'Chạm' vào thế giới thơ ấm áp của 'Chú cá con và ngôi sao nhỏ'

Tập thơ “Chú cá con và ngôi sao nhỏ” do Nhà xuất bản Kim Đồng mới ấn hành nhân dịp Ngày Quốc tế thiếu nhi năm 2025 tiếp tục là một sự tiếp nối đầy mới mẻ đối với truyền thống văn học dành cho trẻ em.

“Vào một đêm gió nhẹ/Chú cá con mộng mơ/Chợt thấy ở đáy hồ/Lung linh vì sao sáng/Cá thầm thì: “Chào bạn!/Cậu từ đâu tới đây?”/“Nhà tớ trên tầng mây/Giữa mênh mông vũ trụ”/“Thế sao cậu không ngủ?”/“À, vì tớ cô đơn/Sống lẻ loi rất buồn/Cho tớ chơi cùng nhé”/Đêm nay đêm gió nhẹ/Cá con ngắm sao trời/Từ vũ trụ xa xôi/Ngôi sao bừng hạnh phúc”.

Một bài thơ viết cho trẻ em, kể về cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa chú cá con dưới đáy hồ và ngôi sao nhỏ từ vũ trụ, hình ảnh khơi gợi trí tưởng tượng bay bổng cho trẻ thơ, nhưng cũng ẩn chứa trong đó những triết lý giản dị về cuộc sống dành cho người lớn. Đó là sự giao thoa giữa hai thế giới: nước và trời, gần gũi và xa xôi, bé nhỏ và rộng lớn, để nói lên thông điệp thế giới rộng lớn, dù khác biệt đến thế nào, ai cũng cần có những người bạn để sẻ chia nỗi cô đơn.

Những bài thơ trong tập thơ “Chú cá con và ngôi sao nhỏ” cũng như các tập thơ trước, nhà thơ Phạm Anh Xuân sử dụng ngôn ngữ đơn giản, câu thơ ngắn, giàu nhạc tính, rất phù hợp với tâm hồn trẻ nhỏ. Phong cách thơ của Phạm Anh Xuân không chạy theo sự cầu kỳ, phức tạp mà chọn cách lắng nghe, trò chuyện với thế giới nội tâm của trẻ em bằng chính ngôn ngữ của các em. Đằng sau những hình ảnh đơn sơ là sự tinh tế trong cảm nhận về cuộc sống, về những rung động đầu đời mà trẻ nhỏ trải qua.

Mỗi hình ảnh đều gần gũi, dễ hiểu, nhưng vẫn gợi mở chiều sâu cảm xúc. Đây cũng chính là nét đặc sắc trong phong cách thơ thiếu nhi của anh: nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ bằng những điều giản dị nhưng đầy yêu thương và nhân văn. Đó chính là tinh thần thời đại, khi trẻ em Việt Nam hôm nay cần được khơi dậy trí tưởng tượng, sự tự tin và khả năng nhìn nhận các giá trị tốt đẹp giữa nhịp sống nhanh, hiện đại.

Những tác phẩm thơ của Phạm Anh Xuân được các độc giả nhí đón nhận nhiệt tình. Ảnh: NVCC

Trong hành trình sáng tác văn thơ cho trẻ em của mình, Phạm Anh Xuân đã có được “tài sản” kha khá với 4 tập thơ: “Ấm êm ngộ nghĩnh”; “Tuổi thơ trong trẻo”; “Trồng nụ trồng hoa”; “Bởi vì yêu thương” và 2 truyện dài: “Nghé Ọ hai xoáy”; “Cun Tun tai vểnh”. Tác phẩm “Nghé Ọ hai xoáy” đã đạt Giải thưởng của Hội đồng Giám khảo Giải Dế Mèn về văn học thiếu nhi năm 2023.

Cũng cần nói thêm rằng Giải thưởng Dế Mèn là giải thưởng do báo Thể thao và Văn hóa của Thông tấn xã Việt Nam sáng lập và tổ chức thường niên từ năm 2020 nhằm trao cho các sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc “của thiếu nhi” (do thiếu nhi là chủ thể sáng tạo) hoặc “vì thiếu nhi” (thiếu nhi là đối tượng phục vụ). Đây được coi là giải thưởng quan trọng với những người chuyên sáng tác cho trẻ em.

Điều đặc biệt ở văn, thơ Phạm Anh Xuân là khả năng nói những điều lớn lao bằng thứ ngôn ngữ của trẻ thơ: đơn giản mà không đơn điệu, sâu sắc mà không đánh mất sự ngây thơ cần có. Những vần thơ nhẹ nhàng gieo vào lòng trẻ em hạt giống của trí tưởng tượng, khát vọng khám phá thế giới, tình yêu thiên nhiên, lòng biết ơn cha mẹ và sự tử tế trong ứng xử với bạn bè. Ẩn dưới vẻ ngoài tươi sáng, Phạm Anh Xuân cũng không ngại gợi mở cho trẻ nhỏ những bài học tinh tế về sự cô đơn, về mơ ước vượt qua giới hạn, về hành trình tìm kiếm chính mình - những bài học mà trẻ em hiện đại rất cần.

“Thơ ca là “hạt giống” đầu tiên của tâm hồn. Những bài đồng dao hay điệu hát ru chính là dạng thức của thơ ca đã trao truyền bao thế hệ. Những đứa trẻ còn chưa biết đọc, biết viết, nhưng đã có thể nghe, hiểu, thuộc và nhớ ngôn ngữ, hình ảnh, câu chuyện và tạo nên cảm xúc. Tôi luôn viết thơ cho trẻ em với tâm niệm: Ngôn ngữ dễ hiểu, câu chuyện dễ nhớ, hình ảnh gần gũi và đặc biệt là cần tạo nên cảm xúc tích cực. Và tôi tin thơ ca góp phần vun đắp tâm hồn hạnh phúc của trẻ thơ”, theo nhà thơ Phạm Anh Xuân.

Nhà báo, nhà thơ Phạm Anh Xuân. Ảnh NVCC