Trước yêu cầu thực tiễn, sau hơn 16 năm thi hành Luật THADS năm 2008, Bộ Tư pháp đang chủ trì xây dựng dự thảo Luật THADS (sửa đổi). Theo dự thảo Tờ trình của Cơ quan chủ trì soạn thảo, Luật THADS năm 2008 đã từng bước tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi, nâng cao hiệu quả công tác THADS. Theo thống kê từ Tổng cục THADS, tỷ lệ THA thành công tăng từ 38,31% năm 2017 lên 51,84% năm 2024, trong bối cảnh số tiền phải THA năm sau cao hơn năm trước; chỉ trong 7 năm, con số này tăng gấp 3 lần, từ 164 nghìn tỷ đồng năm 2017 lên 500 nghìn tỷ đồng năm 2024.
Dù vậy, công tác THADS trên thực tiễn vẫn gặp một số khó khăn, vướng mắc. Tính chất của các vụ việc ngày càng phức tạp, nhất là những vụ việc phải kê biên, xử lý tài sản bảo đảm là bất động sản, nhà đất có giá trị lớn, rải rác ở nhiều địa phương, tình trạng pháp lý của tài sản để bảo đảm THA thường phức tạp. Nhiều trường hợp đến giai đoạn THA thì xuất hiện các vấn đề pháp lý phát sinh, cần phải xác minh, làm rõ và giải quyết trước khi xử lý; nhiều tài sản xử lý là dự án hiện chưa hoàn chỉnh thủ tục pháp lý về đầu tư và đất đai theo quy định… Thực tiễn cho thấy, nhiều vụ án lớn, dù đã tuyên án nhiều năm nhưng vẫn chưa thể THA dứt điểm và giải pháp được quan tâm hàng đầu chính là chuyển đổi số với rất nhiều lợi ích mang lại.
Là đơn vị được Bộ Tư pháp giao tiên phong thực hiện chuyển đổi số, Cục THADS Thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM) đã rất tích cực tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và có những sản phẩm, giải pháp công nghệ để mang lại thuận lợi cho người dân trong hoạt động THADS.
Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin là rất cần thiết đối với TP HCM khi công tác THA tại TP tuy chỉ chiếm từ 10 - 15% về số việc của cả nước, nhưng về giá trị tiền thì chiếm từ 34 - 48% giá trị thi hành của cả nước. Kết quả thu hồi trong những năm qua có những chuyển biến rõ nét, nhưng vẫn còn nhiều bất cập, do giai đoạn điều tra, truy tố xét xử kéo dài, tính chất pháp lý chưa làm rõ, những đối tượng tìm cách tẩu tán tài sản.
Vì vậy, nhằm tìm ra giải pháp tháo gỡ vướng mắc, bất cập trong công tác THADS, nhất là xử lý tài sản THA, Cục THADS TP HCM - với sự quan tâm, chỉ đạo của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS cũng như Thành ủy, UBND TP HCM và sự nỗ lực, cố gắng của đội ngũ cán bộ, nhân viên đơn vị, sự hỗ trợ hợp tác từ các đối tác - đã triển khai chính thức phần mềm Biên lai điện tử từ ngày 23/6 vừa qua. Cục trưởng Cục THADS TP HCM Nguyễn Văn Hòa nhấn mạnh, việc sử dụng Biên lai điện tử là bước tiến lớn trong công tác THADS trên địa bàn TP bởi nó mang lại rất nhiều thuận lợi cho người dân lẫn cơ quan THA.
Đặc biệt, việc THA các vụ án đặc biệt lớn như vụ Trương Mỹ Lan giai đoạn 2 để chi trả cho khoảng 43 nghìn người được THA với số tiền lên tới hàng nghìn tỷ đồng vừa qua đã diễn ra thuận lợi nhờ Biên lai điện tử.
Việc triển khai Biên lai điện tử không chỉ là yêu cầu cấp thiết về mặt kỹ thuật, mà còn nhằm xác lập rõ ràng trách nhiệm, tạo nền tảng cho công tác quản lý tài chính công một cách minh bạch, hiệu quả và chuẩn hóa theo hướng số hóa toàn diện. Từ ngày 1/7 tới đây, Tổng cục THADS sẽ tiến hành mở rộng triển khai Biên lai điện tử trên toàn quốc.
Cùng với Biên lai điện tử, nhiều giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin đã được các cơ quan THADS đưa vào vận hành như: mã QR trong giấy mời THA, triển khai thông báo THA qua ứng dụng VNeID, triển khai các bước kết nối, chuyển đổi bản án giấy thành bản án điện tử, hệ thống số hóa hồ sơ, phần mềm tra cứu trực tuyến... Những ứng dụng này không chỉ hỗ trợ cán bộ nghiệp vụ mà còn góp phần nâng cao chất lượng phục vụ người dân, minh bạch hóa thông tin và cải thiện hiệu quả điều hành.
Liên tục chủ trì các cuộc họp về chuyển đổi số trong công tác THADS, Thứ trưởng Mai Lương Khôi đều yêu cầu Tổng cục THADS tiếp tục đẩy nhanh tiến độ ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong toàn hệ thống, xem đây là giải pháp trọng tâm nhằm hiện đại hóa hoạt động THA, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và bảo đảm vận hành thông suốt mô hình tổ chức bộ máy mới từ ngày 1/7/2025.
Bên cạnh phần mềm Biên lai điện tử, Thứ trưởng cũng chỉ đạo Tổng cục THADS tập trung toàn bộ nguồn lực để đưa phần mềm Hỗ trợ ra quyết định THA vào vận hành cùng ngày 1/7/2025. Nhấn mạnh hai phần mềm Biên lai điện tử và Hỗ trợ ra quyết định THADS là nhiệm vụ trọng tâm, cần ưu tiên thực hiện đồng bộ kể từ ngày 1/7, Thứ trưởng Mai Lương Khôi đề nghị các đơn vị liên quan triển khai quyết liệt, phối hợp chặt chẽ và đồng bộ, bảo đảm các sản phẩm công nghệ thông tin trong lĩnh vực THADS được triển khai thực chất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và hiện đại hóa quản lý trong bối cảnh vận hành chính thức tổ chức bộ máy mới.
