Con mèo được yêu thích nhất

Một truyền thuyết bắt đầu với con mèo được sinh ra tại ngôi đền Gōtoku-ji ở phường Setagaya, Tokyo, trong thời kỳ Edo (1603–1868). Theo lịch sử của ngôi đền, trong khi đi săn bằng chim ưng, “daimyo” (người cai trị khu vực) là Naotaka đã được cứu khỏi bị sét đánh, khi con mèo “Tama” của sư trụ trì ra hiệu gọi anh ta vào chùa.

Biết ơn con mèo đã cứu mạng mình, người cai trị ấy phong nó làm người bảo trợ cho ngôi đền, nó được tôn kính trong ngôi đền ấy từ đó. Ngày nay, đền Gōtoku-ji trưng bày hàng ngàn tượng mèo vẫy gọi với nhiều kích cỡ khác nhau. Du khách đến xem hàng đàn mèo trắng có hình dạng giống mèo đuôi cộc Nhật Bản, là giống mèo may mắn thường xuất hiện trong văn hóa dân gian. Các bức tượng mèo có thể mua và để lại hoặc mang chúng về nhà làm kỷ niệm.

Gần Asakusa- Tokyo, truyền thuyết cũng kể về con “mèo may mắn” của Đền Imado. Năm 1852, một bà lão ở Imado quá nghèo đến nỗi không thể nuôi con mèo cưng của mình, bà phải thả nó đi. Đêm đó, con mèo xuất hiện trong mơ và nói: "Nếu bà làm búp bê theo hình ảnh của tôi, tôi sẽ mang lại may mắn cho bà”. Theo chỉ dẫn đó, bà lão làm những bức tượng mèo nho nhỏ bằng gốm bán ở cổng đền. Số tiền bán những bức tượng đó nhanh chóng giúp bà thoát khỏi nghèo khó.

Trong năm đó, nhà in khắc gỗ nổi tiếng Hiroshige Utagawa đã minh họa những con mèo may mắn được bán ở chợ trên bản in khắc gỗ (đây là hình ảnh mèo may mắn lâu đời nhất). Năm 1602, một sắc lệnh cho thả tự do tất cả mèo ở Nhật Bản, với ý định tận dụng lợi thế của loài mèo để kiểm soát dịch hại vì chuột, đặc biệt là trong cộng đồng trồng dâu nuôi tằm.

Sau sự suy giảm của ngành buôn bán tơ lụa vì chuột, mèo vẫn là lá bùa hộ mệnh cho sự thịnh vượng. Các thành phố đón nhận mèo hoang để kiểm soát số lượng chuột ngày càng tăng.

Theo nghiên cứu của Bill Maurer, giáo sư Nhân chủng học tại Đại học California, những bức tượng mèo này đã có từ thời Minh Trị (1868–1912). Minh Trị đã ban hành một sắc lệnh vào năm 1872 cấm bùa mê được trưng bày ở những nơi mại dâm, thế là con “Maneki-neko” được sử dụng thay thế. Yoshiko Okuyama- giáo sư tiếng Nhật tại Đại học Hawaii cho biết: “Tầm quan trọng của “maneki-neko” ở sức mạnh thần thoại mang lại may mắn cho người chăm sóc nó. Một câu tục ngữ của Nhật Bản: “neko wo koroseba nanadai tataru”, ý nghĩa rằng: Nếu bạn giết một con mèo, nó sẽ ám gia đình bạn bảy thế hệ, dựa trên niềm tin dân gian rằng mèo có khả năng báo thù.

Trong sách “Animal Motifs in Asian Art” xuất bản năm 1927, tác giả Katherine Ball mô tả “maneki-neko” thường làm bằng đất sét, đôi khi là giấy bồi - hình ảnh này được sử dụng như một tấm bùa hộ mệnh, thu hút công việc kinh doanh và thúc đẩy sự thịnh vượng, “maneki-neko” được thấy ở lối vào các nhà hàng và cửa hàng, bàn chân nó giơ cao mời khách hàng vào. Ball cho rằng những bức tượng nhỏ này còn có khả năng truyền lời khẩn cầu của con người đến thế giới tâm linh lúc tuyệt vọng và đau khổ.

Những năm 1980 và 1990 bùng nổ làn sóng nhập cư của người Trung Quốc đến Hoa Kỳ và đưa maneki-neko theo vào văn hóa đại chúng. Những con mèo vẫy tay màu sắc rực rỡ, đôi mắt hiền lành dễ thương của Trung Quốc rất nổi tiếng về mặt hình ảnh, nó có mặt khắp nơi ở các khu phố Tàu và các cửa hàng trên khắp thế giới. Ngoài ra điện ảnh thế giới còn cho “mèo may mắn” thủ vai các nhân vật nghệ thuật, thời trang và thậm chí trong cả trò chơi điện tử và phim hoạt hình.

Tuy sinh ra ở Nhật, nhưng chính thành phần Hoa kiều đã có công phổ biến “mèo may mắn” khắp châu Á và châu Âu. Rồi theo làn sóng nhập cư vào châu Mỹ, người Hoa đưa “maneki-neko” vào văn hóa đại chúng Hiệp chủng quốc, ngày nay trong Bảo tàng Cincinnati bang Ohio trưng bày trên 2.000 con “mèo may mắn”. Bảo tàng Nghệ thuật Maneki- neko ở Okayama trưng bày bộ sưu tập hơn 700 tượng mèo may mắn qua các thời đại. Hàng năm vào tháng 9, lễ hội “Maneki- neko” được tổ chức ở trên khắp nước Nhật, thậm chí còn có đường phố Manekineko-dori (Phố Mèo vẫy gọi) ở thành phố Tokoname- tỉnh Aichi.