Phát hiện vi phạm 92.723 tỷ đồng
Theo Báo cáo về công tác PCTN năm 2016 của Chính phủ, trong năm qua, Chính phủ đã tiếp tục triển khai thực hiện để hoàn thành 25 nghị quyết của Chính phủ về đơn giản hoá các thủ tục hành chính trên các lĩnh vực quản lý nhà nước; rà soát, đơn giản hóa và công khai thủ tục hành chính ở tất cả các ngành, lĩnh vực, nhất là những lĩnh vực trọng tâm như đất đai, kinh doanh, xây dựng, thuế, hải quan, đầu tư…
Tỷ lệ kê khai tài sản, thu nhập trong năm đạt 99,1% số người đã hoàn thành việc kê khai tài sản, thu nhập. Qua thanh tra năm qua đã phát hiện vi phạm 92.723 tỷ đồng, 14.266ha đất; kiến nghị thu hồi 19.316 tỷ đồng và 6.508ha đất (đã thu hồi 9.528 tỷ đồng, 739ha đất); xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán do chưa thực hiện đúng quy định và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý 73.407 tỷ đồng, 7.006ha đất; đã kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính nhiều tập thể, cá nhân.
Qua công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, ngành Thanh tra đã phát hiện 35 vụ, 71 đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng. Các vụ án, vụ việc tham nhũng năm 2016 gây thiệt hại trên 240 tỷ đồng, 838m2 đất; đến nay đã thu hồi 92 tỷ 460 triệu đồng và kê biên 7 bất động sản, đạt 38,3%...
Tuy nhiên, theo Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp, công tác PCTN nói chung chưa đạt yêu cầu, mục tiêu đề ra là “từng bước ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng”. Nhiều tồn tại, hạn chế đã được Ủy ban nêu ra từ những năm trước nhưng vẫn chưa có nhiều chuyển biến.
Ví dụ, theo báo cáo của Chính phủ thì năm 2015, số lượng người phải kê khai tài sản, thu nhập rất nhiều (hơn 1 triệu người), tỷ lệ bản kê khai được công khai cũng rất cao (993.127 bản), số trường hợp xác minh tài sản là 414 người nhưng không phát hiện ra vi phạm. Tuy nhiên, qua phản ánh của dư luận và báo chí cho thấy, việc kê khai tài sản, thu nhập, công khai bản kê khai tài sản, thu nhập còn hình thức, không ít trường hợp kê khai không đầy đủ, thiếu trung thực.
Bên cạnh đó, dư luận cử tri và báo chí phản ánh trong công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, chưa thật sự tiêu biểu, thiếu kinh nghiệm thực tế là người trong gia đình, người thân; có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ; có trường hợp bổ nhiệm cả cán bộ có trách nhiệm trong việc làm thua lỗ, thất thoát lớn vốn, tài sản nhà nước, gây bức xúc, bất bình trong dư luận, làm giảm sút lòng tin. Theo Ủy ban Tư pháp, việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra tham nhũng tại cơ quan, tổ chức, đơn vị vẫn còn bị xem nhẹ và chưa tương xứng với số vụ án tham nhũng được đưa ra xét xử thời gian qua.
Phải chỉ ra địa chỉ cụ thể
Cho ý kiến tại phiên họp, Ủy viên Thường trực Uỷ ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ đề cấp đến ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, theo đó đề nghị QH chỉ đạo các cơ quan bảo vệ pháp luật áp dụng các biện pháp, trong đó có biện pháp kê biên tài sản. Ông Bộ nói rằng, trên cương vị một đại biểu QH, ông đề nghị Bộ Công an, VKS và Tòa án nhân dân Tối cao ngay sau khi khởi tố bị can phải áp dụng Điều 121 Bộ luật Tố tụng Hình sự để kê biên tài sản đối với đối tượng tham nhũng. Hiện nay việc áp dụng biện pháp kê biên tài sản là không nhiều trong các vụ án tham nhũng nên trong thời gian đó đối tượng có thời gian để tẩu tán tài sản.
Uỷ ban Tư pháp cho rằng đánh giá đúng về tình hình tham nhũng có ý nghĩa quyết định trong việc đề ra các giải pháp PCTN. Nhưng theo bà Nga, Chính phủ đánh giá vẫn cơ bản như các năm 2013, 2014, 2015: “Tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và chưa bị đẩy lùi”. Đáng lưu ý, trong 4 năm gần đây, Chính phủ không còn đánh giá tình hình tham nhũng ở mức độ “nghiêm trọng” như năm 2012 trở về trước trong khi đánh giá của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cũng như phản ánh của người dân và doanh nghiệp thì “tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng”. Trong khi đó, theo Chỉ số cảm nhận tham nhũng năm 2015 do Tổ chức minh bạch quốc tế công bố thì điểm số của Việt Nam là 31/100 điểm, đứng thứ 112/168 trên bảng xếp hạng toàn cầu.
Bên cạnh đó, Báo cáo của Chính phủ đã nêu lên nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác PCTN nhưng chưa chỉ rõ địa chỉ của tồn tại, hạn chế đó và trách nhiệm cá nhân của người có thẩm quyền. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng để xây dựng một Chính phủ liêm chính, cơ quan tư pháp liêm chính như cam kết trước QH của Thủ tướng Chính phủ và Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao thì trước hết phải có thay đổi đột phá trong đánh giá đúng, thực chất tình hình tham nhũng, thẳng thắn chỉ ra địa chỉ cụ thể của những tồn tại, hạn chế trong ngành, lĩnh vực nào, địa phương nào và trách nhiệm thuộc về cá nhân nào.
