Tại họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật vừa được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9.
Giới thiệu Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (Luật Ban hành VBQPPL) tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, với tính cách là “Luật” làm “Luật”, việc ban hành Luật Ban hành VBQPPL (sửa đổi) nhằm kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế, tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc xây dựng và vận hành hệ thống VBQPPL thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả, dễ áp dụng trên thực tế, qua đó khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Luật được xây dựng trên quan điểm bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật mà cụ thể là thể chế kịp thời, đầy đủ các ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, của đồng chí Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội về đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật. Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và tính tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của các nước về xây dựng, ban hành VBQPPL.
 |
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh giới thiệu Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại họp báo. |
Kế thừa những nội dung còn phù hợp của Luật năm 2015, đồng thời, đổi mới quy trình xây dựng pháp luật theo hướng bảo đảm tính chuyên nghiệp, khoa học, kịp thời, khả thi, hiệu quả gắn với tăng cường kỷ cương, kỷ luật, trách nhiệm của các cơ quan, nhất là người đứng đầu trong xây dựng pháp luật. Bảo đảm đầu tư nguồn lực cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành VBQPPL tương xứng với tính chất đột phá chiến lược của công tác xây dựng thể chế.
Luật Ban hành VBQPPL gồm 9 chương và 72 điều với những nội dung cơ bản gồm thể chế hóa đầy đủ sự lãnh đạo của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật. Luật đã quy định nguyên tắc trong xây dựng, ban hành VBQPPL là bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng Cộng sản Việt Nam; quy định cụ thể về cơ quan có thẩm quyền của Đảng cho ý kiến về định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội, cho ý kiến về dự thảo văn bản và việc ban hành VBQPPL trong trường hợp đặc biệt...
Luật quy định ngắn gọn hơn, phân định rõ thẩm quyền lập pháp và lập quy. Với cách làm này, Luật chỉ quy định những vấn đề chung, thuộc thẩm quyền của Quốc hội, do đó đã gọn hơn, với 72 điều (giảm 101 điều tương ứng với 58,4% số điều so với Luật năm 2015).
Luật bổ sung quy định Chính phủ ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để kịp thời giải quyết vướng mắc trong thực tiễn quản lý nhà nước và quy định giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của Chính phủ, trong đó có việc quy định thí điểm một số chính sách chưa có pháp luật điều chỉnh thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc khác với nghị định, nghị quyết hiện hành.
Luật đã quy định đổi mới việc xây dựng chương trình lập pháp của Quốc hội theo hướng vừa có chiến lược, định hướng dài hạn, vừa mang tính linh hoạt cao, bám sát thực tiễn cuộc sống, tách quy trình làm chính sách với việc lập chương trình lập pháp hằng năm.
Luật quy định đơn giản, hợp lý hơn về quy trình xây dựng chính sách và quy trình soạn thảo (quy phạm hóa chính sách). Theo đó, Luật đã tách bạch quy trình chính sách với việc lập Chương trình lập pháp hằng năm; Phân định rõ hơn quy trình xây dựng chính sách và quy trình soạn thảo (cơ quan trình quyết định chính sách, Quốc hội quyết định dự thảo).
Với tinh thần đó, đối với các luật, pháp lệnh cần thực hiện quy trình chính sách sẽ gồm 4 bước cơ bản, trên cơ sở chính sách được thông qua thì sẽ tiến hành soạn thảo theo quy trình gồm 7 bước, trong đó đơn giản một số thủ tục hoặc một số loại hồ sơ, tài liệu (với quy trình này, có thể rút ngắn thời gian ban hành luật từ 22 tháng xuống 10 tháng).
 |
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh tại họp báo. |
Với tinh thần mỗi nhiệm vụ chỉ giao cho một chủ thể chủ trì và chịu trách nhiệm, Luật đã phân định rõ vị trí, vai trò và trách nhiệm của Chính phủ và Quốc hội trong quy trình xây dựng pháp luật. Theo đó, Chính phủ làm đúng vai là cơ quan trình dự án luật và chịu trách nhiệm đến cùng với dự án luật do mình trình; Quốc hội là cơ quan lập pháp, có quyền thông qua hoặc không thông qua dự án luật do Chính phủ trình. Cách làm này sẽ giúp bảo đảm chất lượng văn bản Luật và tạo thuận lợi trong khâu tổ chức thi hành, bảo đảm sự gắn kết giữa công tác xây dựng và tổ chức thi hành Luật.
Ngoài quy trình thông thường, để đẩy nhanh tiến độ, kịp thời giải quyết những yêu cầu cấp bách của thực tiễn, Luật quy định về xây dựng, ban hành VBQPPL theo quy trình rút gọn và trong trường hợp đặc biệt; bổ sung quy định về tổ chức thi hành VBQPPL để khắc phục vấn đề thi hành pháp luật là khâu yếu, trong đó nêu rõ nội dung và trách nhiệm trong việc tổ chức thi hành VBQPPL. Đồng thời, bổ sung quy định về trách nhiệm hướng dẫn áp dụng VBQPPL của cơ quan Nhà nước.
Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, để tổ chức thi hành Luật hiệu quả, theo sự phân công của Chính phủ, Bộ Tư pháp đang chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để xây dựng 3 Nghị định hướng dẫn thi hành các nội dung có liên quan, trong đó có quy trình ban hành VBQPPL thuộc thẩm quyền của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương. Các Nghị định này sẽ được Chính phủ ban hành trong tháng 3/2025 để bảo đảm có hiệu lực thi hành cùng với thời điểm hiệu lực của Luật (từ ngày 1/4/2025)./.
