Về địa lý, Huỳnh Phủ nằm ở trung tâm đất Ba Giồng, nơi những lưu dân đầu tiên của Nam Bộ đến khai hoang đất Nam kỳ. Trong huyền tích dân gian thì Phật đã giúp con người chống lại quỷ dữ trong cuộc chiến tranh giành đất đai, nông sản. Quỷ dữ không canh tác mà cứ đòi chia phần. Phật dạy loài người giao ước chia ngọn, lấy gốc và trồng mía giao cho quỷ phần ngọn. Sau đó, quỷ đòi ăn gốc, Phật dạy con người trồng lúa cho quỷ ăn gốc ra. Quỷ đòi ăn cả gốc lẫn ngọn, Phật dạy con người trồng bắp. Cuối cùng Phật cho con người chiếc áo cà sa mắc lên ngọn cây tre, bóng cây dài tới đâu đặt của người dài tới đó. Cây tre cứ cao mãi, bóng cà sa cứ xa dần đẩy quỷ dữ ra tận biển Đông. Cây nêu ra đời từ đó.
| |
Treo các vật cúng vào cây nêu. |
Với người Nam Bộ, cây nêu là sự liên thông, là sự tạ ơn của con người với đất trời, với tổ tiên. Do vậy mà tùy theo mỗi vùng miền trên cây nêu treo các sản vật của địa phương đó và nhiều hiện vật khác thể hiện mong muốn của con người. Với Huỳnh Phủ, cây nêu truyền thống treo quả bầu, nhánh lúa, bắp, các loại nhạc khí là thổ đặc sản và văn hóa đặc trưng của Long An. Giờ đây có thêm trái thanh long.
Do hai năm qua dịch bệnh hoành hành, gây chết chóc, bệnh tật và khó khăn cho sinh hoạt người dân nên cây nêu và lễ dựng nêu của Huỳnh Phủ năm nay tập trung vào chủ đề tống trừ dịch bệnh từ nội dung đến nghi tiết. Để tiêu trừ dịch bệnh, trái bầu năm nay là bầu hồ lô vốn là vật chứa linh đan, linh dược, thêm hai lồng đèn đỏ (hồng đăng) cũng là khí cụ thế giới thần tiên chống trừ yêu quái.
| |
Cây nêu đã dựng xong vượt qua mọi tàng cây cối trong vườn, lừng lững giữa trời xanh. |
Ấn tượng nhất của cây nêu tống trừ dịch bệnh năm nay là lá phướn dài hơn 5 mét có biểu tượng thái cực, lưỡng nghi, bát quái. Đây là biểu tượng đặc trưng của Thái Thượng Lão Quân - vị tiên ông râu dài bạc trắng chuyên luyện linh đơn cho thượng giới. Trên phướn có hàng chữ Mừng Xuân Nhâm Dần viết theo thư pháp Việt do nghệ nhân thư pháp Nguyễn Huỳnh Long, người từng đạt nhiều giải thưởng thư pháp quốc gia đề bút.
Cuộc dựng nêu của Huỳnh Phủ lần này còn kết hợp với lễ khai bút đầu xuân của Câu lạc bộ thư pháp Hồn Chữ Việt, do ông Nguyễn Huỳnh Triều, dòng đích đời thứ 7 của Đức Tiền Quân làm chủ nhiệm.
Đúng ngọ ngày 23 tháng Chạp, khi các vật cúng trên cây nêu tống trừ dịch bệnh được bày biện xong thì một hương án giữa trời được bày ra. Ông Nguyễn Huỳnh Triều và các đại diện câu lạc bộ thắp hương, nguyện hương. Ông Triều đọc văn tế cáo khai bút với chư vị tiên sư, tổ sư, còn hai thành viên thâm niên nhất và trẻ nhất của Câu lạc bộ là Nguyễn Huỳnh Long và Nguyễn Thị Tuyết Vân khởi thảo hai bức thư pháp với dòng chữ “Cung thỉnh tiên sư” “Cung thỉnh tổ sư”. Nội dung văn tế cáo, ngoài các yêu cầu theo cổ lệ cũng gửi lời khấn nguyện chư vị tiên sư ban ân đức tiêu trừ dịch bệnh. Văn tế cáo đọc xong thì thư pháp cũng hoàn thành, được ông Nguyễn Huỳnh Triều trình cáo và thượng dâng lên bàn thờ tiên sư.
| |
Các thành viên CLB thư pháp Hồn Chữ Việt thắp hương thực hiện lễ cúng tiên sư. |
Sau lễ khai bút là lễ dựng nêu. Một đoàn trai tráng được tuyển chọn trước ra vườn nhà đốn cây tre cổ cao nhất trên 15m đưa đến cổng Huỳnh Phủ Gia Trang gắn phướn và vật cúng. Do xuất thân và gia thế của Huỳnh Phủ nên trong số thanh niên này phải có người từng xuất thân quân ngũ. Ông Nguyễn Huỳnh Triều đọc tiếp bài văn tế cáo với đất trời, cùng lúc các thanh niên tiến hành dựng nêu.
Cây nêu đã dựng xong vượt qua mọi tàng cây cối trong vườn, lừng lững giữa trời xanh. Lá phướn màu đỏ rực tung bay trong gió. Các chuông gió, sáo trúc trên cây nêu bắt đầu phát nhưng giai điệu du dương báo hiệu mùa xuân tràn đầy sức sống bắt đầu lan tỏa.
Do điều kiện dịch bệnh nên thành phần quan khách tham dự lễ dựng nêu chỉ hạn chế, chỉ bao gồm đại diện Hội Văn nghệ dân gian, Hội Sinh vật cảnh, Câu lạc bộ Đờn ca tài tử. Các đài truyền hình Long An và Vĩnh Long đã ghi hình buổi lễ.