| |
| Bộ trưởng Lê Thành Long phát biểu tại phiên họp. |
Chiều nay (30/10), phát biểu và giải trình làm rõ những vấn đề thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ, ngành mình được nhiều đại biểu quan tâm tại phiên thảo luận tại Hội trường của Quốc hội về tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2019, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long khẳng định, thời gian qua, công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật cũng như việc tổ chức thi hành pháp luật đã được Đảng, QH, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương hết sức quan tâm.
“Có thể có nhận định chung là hệ thống pháp luật của chúng ta cơ bản là hoàn thiện và hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội đều có văn bản pháp luật điều chỉnh ở cấp độ này hay cấp độ khác. Chúng ta cũng đang cố gắng thể chế hóa đầy đủ các đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng trong công tác này”, Bộ trưởng Long khẳng định.
Dẫn chứng, Bộ trưởng Tư pháp cho hay, số liệu thống kê cho thấy, từ 1/1/2016 đến nay, QH, Uỷ ban thường vụ QH đã ban hành 44 dự án luật, 11 nghị quyết và 1 pháp lệnh.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 576 nghị định và 144 quyết định. Các Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã ban hành khoảng 2.400 thông tư và thông tư liên tịch.
Thống kê chưa đầy đủ cho thấy, các địa phương đã ban hành khoảng gần 65.000 văn bản quy phạm pháp luật theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền của địa phương.
Tại kỳ họp này, QH sẽ xem xét và thông qua 12 luật, bộ luật; cho ý kiến vào 4 dự thảo nghị quyết và 9 dự án luật đã được trình.
Bộ trưởng Lê Thành Long nêu rõ, trong số lượng các văn bản đã ban hành nhiều như vậy có những điểm rất sáng, ví dụ như việc luật được ban hành kịp thời điển hình là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức tín dụng góp phần xử lý nợ xấu hay một số các nghị quyết cho các địa phương như nghị quyết về chính sách đặc thù cho TP Hồ Chí Minh đã và đang phát huy tác dụng, Luật phòng chống tham nhũng sửa đổi…
“Tôi thấy có thể nêu lên được những văn bản mà QH, Chính phủ và cả hệ thống chính trị đã và đang rất cố gắng”, Bộ trưởng Long nói.
Quay trở lại bức tranh kinh tế - xã hội các năm vừa qua, đặc biệt là năm 2019, Bộ trưởng Long cho biết, con số rất rõ, theo đó chúng ta ước sẽ đạt và vượt 12 chỉ tiêu quan trọng về kinh tế - xã hội. Thu ngân sách vượt chỉ tiêu.
Đặc biệt, trong năm 2019, theo đánh giá của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) và Ngân hàng thế giới (WB), chỉ số về chi phí tuân thủ pháp luật của Việt Nam (chỉ số B1- PV) tăng 17 bậc so với năm 2018. Trong khi đó, đầu năm nay, Chính phủ đặt ra kỳ vọng là chỉ tăng 3 bậc.
“Đây là đánh giá của các tổ chức quốc tế”, Bộ trưởng Long nêu rõ. Như vậy, bức tranh kinh tế - xã hội chủ yếu là màu sáng, mà Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định là cơ đồ của đất nước chúng ta chưa bao giờ được như ngày hôm nay.
Bộ trưởng Tư pháp cũng cho rằng hệ thống pháp luật dẫu còn vấn đề này hay vấn đề khác nhưng có đóng góp trực tiếp và gián tiếp vào bức tranh kinh tế - xã hội của đất nước.
“Hệ thống pháp luật đóng góp có thể thầm lặng hơn, khó lượng hóa hơn và khi có được kết quả thì có thể dễ bị lẫn ở trong các lĩnh vực khác và thường khi có vấn đề xảy ra rất có thể trở thành tâm điểm.”, Bộ trưởng nói.
Về những hạn chế, Bộ trưởng Long thừa nhận, đúng như các ĐB đã nêu, thời gian qua có 1 số văn bản pháp luật có vướng như báo cáo đánh giá tác động môi trường có quy định chưa thống nhất trong Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật bảo vệ môi trường hay như việc xử lý chậm Luật Quy hoạch, chậm ban hành văn bản hướng dẫn quy định chi tiết mà một số ĐB dẫn ra.
“Đó là thực tế và chúng ta cũng phải nhìn nhận rằng chúng ta phát hiện ra nhưng xử lý có chậm”, Bộ trưởng Long nhận định.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Tư pháp cũng phân trần rằng, việc chậm ở đây cũng có những vấn đề liên quan đến quy trình, tức phải lập đề nghị, xem xét, phải đưa vào chương trình, phải trình các cơ quan có thẩm quyền và cũng có phần do sự e dè của các cơ quan.
“Tôi nghĩ rằng đó là một số hạn chế mà các ĐB nêu ra là đúng”, Bộ trưởng Long nói.
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, chúng ta đã ý thức được về tình hình, vấn đề đặt ra là chúng ta xác định rõ các nguyên nhân và đề ra các giải pháp. Trong đó, về nguyên nhân, ông cho hay, thứ nhất là sự chưa chủ động của các cơ quan trình mà ở đây là trách nhiệm của các bộ, các cơ quan ngang bộ và các chủ thể trình các dự án.
Nguyên nhân thứ 2 là năng lực làm luật của chúng ta dù đã cố gắng nhưng có phần còn hạn chế, trong đó có vai trò của pháp chế các bộ, ngành và vai trò thẩm định của Bộ Tư pháp. “Chúng tôi đã rất cố gắng nhưng còn hạn chế”, Bộ trưởng Lê Thành Long thẳng thắn thừa nhận.
Về nguyên nhân khách quan, ông cho hay, có rất nhiều vấn đề khó. “Chúng ta vừa kịp định hình được một hệ thống pháp luật để phục vụ cho thương mại tự do thì giờ đã phải quay ra phản thương mại tự do. Rồi một loạt các quy định, các truyền thống pháp luật mà chúng ta học từ xưa đến nay đến giờ đã không cập nhật được với 4.0”, ông Long lấy ví dụ.
Phát biểu trước QH, Bộ trưởng Bộ Tư pháp khẳng định, Chính phủ đã ý thức được vấn đề này và ban hành nhiều biện pháp. Sắp tới, trong số những việc cần làm ngay là một số dự án luật trong đó có sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp sẽ thảo luận tại kỳ họp này; Luật Đất đai sửa đổi, Luật bảo vệ môi trường vào năm 2020, đồng thời cũng kiên quyết ban hành kịp thời các nghị định bị chậm.
Cũng theo người đứng đầu ngành Tư pháp, hiện việc tổng kết một số văn bản quan trọng phục vụ cho văn kiện Đại hội 12 cũng đang được tiến hành. Chính phủ đang rất cố gắng đưa vào một số câu trong văn kiện đó, đó là cố gắng để có được hệ thống văn bản pháp luật có chất lượng hơn, dễ tiếp thu, dễ tiếp cận với người dân hơn đồng thời giảm chi phí tuân thủ pháp luật. Sắp tới, chúng ta cũng thảo luận về một số biện pháp để sửa đổi một số điều của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Phần báo cáo, giải trình của Bộ trưởng Tư pháp tại phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội chiều nay nhận được sự đồng tình cao của các vị đại biểu Quốc hội.