Cửa ngõ giao thương lớn nhất cả nước
Giữa những guồng quay công nghiệp hối hả, logistics vùng Đông Nam Bộ nổi lên như chiếc trục bánh răng khổng lồ, giúp vận hành nhịp nhàng cỗ máy kinh tế tư nhân, đưa hàng hóa lan tỏa khắp các vùng miền và vươn mình ra thế giới. Trong bức tranh kinh tế đa sắc của vùng đất này, logistics không chỉ là chất truyền dẫn kết nối mà còn là “xương sống” của chuỗi giá trị sản xuất - thương mại - xuất nhập khẩu, tạo đòn bẩy mạnh mẽ để kinh tế tư nhân bứt phá.
 |
Hiện Đông Nam Bộ có khoảng 14.800 doanh nghiệp logistics, chiếm gần 50% toàn quốc |
Đông Nam Bộ được thiên nhiên ưu ái vị trí chiến lược, hội tụ đủ 5 phương thức vận tải: đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường hàng không và đường biển. Đây là vùng đất “vàng” kết nối kinh tế quốc nội và quốc tế, giữ vai trò then chốt trong phát triển logistics và dịch vụ vận tải đa phương thức. Với hệ thống cảng biển Cái Mép - Thị Vải, sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, các tuyến cao tốc, đường sắt Bắc - Nam, quốc lộ 1A, sân bay quốc tế Long Thành, vùng Đông Nam Bộ trở thành trung tâm logistics của cả nước, nơi mỗi container, mỗi chuyến hàng được khơi thông, mở đường cho hàng hóa Việt Nam đến khắp năm châu.
Hiện nay, vùng Đông Nam Bộ có khoảng 14.800 doanh nghiệp logistics, chiếm gần 50% tổng số doanh nghiệp logistics cả nước, một con số ấn tượng, cho thấy sự năng động, sáng tạo và khát vọng vươn lên của kinh tế tư nhân địa phương. Những doanh nghiệp này không chỉ là “bến đỗ” cho hàng hóa mà còn là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, phục vụ các ngành công nghiệp, thương mại, nông nghiệp và xuất nhập khẩu.
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và xuất nhập khẩu đã mở ra những cơ hội vàng cho ngành logistics. Thị trường tiêu dùng mở rộng, nhu cầu vận chuyển hàng hóa tăng cao kéo theo sự bùng nổ dịch vụ logistics. Các trung tâm logistics, kho bãi thông minh, dịch vụ vận tải đa phương thức, thương mại điện tử xuyên biên giới… đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” thu hút doanh nghiệp logistics trong và ngoài nước.
 |
Ông Lê Bạch Long - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Đồng Nai (bên trái) cho rằng cần chính sách tín dụng ưu đãi để các doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ dàng tiếp cận vốn hiện đại hóa kho bãi, phương tiện vận tải và công nghệ số |
Logistics không chỉ là ngành dịch vụ độc lập mà còn là “bệ đỡ” kết nối các ngành kinh tế trọng điểm. Các khu công nghiệp hiện đại tại TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu… đang phát triển vượt bậc, nhu cầu logistics ngày càng cao để vận chuyển nguyên vật liệu, linh kiện, thành phẩm. Hệ thống logistics hiện đại giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian giao hàng, tối ưu hóa tồn kho, giảm chi phí vận hành, từ đó nâng cao sức cạnh tranh toàn vùng.
Đặc biệt, logistics còn đóng vai trò chiến lược trong thương mại và xuất nhập khẩu. Với kim ngạch xuất khẩu chiếm hơn 30% cả nước, Đông Nam Bộ là “trạm trung chuyển” hàng hóa xuất khẩu. Việc giảm chi phí logistics sẽ giúp giá thành sản phẩm Việt Nam cạnh tranh hơn, mở rộng thị phần và khẳng định vị thế quốc gia trên thị trường quốc tế.
Vượt qua thách thức, vươn tầm quốc tế
Tuy nhiên, ngành logistics Đông Nam Bộ vẫn đối mặt nhiều thách thức. Chi phí logistics cao (khoảng 20% GDP, gấp gần 2 lần so với các nước phát triển) đang “ăn mòn” lợi nhuận của doanh nghiệp. Hạ tầng kết nối giữa các phương thức vận tải chưa đồng bộ; tắc nghẽn giao thông tại các tuyến đường chính như Quốc lộ 1A, Quốc lộ 51, các tuyến đường vành đai chưa hoàn thiện đang làm gián đoạn dòng chảy logistics.
Bên cạnh đó, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu, kỹ năng số và quản lý chưa đáp ứng được yêu cầu, khiến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp logistics nhỏ và vừa chưa tương xứng với tiềm năng. Sự kết nối giữa các phương thức vận tải vẫn chưa thực sự chặt chẽ, thiếu dịch vụ vận tải đa phương thức chất lượng cao khiến doanh nghiệp khó tận dụng tối ưu chuỗi cung ứng. Đặc biệt, thủ tục hải quan, giấy tờ vận tải quốc tế còn rườm rà, gây tốn thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
 |
Cảng Cái Mép-Thị Vải kết nối sân bay Long Thành sẽ hội tụ đầy đủ lợi thế để phát triển thành trung tâm logistics của vùng Đông Nam Bộ và cả nước. |
Để giải quyết những điểm nghẽn trên, ngành logistics Đông Nam Bộ cần được phát triển đồng bộ trong tổng thể kinh tế vùng, gắn chặt với các ngành công nghiệp, nông nghiệp và thương mại dịch vụ. Việc triển khai Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển vùng Đông Nam Bộ và các Nghị quyết Trung ương về đột phá hạ tầng, chuyển đổi số, cải cách thể chế chính là nền tảng then chốt, mở ra cơ hội để logistics bứt phá.
Trước mắt, cần đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm như sân bay Long Thành, cảng Cái Mép - Thị Vải, các tuyến cao tốc kết nối vùng; phát triển các trung tâm logistics và ICD hiện đại. Song song đó, phải chú trọng đào tạo nguồn nhân lực logistics chất lượng cao, gắn đào tạo với thực tiễn doanh nghiệp và nhu cầu thị trường, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, logistics xanh để nâng cao hiệu quả và giảm phát thải carbon.
Ông Lê Bạch Long - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Đồng Nai cho rằng: “Để logistics thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế tư nhân vùng Đông Nam Bộ, cần ưu tiên tháo gỡ điểm nghẽn hạ tầng và thủ tục hành chính. Đặc biệt, cần có các chính sách tín dụng phù hợp để doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ dàng tiếp cận vốn đầu tư hiện đại hóa kho bãi, phương tiện vận tải và công nghệ số. Đồng thời, cần thúc đẩy liên kết vùng, phát triển chuỗi logistics xuyên biên giới, giúp doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế bền vững hơn.”
Giữa những cơ hội và thách thức đan xen, logistics vùng Đông Nam Bộ đang đứng trước bước ngoặt lịch sử. Với nền tảng 14.800 doanh nghiệp logistics năng động, cùng sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương và địa phương, logistics chắc chắn sẽ trở thành “chìa khóa vàng” đưa vùng Đông Nam Bộ trở thành trung tâm logistics quốc gia, thúc đẩy kinh tế tư nhân bứt phá, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế đất nước.
Bài 1: Vùng Đông Nam Bộ ‘mỏ vàng’ của kinh tế tư nhân
(PLVN) - Vùng Đông Nam Bộ được ví như bản hòa tấu tăng trưởng, nơi cỗ máy kinh tế tư nhân vươn mạnh trên sân ga đổi mới, trở thành vùng đất “vàng” giúp doanh nghiệp bứt phá và đóng góp lớn cho kinh tế vùng trọng điểm.
Những bánh xe lớn của kinh tế tư nhân
Giống như cỗ máy tăng trưởng đang sải bước giữa sân ga đổi mới, vùng Đông Nam Bộ những năm gần đây hiện lên như trái tim kinh tế của đất nước, một trung tâm công nghiệp, thương mại, logistics đầy sôi động. Trên dải đất chỉ chiếm 9% diện tích và 20% dân số cả nước, hiện vùng đất này đang thường xuyên duy trì hơn 30% GDP, gần 45% tổng thu ngân sách nhà nước và hơn 32% kim ngạch xuất khẩu.
 |
Đông Nam Bộ là "huyết mạch" vận chuyển hàng hóa, nguyên liệu và sản phẩm từ các tỉnh thành ra cảng biển, sân bay |
Nhìn trên bản đồ phát triển, vùng Đông Nam Bộ giống như chất truyền dẫn chính, chảy tràn sức sống cho nền kinh tế Việt Nam. TP.HCM giữ vai trò như “đầu tàu” kéo cả đoàn xe kinh tế quốc gia về phía trước, cùng Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước và Tây Ninh quần tụ thành một tam giác tăng trưởng mạnh mẽ. Không chỉ là nơi hội tụ của các khu công nghiệp hiện đại, Đông Nam Bộ còn trở thành mảnh đất lành cho những dự án quy mô lớn, công nghệ cao, sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế.
Bài 2: Đông Nam Bộ - vùng đất đổi mới của nông nghiệp công nghệ cao
(PLVN) - Đông Nam Bộ đang đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao, với chính sách hỗ trợ đồng bộ và chỉ đạo quyết liệt từ Thủ tướng Chính phủ, tạo đòn bẩy cho sản xuất nông sản bền vững, xuất khẩu và phát triển kinh tế xanh.
Vai trò của nông nghiệp công nghệ cao
Giữa những guồng quay hối hả của các ngành công nghiệp nặng, Đông Nam Bộ vẫn giữ cho mình mảng xanh quý giá, một nền nông nghiệp năng động, đang từng bước khoác lên “chiếc áo mới” của công nghệ cao. Nếu ví vùng đất này như một bản giao hưởng kinh tế, thì nông nghiệp công nghệ cao chính là những nốt nhạc tươi mới, ngân vang giai điệu đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.
Nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) không còn là một khái niệm xa xỉ mà đã trở thành đòn bẩy đưa kinh tế tư nhân Đông Nam Bộ vươn lên phát triển mạnh mẽ. Ngoài những dây chuyền sản xuất hiện đại hay cánh đồng quản lý bằng thiết bị cảm biến thông minh, nền nông nghiệp khu vực này còn tạo thêm mảng xanh, sạch, minh bạch và có khả năng cạnh tranh quốc tế. Mỗi trang trại, mỗi hợp tác xã giờ đây giống như một phòng thí nghiệm sống, nơi kỹ sư, nông dân và doanh nghiệp cùng nhau kiến tạo nên những “trái ngọt” đạt chuẩn toàn cầu, đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong và ngoài nước, đồng thời thích ứng với biến đổi khí hậu khốc liệt.
 |
Vùng trồng nguyên liệu có truy xuất nguồn gốc của Tổng Công ty 939 tại Long Thành, Đồng Nai |
Khu vực Đông Nam Bộ được ví như chiếc rổ ngọt lành, hội tụ những sản phẩm nông sản đặc trưng, với nhiều mặt hàng chủ lực ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Trái cây xuất khẩu đã trở thành thế mạnh của Đồng Nai, Bình Phước, với những trái xoài, chôm chôm, sầu riêng vươn ra thế giới, có mặt ở những thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản. Trong lĩnh vực thủy sản, Bà Rịa - Vũng Tàu nổi lên như một “cánh đồng tôm cá công nghệ cao” với các ao nuôi tự động, đảm bảo an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, tạo lợi thế cạnh tranh xuất khẩu.
