Tháng "cô hồn" là một trong những tín ngưỡng lâu đời của người Việt. Tháng "cô hồn" bắt nguồn từ câu chuyện truyền thuyết lâu đời rằng: Vào mùng 2/7 âm lịch hàng năm, Diêm Vương sẽ mở Quỷ Môn Quan cho các vong hồn trở lại dương thế, tìm gặp gia đình, bạn bè mong được giúp đỡ để sớm siêu thoát.
Các vong hồn sẽ ở trên dương thế đến sau 12h ngày 14/7 âm lịch thì phải quay trở về địa ngục vì lúc đó, cửa địa ngục sẽ đóng lại. Bởi vậy, tháng 7 âm lịch được coi làtháng cô hồn, bắt đầu từ ngày mùng 2 âm lịch đến hết tháng 7 âm lịch.
Bên cạnh đó, dân gian còn quan niệm rằng ngày rằm tháng 7 âm lịch khi ma quỷ bị gọi trở lại địa ngục chính là ngày “âm khí xung thiên”. Bởi vậy, người ta thường cúng cháo, gạo hoặc muối cho quỷ đói để chúng không quấy nhiễu cuộc sống hằng ngày cũng như công việc làm ăn, buôn bán của họ.
Theo Âm Dương ngũ hành, tính từ tháng 1 theo lịch của người Việt xưa, tháng 7 âm lịch chính là tháng thứ chín. Khí âm - loại khí được quan niệm là thuộc về cõi của ma quỷ (cõi âm) sẽ thoát từ lòng đất vào tháng này và lúc đó âm khí sẽ đạt cực vượng vào ngày 15 (ngày rằm).
Ngoài ra, tháng bảy nhiều âm khí cùng với thời tiết thường xuyên mưa gió, lũ lụt, khiến cho đất đai và không khí ẩm ướt khiến trần gian cũng trở nên u ám hơn. Đặc biệt ban đêm là thời điểm những vong hồn hoạt động mạnh mẽ nhất, chúng ẩn nấp khắp nơi và nếu ra đường lúc này rất dễ bị ma quỷ quấy phá.
Từ đó, quan niệm tín ngưỡng dân gian cho rằng tháng 7 âm lịch chính là thời điểm vong hồn lên giao du với nhân giới. Họ cũng dùng dịp này để bày tỏ sự tưởng nhớ của mình đối với tổ tiên - những người đã khuất qua việc cầu siêu hoặc thăm mộ phần và tránh làm những việc trọng đại trong tháng này.
Dù cuộc sống hiện đại đã có nhiều thay đổi, nhưng nhiều người vẫn quan niệm rằng, các vong hồn khi được thả ra sẽ quấy phá các công việc của con người, và nếu làm những việc lớn trong tháng "cô hồn" như mua, bán nhà, động thổ, sửa chữa nhà cửa… đều phải kiêng kỵ. Nếu thực hiện sẽ không được hanh thông và gặp phải nhiều rủi ro. Điều này cũng xuất phát từ tâm lý “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”.
Tránh mua, bán nhà
Theo quan niệm dân gian, tháng 7 âm lịch là tháng mà ngày Diêm Vương mở cửa địa ngục, xá tội cho các cô hồn thả về dương thế, cũng là dịp để người sống tưởng nhớ người đã mất. Nhân dịp này, các cô hồn đi lang thang có thể quấy nhiễu, gây điều xui xẻo. Nhất là nếu mua nhà, các cô hồn có thể nương theo khói hương trong lễ nhập trạch mà vào nhà quấy quả.
Vì thế, căn nhà mua được là dành cho người âm. Việc mua, bán nhà trong tháng này là không nên để hạn chế đụng chạm đến tâm linh, mang những điều không may mắn cho gia đình.
Tránh chuyển nhà, nhập trạch
Trong quan niệm của người Việt từ xưa thường hạn chế chuyển nhà, nhập trạch trong tháng 7 âm lịch. Vì trong tháng 7 âm lịch hàng năm có tiết Vu Lan với lễ Vu Lan báo hiếu. Đây là thời điểm giao thoa giữa tâm linh giữa người đã khuất và người trên trần gian. Theo phong thủy nhà đất, với những người kinh doanh bất động sản, thường hiểu rõ rằng: “chuyển nhà trong tháng 7 âm thường kinh động đến người đã khuất.” Và trong quan niệm của cha ông ta “Trần sao Âm vậy”. Vì vậy, trong tiềm thức, người Việt thường hạn chế chuyển nhà vào tháng 7 âm lịch.
Tránh động thổ và sửa nhà
Động thổ, sửa nhà cũng là những việc lớn mà nhiều người thường kiêng vào thời điểm tháng 7 âm lịch. Ngoài quan niệm sợ việc lớn không thành trong tháng có nhiều âm khí thì thời tiết trong tháng 7 cũng là một trong những nguyên nhân chính để nhiều người tránh sửa, động thổ nhà. Vì tháng 7 Âm lịch hay còn gọi là tháng Ngâu là khoảng thời gian có mưa nhiều nhất trong năm. Vì vậy, những việc lớn như động thổ, đào móng hay đổ mái nhà khi gặp mưa xuống sẽ khiến gia chủ rất vất vả. Mưa nhiều còn gây ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ xây dựng.
Trong năm 2021, tháng "cô hồn" sẽ kéo dài 30 ngày từ ngày 8/8 đến hết 6/9 dương lịch. Trong đó, vào ngày rằm tháng 7 năm nay là ngày 22/08/2021 - ngày có âm khí cao nhất trong tháng, người ta thường làm mâm cúng các cô hồn để chúng không quấy phá.
Ngoài những kiêng kỵ liên quan đến nhà cửa nói trên, tháng 7 âm lịch còn là tháng nhiều người kiêng mua xe, cưới hỏi…
Tuy nhiên, những điều kiêng trị trong tháng "cô hồn" đều là những tín ngưỡng dân gian mà không ai hay một ngành khoa học nào có thể kiểm chứng đúng sai, việc kiêng kỵ cũng chỉ mang tính chất tương đối.