Gốc vấn đề vẫn là “sim rác”
Theo dự thảo Nghị định Phòng, chống “tin nhắn rác”, “thư điện tử rác”, “cuộc gọi rác” và quy định về quảng cáo qua gửi tin nhắn, thư điện tử và cuộc gọi mà Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đang khẩn trương hoàn thiện, “Cuộc gọi rác là cuộc gọi quảng cáo mà không được sự đồng ý trước của người nhận hoặc cuộc gọi quảng cáo vi phạm các quy định về gọi điện quảng cáo”.
“Cuộc gọi rác” là tình trạng xảy ra từ lâu và dù bị người dùng phàn nàn nhiều, cơ quan quản lý và nhà mạng nhiều lần thảo luận hướng giải quyết, nhưng các cuộc gọi không giảm đáng kể. Nhiều khách hàng của các nhà mạng cho biết họ chặn không xuể “số điện thoại rác”. “Mình luôn có công việc cần giao dịch qua điện thoại, chả lẽ thấy số lạ không nghe mà nghe thì mất thời gian rồi bực mình quá” - chị Minh Huyền (Tây Hồ, Hà Nội) cho biết.
Trong phần trả lời các đại biểu Quốc hội ngày 8/11, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, mỗi tháng các nhà mạng ghi nhận khoảng 10.000 số máy thực hiện “cuộc gọi rác”. Tuy nhiên, 80% các cuộc gọi này xuất phát từ “sim rác”, do vậy gốc của vấn đề vẫn là xử lý “sim rác”.
Vì vậy, Bộ đã ban hành quy định theo hướng tập trung trách nhiệm vào nhà mạng. Cụ thể, Tổng Giám đốc và Chủ tịch HĐQT phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm về “sim rác”, nếu còn “sim rác” sẽ không cấp phép các dịch vụ mới. Ngoài ra, Bộ đã làm việc với các nhà mạng và tìm ra biện pháp xử lý, thí điểm công cụ kỹ thuật ngăn chặn “cuộc gọi rác” trong năm 2019 giống như công cụ ngăn chặn “tin nhắn rác”, trước khi áp dụng đại trà năm 2020.
Để bảo vệ khách hàng của mình, nhà mạng đã làm gì? Chia sẻ với báo chí, đại diện mạng di động VinaPhone cho hay, sau khi Cục An toàn thông tin đưa ra biện pháp chặn “cuộc gọi rác” tại cuộc họp ngày 11/11, VinaPhone cam kết thực hiện nghiêm túc quy định của cơ quan quản lý. Cùng với đó, VinaPhone đang áp dụng quy trình hỗ trợ khách hàng phản ánh khi nhận được “cuộc gọi rác”, cuộc gọi lừa theo các bước: tiếp nhận, xác minh hiện tượng, nhắc nhở các công ty quảng cáo, nhà đất… khi có các cuộc gọi quảng cáo làm phiền khách hàng.
Cần chế tài xử lý nghiêm
Theo ông Nguyễn Khắc Lịch - Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT), trong các buổi họp với DN về giải pháp chặn “cuộc gọi rác”, nhà mạng đều cam kết đồng nhất việc xây dựng tiêu chí chặn “cuộc gọi rác” và mong muốn luật hóa tiêu chí để có cơ sở triển khai thống nhất, đồng bộ. Bộ đang hoàn thiện các quy định liên quan tới “cuộc gọi rác”, xác định tiêu chí, cách thức chặn và yêu cầu đối với các hệ thống kỹ thuật của nhà mạng phải tối thiểu chặn được các “cuộc gọi rác” khi đã xác định rõ các tiêu chí.
Song song với đó, Bộ yêu cầu nhà mạng đồng bộ triển khai các hệ thống kỹ thuật ngăn chặn “cuộc gọi rác” dựa trên hành vi. Trong đó, các hệ thống kỹ thuật thông minh được xây dựng dựa trên nền tảng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) và Machine Learning (học máy) để có thể đáp ứng được việc ngăn chặn, giảm thiểu tối đa “cuộc gọi rác”.
Trong dự thảo Nghị định quy định về chống “tin nhắn rác”, “thư điện tử rác”, “cuộc gọi rác” và quy định về quảng cáo qua việc gửi tin nhắn, thư điện tử và gọi điện, Bộ TT&TT đã đề xuất 6 biện pháp phòng chống, ngăn chặn “cuộc gọi rác” như: Xây dựng, triển khai các hệ thống phòng chống, ngăn chặn “cuộc gọi rác”; Theo dõi, giám sát, chia sẻ thông tin, dữ liệu về nguồn thực hiện “cuộc gọi rác”; Tiếp nhận, xử lý phản ánh về “cuộc gọi rác”; Ngăn chặn, thu hồi địa chỉ điện tử thực hiện “cuộc gọi rác”; Tăng cường phối hợp trong nước và quốc tế về phòng chống, ngăn chặn “cuộc gọi rác”; Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về phòng, chống “cuộc gọi rác”.
Tổ chức, DN cung cấp dịch vụ viễn thông, cung cấp dịch vụ quảng cáo qua cuộc gọi có trách nhiệm tuân thủ các yêu cầu điều phối ngăn chặn, xử lý “cuộc gọi rác” của Bộ TT&TT.
Dự thảo này cũng siết chặt và nêu cao vai trò của các DN viễn thông di động, trong đó trước tiên DN phải có biện pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức và hướng dẫn người sử dụng dịch vụ về cách thức phòng, chống “tin nhắn, cuộc gọi rác”.
“Về phía DN, Tập đoàn VNPT và VinaPhone mong muốn Bộ sớm ban hành và có các quy định, trong đó định nghĩa chi tiết cũng như chế tài xử lý nghiêm các vi phạm để bảo đảm quyền lợi cho khách hàng” – đại diện VinaPhone cho biết. Còn đại diện MobiFone kiến nghị, Dự thảo Nghị định sửa đổi cần có định nghĩa tường minh và lượng hóa các khái niệm về “cuộc gọi rác”, để nhà mạng có sở cứ thực hiện chặn “tin nhắn rác” và “cuộc gọi rác”...
Theo dự thảo Nghị định, Bộ TT&TT tổ chức xây dựng hệ thống quản lý danh sách số điện thoại không chấp nhận tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo bằng cách cho phép các thuê bao đăng ký hoặc hủy đăng ký thông qua cú pháp tin nhắn gửi về đầu số 456.
