Tại Hội nghị, lãnh đạo các tỉnh phía Nam đánh giá dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) về cơ bản đã thể chế hóa các nội dung của Nghị quyết 18-NQ/TW, có những điểm mới tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp nâng cao chất lượng quản lý, sử dụng đất.
Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Nguyễn Toàn Thắng cho biết, doanh nghiệp, người dân, chính quyền địa phương đánh giá cao quan điểm xem đất đai là nguồn lực phát triển, tạo quỹ đất; tách nội dung thu hồi đất và bồi thường; thực hiện số hóa, xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai, giao dịch đất đai để đẩy mạnh cải cách hành chính trong quản lý đất đai…
“Nhiều nội dung trong dự thảo luật đã được TP Hồ Chí Minh thực hiện trước bằng cơ chế thí điểm như phân cấp, phân quyền để địa phương chủ động trong giao, cho thuê đất, thực hiện bồi thường…”, ông Nguyễn Toàn Thắng cho hay.
Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Trần Việt Trường đề xuất cơ quan soạn thảo xem xét, tiếp tục cụ thể hóa nội dung về trường hợp giao đất, cho thuê đất thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất hàng năm; cơ chế giao đất, cho thuê đất sản xuất nông nghiệp…
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Lê Tấn Cận thì kiến nghị cần định lượng rõ ràng hơn, có tiêu chí cụ thể để thực hiện chủ trương người dân tái định cư có mức sống tốt hơn nơi ở cũ.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến còn băn khoăn về phương án xây dựng bảng giá đất, cơ chế cập nhật, điều chỉnh giá đất khi có biến động trên thị trường; phân cấp trong xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở địa phương… được quy định trong dự thảo luật.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá các ý kiến tại Hội nghị tập trung vào những vấn đề người dân quan tâm, nhất là những nút thắt, hạn chế, trong quá trình chuyển dịch đất đai trở thành nguồn lực cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lực lượng lao động.
Trao đổi thêm về các ý kiến liên quan đến tập trung đất đai, Phó Thủ tướng cho rằng đây là vấn đề rất quan trọng cần nghiên cứu kỹ, trên cơ sở phân tích, đánh giá khả năng chuyển đổi nền kinh tế, chuyển dịch lực lượng lao động, tác động của thiên tai, dịch bệnh… Tập trung đất đai cần chú trọng vào phương thức tổ chức sản xuất trên cơ sở huy động đất đai quy mô lớn. Nhà nước tạo điều kiện thúc đẩy và bảo vệ các cơ chế tham gia như doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, cá nhân, cũng như lợi ích của các bên tham gia, bảo đảm hợp tác công bằng.
Phó Thủ tướng cũng trao đổi về vấn đề mức độ tích tụ đất đai; hạn mức đất ở gắn với vườn, ao, hồ,… nhằm tìm ra chính sách hài hòa với các khu vực, vùng miền khác, theo đúng tinh thần của Hiến pháp “đất đai là sở hữu toàn dân”. “Toàn dân” không phải là từng người dân, cộng đồng dân cư cụ thể, địa phương cụ thể mà là của dân tộc, các thế hệ đi trước, hiện tại, cũng như tương lai.
Nêu thực tế đang tồn tại hai chính sách Nhà nước trực tiếp thu hồi đất đai và doanh nghiệp tự thỏa thuận, dẫn đến cơ chế hai giá, Phó Thủ tướng nêu rõ Nhà nước là cơ quan quản lý, định giá, thực hiện thu hồi đất. Vì vậy, các địa phương phải bày tỏ quan điểm rõ ràng dự án nào doanh nghiệp thực hiện thỏa thuận, dự án nào Nhà nước trực tiếp thu hồi để điều tiết giá trị tăng thêm từ đất đai.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý quá trình công khai, minh bạch trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai, quy hoạch dự án cần sự tham gia của những người am hiểu, tách bạch cơ quan quản lý và đơn vị tư vấn, có đại diện của các chủ thể có liên quan.
“Khi triển khai những dự án phục vụ lợi ích công cộng, lợi ích quốc gia, chúng ta phải huy động được người dân tham gia và thụ hưởng lợi ích thực chất. Quan trọng nhất là cơ chế, cách làm chứ không phải là quy định cụ thể, thực hiện máy móc. Đây cũng là mục tiêu lớn nhất của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)”, Phó Thủ tướng nói.
Về phân bổ, điều chỉnh nguồn lực đất đai, Phó Thủ tướng nhấn mạnh phải có công cụ điều tiết giá trị tăng lên từ đất đai ở những khu vực có điều kiện chuyển dịch đất đai để phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ… sang những khu vực, địa phương, dự án, cộng đồng dân cư không phát sinh giá trị tăng lên từ đất đai, hoặc hạn chế trong chuyển dịch đất đai...
Từ kinh nghiệm quản lý đất đai tại địa phương, lãnh đạo UBND các tỉnh Bạc Liêu, Kiên Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Kiên Giang, Đồng Tháp… đóng góp nhiều ý kiến sát thực tiễn, về vấn đề định giá đất; bổ sung các điều, khoản thu hồi đất, bồi thường, tái định cư… tương thích với các luật, nghị định có liên quan; thẩm quyền của địa phương về chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, phát triển quỹ đất…
