Bất thường việc trì hoãn thu hồi “siêu dự án” Đại Ninh: Bài 3 - Kế hoạch “tay không bắt giặc” của “nhà đầu tư tỷ USD”

Không đủ điều kiện tài chính vẫn được “ôm” “siêu dự án”

Ở thời điểm 2010, khi thực hiện “Dự án khu đô thị thương mại, dịch vụ, nghỉ dưỡng sinh thái Đại Ninh” tại huyện Đức Trọng (Lâm Đồng) trên diện tích 3.595ha đất, Cty CP Đầu tư Du lịch Sài Gòn Đại Ninh ngoài tuân thủ quy định Luật Đầu tư, còn phải tuân thủ “Quy chế khu đô thị mới (KĐTM)” ban hành kèm theo Nghị định 02/2006/NĐ-CP.

Để tránh tình trạng nhà đầu tư không có tiền mà chỉ “buôn nước bọt”, khoản b Điều 11 Nghị định 02 đã quy định rõ chủ đầu tư “phải có vốn đầu tư thuộc sở hữu không nhỏ hơn 20% tổng mức đầu tư dự án”. Trong Giấy chứng nhận (GCN) đầu tư của dự án này, Sài Gòn Đại Ninh cam kết đầu tư vào đây hơn 25.243 tỷ đồng.

Như vậy lẽ ra Sài Gòn Đại Ninh phải có vốn thuộc sở hữu ít nhất là 5.048 tỷ đồng. Thế nhưng ở thời điểm đó, theo GCN đăng ký doanh nghiệp (ĐKDN), Sài Gòn Đại Ninh mới chỉ thành lập trước đó chưa đầy 1 năm, vốn điều lệ 600 tỷ. Cứ cho rằng “vốn điều lệ” chính là “vốn đầu tư thuộc sở hữu” thì theo quy định trên, Sài Gòn Đại Ninh vẫn không đủ điều kiện thực hiện dự án, không được “ôm” dự án này. Dư luận cũng có quyền đặt câu hỏi cán bộ chức năng đã thẩm định xác minh khả năng tài chính của Sài Gòn Đại Ninh trước khi cấp GCN đầu tư hay chưa?

Từ sai sót mấu chốt nêu trên, đã gây ra nhiều hệ lụy dai dẳng hàng chục năm nay.

Như PLVN đã phản ánh, doanh nghiệp này sau đó được cho chuyển mục đích sử dụng 166ha đất, miễn giảm 30%, phải nộp 158 tỷ; nhưng vẫn không thực hiện nghĩa vụ tài chính dù bị đôn đốc nhiều lần; đến tháng 10/2018 cộng cả tiền phạt chậm nộp là 262 tỷ.

Đầu 2018, Bộ Tài chính vào cuộc, ra kết luận thanh tra (KLTT) 297/BTC-TT nêu rõ trường hợp Cty không có khả năng thực hiện thì chuyển sang cho thuê đất thu tiền hàng năm, hoặc thu hồi dự án. UBND tỉnh sau đó thu hồi các quyết định đã ban hành, hoàn trả 166ha đất về trạng thái đất chuyên dùng.

“Tiềm lực tài chính” Sài Gòn Đại Ninh cỡ nào? Chỉ với một khoản tiền chưa đầy 7 tỷ VNĐ, “nhà đầu tư tỷ USD” phải gần 4 năm mới trả hết. Ngày 2/3/2017, Sở Tài chính ra Quyết định 22/QĐ-STC xác định Cty phải nộp 6,66 tỷ vì đã để xảy ra thiệt hại tài nguyên rừng. Mãi gần hai năm sau, ngày 21/12/2018, Cty mới nộp tạm 1,66 tỷ. Và mãi đến 25/9/2020, cùng khoảng thời điểm có văn bản xin “phúc tra”, Cty mới nộp nốt gần 5 tỷ.

Sài Gòn Đại Ninh đã nộp bao nhiêu tiền thuê đất? Theo hồ sơ, Cty được miễn tiền thuê đất 11 năm với diện tích đất thuê. Sau hàng chục năm, đến nay Cty mới chỉ phải nộp số tiền thuê đất 409 triệu đồng.

Trong báo cáo về vốn đầu tư, Sài Gòn Đại Ninh cho rằng “đã thực hiện 2.269 tỷ đồng”, chiếm 9% tổng mức đầu tư. Ghi nhận thực tế tại hiện trường, có dấu hiệu số liệu trên là sai sự thật. Tổng số tiền bỏ vào các “công trình xây dựng” tại dự án, ước tính chỉ vài chục tỷ đồng.

Sau khi bị đề nghị thu hồi dự án, Sài Gòn Đại Ninh vội làm con đường dốc dựng đứng “đánh đố” mọi loại phương tiện.

Kế hoạch “tay không bắt giặc”

Trong các báo cáo, tự Sài Gòn Đại Ninh đã nhiều lần cho biết bản thân mình không có khả năng tài chính thực hiện dự án Đại Ninh, phải trông chờ phụ thuộc vào các nhà đầu tư thứ cấp.

Ngày 18/4/2018, làm việc với các sở, ngành, Cty “ra điều kiện” “sau khi kêu gọi được nhà đầu tư” thì mới xin chuyển mục đích sử dụng sang đất ở để thực hiện dự án. Tại Văn bản 09/2020/BC-SGĐN ngày 28/9/2020, Cty tiếp tục lý giải “gặp khó khăn trong việc kêu gọi nhà đầu tư thứ cấp”. Cty thừa nhận “gặp khó khăn về tài chính” và đổ lỗi cho “khủng khoảng tài chính toàn cầu”.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí hơn 6 phút hồi 2019, ông Trần Văn Phong (tự giới thiệu Phó TGĐ thường trực Cty; tuy nhiên trong Giấy ĐKKD cấp hồi tháng 1/2021 ghi ông Phong là Trưởng Chi nhánh Cty tại Lâm Đồng) nhiều lần nhắc đến yếu tố “các nhà đầu tư thứ cấp cùng nhau vào xây dựng” dự án.

Vấn đề ở chỗ theo quy định pháp luật, Sài Gòn Đại Ninh chưa được phép kêu gọi nhà đầu tư thứ cấp.

Theo khoản 1 Điều 21 Nghị định 02/2006/NĐ-CP (văn bản có hiệu lực tại thời điểm dự án được cấp phép) và khoản 13 Điều 2 Nghị định 11/2013/NĐ-CP về quản lý đầu tư phát triển đô thị (văn bản có hiệu lực tại thời điểm hiện tại); thì Sài Gòn Đại Ninh chỉ được chuyển nhượng, cho thuê quyền sử dụng đất để các nhà đầu tư thứ cấp tham gia đầu tư xây dựng công trình khi dự án đã có các công trình hạ tầng kỹ thuật phù hợp.

Tại “siêu dự án” gần 3.600ha này, đường vào vẫn “đi ké” con đường của Thủy điện Đại Ninh. Bản thân Cty mới xây 1 hội trường hơn 500m2, 1 hội trường thô, 15 cái chòi đã đổ nát được gọi “nhà chuyên gia”, vài đoạn đường đất san gạt thô sơ, một đoạn đường rải đá cấp phối dẫn lên đỉnh đồi dựng đứng “đánh đố” mọi loại phương tiện, vài hàng cọc bê tông lởm chởm gỉ sét bên lòng hồ...

Tất cả những “công trình” này chỉ rải rác trong phạm vi vài km2 trên tổng diện tích 3.595ha nên không thể nói đã đạt yếu tố “đã có các công trình hạ tầng kỹ thuật phù hợp”; chưa được phép kêu gọi nhà đầu tư thứ cấp.

Đến đây, đã có thể khẳng định Sài Gòn Đại Ninh không có khả năng tài chính thực hiện “siêu dự án”. Cam kết của Cty “có đủ năng lực tài chính” trong Văn bản 09/2020/BC-SGĐN là mâu thuẫn với chính những báo cáo của Cty trước đó, là sai sự thật.

Cận cảnh những công trình trong “khu đô thị tầm cỡ quốc tế”.

Vì sao thanh tra lại sự việc?

Còn một câu hỏi nữa: Đúng sai liên quan dự án Đại Ninh đã được xác định rõ ràng như thế, vậy thanh tra lại để làm gì?

Theo Điều 48 Nghị định 86/2011/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Luật Thanh tra, việc thanh tra lại (phúc tra) được thực hiện khi có một trong 5 căn cứ:

1. Có vi phạm nghiêm trọng về trình tự, thủ tục trong tiến hành thanh tra.

2. Có sai lầm trong áp dụng pháp luật khi KLTT.

3. Nội dung KLTT không phù hợp với những chứng cứ thu thập được trong quá trình tiến hành thanh tra.

4. Cán bộ thẩm quyền được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ việc hoặc cố ý kết luận trái pháp luật.

5. Có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng của đối tượng thanh tra chưa được phát hiện đầy đủ qua thanh tra.

Theo Điều 47 Nghị định 86, Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP) quyết định thanh tra lại vụ việc đã được cấp Bộ trưởng kết luận, nhưng phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật, khi được Thủ tướng giao.

Như PLVN đã phản ánh trong các bài trước, trong KLTT với dự án Đại Ninh, không thấy dấu hiệu vi phạm về trình tự thủ tục hay cố ý làm sai lệch hồ sơ; việc áp dụng pháp luật khi KLTT đã được nhận định chính xác; nội dung kết luận phù hợp với các chứng cứ... Phải chăng phát hiện thêm những vi phạm pháp luật nghiêm trọng của dự án nên TTCP mới có động thái như trên?

Một chuyên gia trong lĩnh vực đầu tư nhận định: “Từ sai sót không thẩm định năng lực tài chính trước khi cấp GCN đầu tư dự án, đã xảy ra một cuộc “đầu tư” kiểu “bắc nước chờ gạo người”, “tay không bắt giặc”... hiếm thấy. Hậu quả là Nhà nước gánh chịu, nhiều ngàn ha đất bị bỏ không lãng phí, không ít diện tích rừng bị phá và lấn chiếm vô tội vạ, ảnh hưởng môi trường đầu tư. Tôi tin rằng TTCP và Thủ tướng Chính phủ sẽ có những kết luận công minh, chính xác, rõ ràng về những sai phạm tại dự án Đại Ninh, sớm dứt điểm vụ “lùm xùm” đã kéo dài qua hai thập kỷ này”.

Về phía địa phương, trả lời PLVN, một lãnh đạo huyện Đức Trọng, nói: “Dự án Đại Ninh có nhiều vi phạm. Huyện mong mỏi xử lý nghiêm vi phạm nhằm tránh lãng phí đất đai, ảnh hưởng môi trường đầu tư”.