, có trên 11.000 nhà, đất là tài sản công chưa được khai thác, sử dụng hợp lý, tập trung vào các trụ sở cơ quan, trường học, trạm y tế.
“Chưa kể sắp tới khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, sáp nhập tỉnh thì số lượng tài sản công dôi dư lại tiếp tục tăng lên. Theo Báo cáo tổng hợp của Bộ Nội vụ sẽ có khoảng 4.226 trụ sở dôi dư”, Đại biểu lưu ý.
Chỉ rõ một số biểu hiện cụ thể của tình trạng lãng phí trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, Đại biểu Đặng Bích Ngọc nhấn mạnh, điều này đòi hỏi phải có những đợt tổng kiểm tra, giám sát, nắm tình hình để có những giải pháp căn cơ, quyết liệt nhằm thực hiện có hiệu quả nguồn lực Nhà nước, nhất là trong bối cảnh hiện nay cả hệ thống chính trị đang tập trung tinh gọn bộ máy.
“Từ 1/7/2025, khi chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động đòi hỏi việc thực hiện PCTN,LP cần phải được quan tâm hơn; thực hiện đầy đủ, toàn diện hơn; phải có được những kết quả cụ thể nhằm góp phần tăng thêm nguồn lực để tiếp tục thực hiện đầu tư cho phát triển, gia tăng mạnh mẽ nguồn lực chăm lo cho Nhân dân, làm giàu cho đất nước trong giai đoạn cách mạng mới”, Đại biểu nói.
Quy định chặt chẽ chế tài xử lý trách nhiệm gây lãng phí
Để công tác phòng, chống lãng phí trở thành thói quen, thành văn hóa của mỗi cán bộ Đảng viên, người dân trong giai đoạn mới, Đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế về THTK,CLP, quy định chặt chẽ chế tài xử lý trách nhiệm gây lãng phí đối với tổ chức, cá nhân.
Cùng với đó, Đại biểu đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục tham mưu cho Chính phủ rà soát tổng thể số hóa tài sản công từ trung ương đến địa phương, hoàn thiện thể chế để hướng dẫn tổ chức thực hiện phân loại, chuyển đổi, đấu giá, xử lý hiệu quả các tài sản dôi dư trước đây và tài sản công dôi dư sau sáp nhập trong gia đoạn hiện nay, hướng dẫn tổ chức thực hiện đồng bộ trong cả nước.
Quốc hội, Chính phủ và các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm toán các dự án đầu tư chậm tiến độ, không đưa dự án vào hoạt động đã tồn tại từ lâu, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác đầu tư tại các địa phương, gây lãng phí nguồn lực đất đai để có giải pháp xử lý dứt điểm. Kiên quyết xử lý thu hồi các dự án không thực hiện, thực hiện không hiệu quả để tạo nguồn đất sạch thu hút đầu tư và tạo quỹ đất cho người dân sản xuất.
Đại biểu cũng đề nghị tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý, thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Tăng cường tổ chức các đoàn giám sát về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt trong thời gian tới khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, việc phân cấp trong quản lý, tổ chức thực hiện các dự án đầu tư. Kịp thời bổ sung dự toán để hoàn thành việc thực hiện các chỉ tiêu của Chương trình, đảm bảo tối đa nguồn lực đầu tư, tránh lãng phí, thất thoát trong thực hiện.
Cũng băn khoăn về kết quả thực hiện việc sắp xếp, xử lý nhà, đất, tài sản công của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp Nhà nước chưa cao, Đại biểu Nguyễn Quốc Luận (Đoàn Yên Bái) đề nghị, bên cạnh những quy định hiện hành, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục chỉ đạo quyết liệt trong việc sắp xếp, xử lý tài sản, nhà, đất công dôi dư; rà soát, chỉnh sửa, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản hướng dẫn đơn giản hóa thủ tục, phân cấp mạnh cho các địa phương, cơ quan, đơn vị trong thực hiện.
Đồng thời, tiếp tục rà soát lại tất cả các tài sản, cơ sở vật chất, nhà, đất của các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương, các Tập đoàn, Tổng công ty hiện nay không có nhu cầu sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả để bàn giao về cho các địa phương quản lý, sử dụng và xử lý theo quy định của pháp luật để đảm bảo vận dụng tối đa nguồn tài lực tài sản công, tránh thất thoát, lãng phí.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị tăng cường phân cấp, phân quyền thực chất đi kèm với cam kết kết quả đầu ra đối với từng dự án; có cơ chế giám sát, ứng dụng nền tảng số để theo dõi tiến độ và cảnh báo sớm rủi ro dự án và giải quyết ngay những vấn đề khó khăn, vướng mắc.
Cùng với đó, áp dụng nguyên tắc hậu kiểm ràng buộc trách nhiệm thay vì chỉ tiền kiểm, đồng thời ban hành tiêu chí sàng lọc lại các dự án đầu tư dàn trải, manh mún, thiếu khả thi. Đưa chỉ tiêu giải ngân vào đánh giá thi đua, khen thưởng và công tác cán bộ.
