Báo cáo khảo sát “Tiếng nói trẻ em Việt Nam” lần đầu tiên được MSD và Tổ chức Cứu trợ Trẻ em tại Việt Nam (SC) thực hiện vào năm 2020, với những phản hồi tích cực từ các bên liên quan đặc biệt trong nỗ lực hướng đến thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em Việt Nam.
Tiếp nối những nỗ lực này, kết hợp với các nhu cầu và bối cảnh hiện tại của việc thực hiện Công ước quốc tế về quyền trẻ em và Luật Trẻ em năm 2016 tại Việt Nam, MSD và SC tiếp tục triển khai thực hiện Báo cáo khảo sát “Đánh giá sự tham gia của trẻ em Việt Nam”.
Khảo sát được thực hiện tại 6 tỉnh, thành phố ở cả 3 miền Bắc - Trung - Nam gồm: Yên Bái, Hà Nội, Đà Nẵng, Kon Tum, TP HCM và Đồng Tháp trong thời gian từ tháng 12/2023 đến tháng 05/2024, với sự tham gia chia sẻ ý kiến từ 831 trẻ em, trong đó 50 có trẻ em khuyết tật và trẻ em LGBTQI+, cùng với phụ huynh, người chăm sóc và các bên liên quan.
 |
Buổi trò chuyện trực tuyến công bố Báo cáo. Ảnh MSD. |
Theo báo cáo, sự tham gia của trẻ em ở gia đình có những lát cắt tích cực thể hiện qua tỷ lệ khá cao trẻ em thường xuyên và rất thường xuyên được lắng nghe/tôn trọng ý kiến từ cha mẹ (56.7%). Tuy nhiên, số liệu cũng cho thấy trẻ em nam có xu hướng được lắng nghe nhiều hơn.
Trường học là nơi trẻ em tiếp cận thông tin và hoạt động xã hội, nhưng chưa có nhiều cơ hội để các em được tự tin bày tỏ ý kiến. Cụ thể, 63% học sinh chưa bao giờ trao đổi với lãnh đạo trường, cảm thấy các vấn đề về tình bạn và tình yêu vẫn là một chủ đề nhạy cảm, khó chia sẻ.
Tại cộng đồng, mức độ tham gia của trẻ em còn khá thấp. Trên thang điểm từ 1-5, chưa có hoạt động nào đạt điểm trung bình từ 3 trở lên, cho thấy sự tự chủ và tham gia của trẻ em tại cộng đồng còn hạn chế hơn so với gia đình và trường học.
Theo bà Phạm Thị Thủy - Trưởng phòng phát triển tham gia của trẻ em, Cục Trẻ em, Bộ LĐ-TB&XH thời gian vừa qua quyền trẻ em đã được các cơ quan bộ ngành tổ chức rất quan tâm, Bộ LĐ-TB&XH đã tổ chức truyền thông về quyền trẻ em, xây dựng các tờ rơi, tờ gấp về quyền và bổn phận của trẻ em, đồng thời tổ chức hội thảo, tọa đàm về quyền trẻ em. Tuy nhiên, con số 20,1% trẻ em chưa từng nghe và biết đến về quyền trẻ em, chúng ta cũng phải thấy rằng cần tăng cường công tác truyền thông hơn nữa, tập huấn cho trẻ em, nhất là trẻ em trong nhà trường.
Theo thầy Nguyễn Đức Huy - Phó hiệu trưởng trường THCS Phú Đông, Ba Vì, Hà Nội, 63% các em chưa bao giờ trao đổi, đối thoại với lãnh đạo nhà trường, đây là số liệu thống kê, đối với chúng tôi - những người làm công tác giáo dục, hiểu rằng việc trao đổi với ban lãnh đạo nhà trường luôn là một điều mà học sinh rất ngại. Tại trường THCS Phú Đông, phòng của thầy cô hiệu trưởng, hiệu phó luôn rộng mở để có thể giải đáp tất cả các thắc mắc của các em trong quá trình tham gia học tập ở trường.
Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Nhung - Ủy viên Ban Chấp hành, Phó ban Thiếu nhi Thành Đoàn, Phó Chủ tịch Hội đồng Đội Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, tất cả trẻ em đều có quyền thực hiện các nhóm quyền như nhau. Tại địa phương, các đơn vị luôn tạo mọi điều kiện cho các em học sinh tham gia hoạt động cộng đồng: tham gia hội đồng trẻ em, CLB quyền trẻ em... Thành Đoàn đã phối hợp với các cơ quan tổ chức liên quan tổ chức hoạt động lắng nghe tiếng nói trẻ em qua tọa đàm, buổi trò chuyện. Tất cả ý kiến trực tiếp hay trực tuyến đều được ghi nhận và được giải đáp cụ thể.
Theo Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Nhung, tới đây các em ngày càng có nhiều cơ hội được tham gia và tham gia một cách tốt nhất trong các hoạt động cộng đồng.
 |
Quyền tham gia của trẻ em là một trong bốn nhóm quyền của Luật Trẻ em năm bao gồm quyền được sống còn, quyền được phát triển, quyền được bảo vệ và quyền được tham gia. Nguồn: Thành Đoàn TP HCM |
